به گزارش خبرگزاری شبستان از بیرجند، در مدرسه شوکتیه درس خواند و دانش آموخته شد. او جزو نخستین افرادی بود که مدرک دیپلم را از وزارت معارف دریافت می کرد.
«محمدحسن» هر چند برای تحصیل در رشته حقوق عازم تهران شده بود اما تقدیر او را به سویی دیگر کشاند تا رشته تاریخ و جغرافیا را در دارالمعلمین انتخاب کند و در سال 1312 به همراه آخرین گروه محصلان عازم فرنگ شد و از دانشگاه ویکتوریای شهر منچستر در مقطع لیسانس اختصاصی که معادل فوق لیسانس دیگر کشورها بود دانش آموخته شد. چون مقطع دکتری در انگلستان به جز در رشته طب متداول نبود به ایران بازگشت و در دانشکده ادبیات به تدریس درس جغرافی مشغول شد.
«گنجی» که اینک آغاز دهه چهارم زندگی را تجربه می کرد سابقه 14 سال تدریس در دانشگاه تهران را در کارنامه اش داشت. او برای دریافت درجه دکتری در رشته مورد علاقه اش عازم آمریکا شد و در دانشگاه تخصصی کلارک ثبت نام و سال 1333 با مدرک دکترا، به ایران مراجعت کرد تا پس از 5 سال موفق به دریافت کرسی استادی غیر تمام وقت در دانشگاه تهران شود.
وی سال 47 با قبول معاونت اداری و مالی دانشگاه تهران به سیستم اداری وارد شد و پس از یک سال یعنی در سال 48 علاوه بر استادی، مدیریت گروه آموزش جغرافیای دانشگاه تهران را نیز بر عهده گرفت و با تلاش فراوان انجمن جغرافیدانان ایران را پایه گذاری کرد.
وی در اواخر خرداد 53 به ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران انتخاب شد و تا پایان دوران خدمت 37 ساله اش در همین پست ماند. دکتر گنجی سال 54 با دستور وزیر وقت، دانشگاه بیرجند را پایه گذاری کرد و در سال 55 به سمت ریاست موسسه آموزش عالی بیرجند انتخاب شد و این موسسه در سال 56 با پذیرش 120 دانشجو آغاز به کار کرد. در این مدت دکتر گنجی آثار ماندگار دیگری نیز بر جا گذاشت که از آن می توان به بنیان گذاری هواشناسی در ایران اشاره کرد.
وی در همین زمان سمت هایی چون معاونت پارلمانی وزیر راه، نماینده ثابت دولت در سازمان جهانی هواشناسی، ریاست اداره هواشناسی ایران و ... را نیز عهده دار بود و چه برازنده پروفسور محمد حسن گنجی بود عناوین پدر علم جغرافیای ایران و مرد سال 2001 هواشناسی جهان تا نامش ماندگار شود.
سخن از هواشناسی در ایران در دهه 1330 آغاز شده بود و در سال 1335 اداره‌ای به نام اداره ی کل هواشناسی درون تشکیلات وزارت راه به وجود آمده بود. از آنجا که پایان‌نامه دکترای گنجی درباره آب و هوای ایران بود، او را به مدیریت آن اداره برگزیدند.
پیش از آن، واحد کوچکی در تشکیلات سازمان هواپیمایی کشوری وجود داشت که خود زیر مجموعه‌ی وزارت راه بود و دو سرلشگر وزیر راه و رئیس هواپیمایی کشوری بودند. رئیس هواپیمایی حاضر نبود که فعالیت هواشناسی از آنجا جدا شود و گنجی پنج، شش سال کوشش کرد تا قانون استقلال هواشناسی در اسفند 1337 به تصویب مجلس سنا رسید. او قانون عضویت ایران در سازمان هواشناسی جهانی را نیز به تصویب آن مجلس رساند.
دلتنگی پرفسور گنجی برای خیرآباد
«وقتی خارج از کشور هستم قلبم برای تهران می تپد، به تهران که می رسم دلم هوای بیرجند می کند و وقتی به بیرجند می آیم دوست دارم به خیرآباد بروم.» این جمله ها را از پروفسور گنجی شنیده ایم.
خیرآباد، محله قدیمی بیرجند، کوچه پس کوچه های تاریخ را که پشت سر می گذاریم همین حوالی کنار یک کوچه خیلی باریک با دیوارهای گلی هنوز آثاری از مامن کودکی هایش پیداست. همان جا که آن قدر تنفس در فضایش به او آرامش می بخشید که هر بار به بیرجند می آمد به خانه قدیمی شان در خیرآباد می رفت.
آخرین حضور
دکتر گنجی، گنجی بی نظیر و کمیاب بود که خطه کویری بیرجند صدف وار او را در دامان خود پرورش داد و با الطاف بی انتهای الهی که نصیبش شد، به خوبی توانست از نعمت هایی که در اختیارش قرار گرفت استفاده کند تا آن جا که نه تنها بیرجندی و ایرانی، بلکه جهانیان به او افتخار می کنند و نام و یادش زینت بخش محافل و مجالس داخل و خارج از کشور است.
دکتر محمدحسن گنجی هر چند در بیرجند دیده به جهان گشود ولی در خاطراتش از روزگار کودکی اش در روستای ماهوک و پرورش گوسفند به نیکی یاد می کند و همواره از علاقه اش به موطن اصلی خود بیرجند و نگارش کتاب در خاطراتش گفته است و در طول عمر پر برکتش در مجامع علمی بسیاری حضور پیدا کرده که آخرین آن شرکت در هفته فرهنگ و هنر خراسان جنوبی در مقر یونسکو و گرامیداشت علامه عبدالعلی بیرجندی بوده است.
پروفسور محمدحسن گنجی، 28 تیرماه 1391 بر اثر زمین خوردن در منزل شخصی خود دچار خونریزی مغزی شد. پس از آن به بیمارستان پیامبران منتقل و تحت عمل جراحی قرار گرفت و در نهایت درگذشت. پیکر این استاد فقید در پارکی به نام خودش در بیرجند"زادگاهش" به خاک سپرده شده است.
پایان پیام/
نظر شما