به گزارش خبرگزاری شبستان از بیرجند، استان خراسان جنوبی به عنوان استانی کویری باغ های زیبایی را در خوی جای داده که هر کدام از این باغ ها تلفیقی از ذوق و هنر ایرانی است و نشاط، آرامش و سرزندگی را به طبیعت دوستان و مردم هدیه می کنند.
باغ و عمارت اکبریه؛ یکی از 9 باغ ایرانی است که در سی و پنجمین اجلاس بین المللی یونسکو در پاریس در فهرست آثار جهانی ثبت شد.
این مجموعه تاریخی در انتهای خیابان معلم در مرکز استان یعنی بیرجند و در داخل محدوده روستای تاریخی اکبریه قرار گرفته است. این باغ مشتمل بر 2 بنا است که قدیمی ترین آن ساختمانی متعلق به حشمت الدوله پدر محمد ابراهیم شوکت الملک که تاریخ احداث آن به اواخر دوره زندیه و اوائل دوره قاجاریه باز می‌گردد.
تاریخچه
ساخت این مجموعه از اوایل دوره قاجار تا اواخر آن دوره و در چند مرحله انجام شده‌است. این مجموعه شامل چند عمارت است که قدیمیترین آن مربوط به عمارت حشمت الملک در منتهی الیه شرقی، که شامل دو طبقه‌است می باشد.
طبقه همکف که دارای دو دالان و راهرو نسبتا طویل است و ارتباط میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل را برقرار می‌کند. عمارت مرکزی با عملکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان که تقریبا به عنوان هسته مرکزی باغ به حساب می آید از تزیینات و چشمانداز بسیار عالی برخوردار است. وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان و نیز خیابان های منتهی به خیابان اصلی عمارت مرکزی بر زیبایی و طراوات باغ و نمای آن افزوده‌است.
باغ جنوبی واقع در جبهه جنوبی و کوچکتر از باغ شمالی است. این باغ بوسیله فضاهایی چون فضاهای خدماتی، عمارت مرکزی و دیواره غربی اصطبل احاطه شده‌است. یکی از عناصر مهم، استخر نسبتا بزرگ با طرح مربع است که بخش عمده فضای باغ را به خود اختصاص داده‌است. استخر در وسط دارای سکویی مربع شکل است.
درختان موجود در این باغ شامل کاج، انار و توت است و گوشههایی از باغ گلهای تاج خروس به چشم میخورد. از جبهه جنوبی این باغ ورودی به روستای اکبریه تعبیه شده‌است.
وسعت
باغ اکبریه با وسعتی حدود 45 هزار مترمربع در بستری کوهستانی واقع شده و متشکل از 2 بناست که ساختمان قدیمی‌تر متعلق به حشمتالدوله، پدر ابراهیم شوکت‌الملک است که تاریخ احداث آن به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه برمیگردد.
بنای دیگری که در این مجموعه واقع شده، ساختمان تشریفات است که توسط شوکت‌الملک بنیان شده‌است. این باغ به عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت، به طوری که در لهجه محلی به کلاته سرکار امیر شهرت یافته بود. اسدالله علم در کتاب خاطراتش به پذیرایی پدرش از رضاشاه در همین باغ اشاره می‌کند. خود او نیز چنان که می‌گوید چندبار از شاه و فرح در همین باغ پذیرایی نمود.
معماری
فرم معماری آن ترکی با الهامی از معماری روسی است که تلفیق آن با معماری اسلامی، سبک معماری نوینی را نشان می‌دهد. این بنا شامل تالار آیینه، گنبد کلاه فرنگی، تزئینات مقرنس لانه زنبوری و رسمی بندی که صرفا جهت پذیرایی از نمایندگان سیاسی داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است.
کاربری کنونی
هم اکنون بخش‌های مختلف این باغ و عمارت مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی است. بخش احداث شده در اوایل دوره قاجار، به عنوان کتابخانه فعال است.
از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث شده به عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. بخش ساخته شده در دوره پهلوی کاربری اداری دارد و بالاخره دیگر بخش‌ها به سفره‌خانه و چایخانه سنتی اختصاص یافته‌است.
گفتنی است، باغ اکبریه در نشست سی و پنجم یونسکو در سال 2011 میلادی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این باغ در 20 خردادماه سال 1378 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
پایان پیام/
نظر شما