خبرگزاری شبستان: فرا رسیدن سالروز ولادت کریم اهل بیت (ع) زمینه ای را فراهم آورد تا با حجت الاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی، رییس دانشکده علوم و معارف قرآن دانشگاه قرآن و حدیث پیرامون کرامت در سیره ائمه (ع) و سبک زندگی اسلامی به گفتگو بنشینیم:
کرامت در سیره اهل بیت (ع) چه تعریف و جایگاهی دارد؟ و آیا ائمه معصومین (ع) بر این مساله تاکید داشتند؟
کرامت از نظر اهل بیت یعنی بزرگواری بزرگواری یعنی اینکه انسان در تمام مسائل زندگی و رویارویی با وقایع آن از یک روح با گذشت و دست سخاوتمندانه برخوردار باشد. انسان بزرگوار در دیدگاه اهل بیت (ع) یعنی کسی که در سختی ها و مواردی که دیگران عقب می کشند، پا پیش بگذارد و مساله را حل کند. از امام حسن (ع) پرسیدن کرامت یعنی چه؟ دو روایت در این زمینه داریم: ایشان پاسخ دادند: «أَلاْبْتِداءُ بِالْعَطِیةِ قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ وَ إِطْعامُ الطَّعامِ فِى الْمحَلِّ. قیلَ فَمَا الدَّنیئَةُ؟ قالَ: أَلنَّظَرُ فِى الْیسیرِ وَ مَنْعُ الْحَقیرِ.» آغاز به بخشش نمودن پیش از درخواست نمودن و اطعام نمودن در وقت ضرورت و قحطى. سؤال شد: دنائت و پستى چیست؟ فرمود: کوچک بینى و دریغ از اندک. (بحار الانوار، جلد 78، صفحه 102، حدیث 2). بنابراین بزرگواری، بخشیدن و عطا کردن به این است که پیش از آنکه کسی درخواستی از انسان کند او به نیازش پاسخ دهد وگرنه وقتی درخواست شد، انسان برای اینکه شرمنده نشود، می بخشد. کرامت این است که فرد خودش داوطلبانه نیکی کند؛ فقرا را افطار و اطعام کند. به همسایه و همکار کمک کند پیش از آنکه آنها نیازخواهی کنند.
این کرامت چگونه در سخنان و سیره امام حسن (ع) تبلور پیدا می کرد؟
در سخنان آن حضرت (ع) که اشاره شد اما در سیره باید گفت بزرگترین کرامت ایشان گذشت از قدرت و عمارت به دلیل مصلحت و صلاح مسلمین است. امام (ع) افزون بر اینکه در صلح با معاویه گذشت شخصی کردند، گذشت حکومتی هم کردند. ایشان دیدند تمامی شیعیان کشته می شوند و در جنگ معاویه از بین می رود لذا با همه اینها مسائل بسیار راحت از زمامداری و حکومت گذشتند. در زندگی شخصی آن حضرت هم گزارش داریم چندین بار مال خود را بین فقرا تقسیم کردند. حتی در مواردی نصف اموال را به بینوایان بخشیدند و نصف برای خود نگه داشتند. نقل می شود ایشان در حال گذشت از کوچه بود یک سری آدم بینوا کنار هم نان می خوردند و با دیدن حضرت به ایشان تعارف کردند بیبایید با ما غذا بخورید. معمولا انسان های بزرگ این کار را نمی کنند و این گونه دعوت ها را نمی پذیرند امام حسن (ع) فرمود: ان الله لا یحب المستکبرین و سپس از مرکب خود پیاده شد و با آنها بسیار راحت هم غذا شد تا اینکه همه سیر شدند. اما بعد از تمام شدن غذا آنها را به منزل خود دعوت کردند و بعد از اینکه مهمانی مفصل برای آنها برپا کردند، علاوه بر اطعام ،لباس هایی نیز به آنها بخشیدند. این است معنای کرامت در سییره زندگی امام حسن (ع) که می توان آن را الگو قرار داد.
اگر کریمانه زندگی کنیم روابط اجتماعی ما بهبود پیدا می کند. به طور مثال اگر پیش از درخواست همکار به او وام دهیم در جای دیگر او این کار را خواهد کرد. بنابراین اگر پیش از درخواست افراد، نیاز آنها را حدس زده و کمک کنیم و روح بزرگی داشته باشیم، کرامت کرده ایم. بزرگواری و کرامت رحم و دلسوزی می آرود. کسی که به دیگران رحم می کند، دیگران هم به او رحم می کنند. در پرتو کرامت می توان دینداری کرد. هر چه کرامت بیشتر باشد دینداری، تحمل و صبر و نیکوکاری ما بیشتر می شود.
با این تاکیدات و برکاتی که بر کرامت مترتب است، چرا این عنصر گرانقدر و با ارزش امروز در سبک زندگی ما کمرنگ شده است است؟
من با این حرف شما موافق نیستم. شخصی کریم و بزرگوار نمی گذارد کرامتش به این سادگی نشان داده شود .اگر کسی مخفیانه و پنهانی کمک کرد نمی آید آن را در کوچه و بازار فریاد بزند و در بوق و کرنا کند. بنابراین بسیاری از کرامت ها در جامعه نمود پیدا نمی کند و مشخص نیست. اما از دیدگاه آسیب شناسی می توان گفت معمولا ما برای کرامت خود پاداش نمی بینیم یا کم می بینیم. اگر می دیدیم چقدر پاداش این عمل صالح فراوان است آن وقت بیشتر کرامت می کردیم. اگر ما بدانیم این مالی را که می بخشیم بلافاصله خدا آن را برای ما جبران می کند و به ما برمی گرداند و خود را مانند کارمند بانک بدانیم، که پول می دهد اما پس می گیرد، کرامت را در زندگی خود پیاده کرده ایم. اگر می دانستیم بزرگداشت و اکرام مردم اکرام و بزگداشت خودمان است، بهتر این عمل را انجام می دادیم. وقتی من از کسی می گذرم خودم را بزرگ وآراسته کردم چرا توقع دارم او برگردد و از من تشکر وسپاس گذاری کند؛ این خوبی در حقیقت در حق خودمان انجام شده است. اگر کرامت در سبک زندگی ما به اجرا در بیاید دارای اخلاق خوب، برخوردی خوش و بزرگواری می شویم.
پایان پیام/
نظر شما