شب قدر را به بهانه جبر و اختیار از دست ندهیم

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که آیا تقریر مقدرات در شب قدر، اختیارات انسان را از او سلب نمی کند؟، گفت: ما فرقه مفوضه نیستیم که بگوییم خدا عالم را خلق و رها کرده و در امور آن دخالت نمی کند، ما معتقدیم انسان موجودی مختار است اما در محدوده خواست خدا. تقدیر در شب قدر از اراده و اختیار گرفته تا امکانات خارجی، ظرف اراده ما را تشکیل می دهند. 
حجت الاسلام رضا برنجکار ادامه داد: همه این امور یاد شده در اختیار خدا است و البته در این محدوده ما نیز مختاریم، اما اختیار ما یکصد درصدی و مطلق نیست. به طور مثال انسان نمی تواند پرواز کند چون بال ندارد. این مساله برای انسان یک جبر است و اراده کردن در آن معنا ندارد. ما محدویت هایی داریم این محدودیت ها هم توسط خدا اعمال می شود، اما در دایره تقدیرات ما مختاریم و آزادانه انتخاب می کنیم و در برابر آنچه انتخاب انجام می دهیم، مسوول هستیم.
وی تصریح کرد: بنابراین میان تقریر مقدرات با اختیار انسان منافاتی نیست. در تقدیر انسان نوشته می شود که او قرار است با اراده و اختیار خود چه کاری را انجام دهد، سپس بر طبق آن خدواند امکاناتی در اختیار او قرار می دهد که این امکانات ممکن است کامل یا ناقص باشد. در گام بعدی انسان به سوی آن فعل حرکت می کند که گاه موفق به انجام آن می شود و گاه نیز نمی شود.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: بنابراین خداوند نسبت به اعمالی که قرار است ما انجام دهیم، علم دارد اما این خود انسان است که تعیین می کند چه کاری انجام شود. در دایره تقدیرات ما آزاد هستیم و در خود تقدیرات ما با واسطه دعا، نماز، خواستن و طلب از خدای متعال و قرآن سرگرفتن و احیای شب قدر نقش موثری داریم. برای همین توصیه به احیای شب قدر شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا خدواند برای فعل قبیح انسان نیز امکاناتی در نظر گرفته و به او این اختیار را می دهد، ابراز کرد: این عالم، عالم انتخاب است. خداوند در قرآن می فرماید:" کُلًّا نُمِدُّ هٰؤُلاءِ وَهٰؤُلاءِ مِن عَطاءِ رَبِّکَ ۚ وَما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحظورًا... هر یک از این دو گروه را از عطای پروردگارت، بهره و کمک می‌دهیم؛ و عطای پروردگارت هرگز (از کسی) منع نشده است. ﴿سوره اسراء، آیه 20﴾ بنابراین انسان ها برای انجام افعال خود چه خوب و چه بد از سوی خدواند یاری می شوند و امکانات لازم یعنی هر آنچه که برای تحقق یک اراده لازم است، برای او فراهم می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: البته دست خدا باز است و بسته نیست. تقدیراتی که در شب قدر برای انسان نوشته می شود، قابل بداء و تغییر است. یعنی انسان می تواند با وساطت های یاد شده (دعا، نماز، طلب و ...) سرنوشت خود را تغییر دهد.

حجت الاسلام برنجکار در پایان یادآور شد: شب قدر غیر از اینکه شب نوشتن تقدیرات است، به گفته قرآن از هزار ماه بهتر است. ثواب یک صلوات در این شب 30 هزار برابر (برابر هزار ماه، هر ماه سی شب) می شود. بنابراین شب قدر فضیلت بالایی دارد و فرصت طلایی است که باید استفاده شود.
پایان پیام/