خبرگزاری شبستان: در مشکلات و سختی ها باید به لطف و قدرت بی منتهای الهی توجه کرد و از آنها نهراسید. در این صورت، آدمی با توکل و روح امیدوار، بر همه مشکلات غلبه می کند. اما اگر تکیه گاه انسان غیرخدا باشد، به یقین سودی نمی برد. در این باره، آیت الله اراکی رحمه الله فرمود:
من به سفر حج که مشرف شدم، بسیار مشتاق بودم که حجرالاسود را استلام کنم. یک روز با جمعی از دوستان همراه، برای طواف رفتیم که شاید به کمک و یاری آنان، جمعیت قدری راه دهند و ما بتوانیم برای یک بار حجر را استلام کنیم. همین که با آن همراهان و یاوران به نزدیک حجر رسیدیم و نزدیک بود استلام کنیم، ناگهان یک فشار انبوه جمعیت، چنان ما را از آنجا به کنار زد که هر کدام به گوشه ای پرتاب شدیم. این، نتیجه نبریدن از غیرخدا و اعتماد و اتکایی بود که به آن همراهان داشتیم.
حضرت علی علیه السلام می فرماید: «لایَرْجُوَنَّ اَحَدٌ مِنْکُمْ اِلاّ رَبَّهُ؛ هیچ کس از شما به غیر از پروردگار خود، به کسی امیدوار نباشد».
باور همه اندیشمندان بر این است که امیدوار بودن، شرط اول در کسب موفقیت های بزرگ است. بدین ترتیب، با تقویت روح امیدواری، باید با هرگونه ناامیدی مبارزه کرد.
بنده شایسته خدا، نیازمندی ها را با حضرت حق در میان می گذارد و راه چاره را از او می خواهد. خداوند نیز به مصلحت خویش، او را از مشکلات می رهاند؛ آن گونه که حضرت یونس علیه السلام را در قعر دریا بر اثر توجه به خدا، از شکم ماهی نجات داد. (انبیا: 88)
پیام متن:
خداوند، تکیه گاهی مطمئن برای غلبه بر مشکلات.
واقع بینی و ترک آروزهای منفی
کسانی که واقع بین نیستند و منفی بافی می کنند یا به دنبال آرزوهای دراز هستند، از شخصیت پسندیده ای بهره مند نیستند. قضاوت های نادرست، آنان را در جامعه بی ارزش می کند و در میان دوستان بی اعتبار می گرداند. آدمی باید با کمک عقل و بینش صحیح خود، واقعیت ها را درک کند و آرزوهای منفی را از دل خود ریشه کن کند؛ زیرا که آروزهای دست نیافتنی یا منفی، عقل و اندیشه فرد را ضعیف می سازد.
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
«وَ اَعْلَموُا أَنْ الاْءَمَلَ یُسْهِی الْعَقْلَ؛ بدانید که آرزوهای خام و منفی، عقل را دچار غفلت می سازد».
آرزوهای دور و دراز در امور دنیوی، نه تنها انسان را محتاج دیگران می سازد، بلکه به تدریج معنویت از زندگی او گرفته می شود و چه بسا به پایین ترین مرتبه انسانی تنزل می یابد. آرزوی حکومت ری، عمرسعد را به سوی کربلا کشاند و سرانجام، دستش به خون حسین علیه السلام آلوده شد، به حکومت ری نرسید و روز قیامت نیز با ندای «یا وَیْلَتی لَیْتَنی لَمْ أَتَّخِذْ فُلانًا خَلیلاً» (فرقان: 28) تأسف خواهد خورد که چرا با یزیدیان بیعت کرد. از علی علیه السلام ، در این باره روایت است:
«مَنْ أَطالَ الاْءَمَلَ أَساءَ الْعَمَلَ؛ کسی که آرزوهایش طولانی و منفی است، به اعمال زشت و ناروا دچار می شود».
پیام متن:
آروزی دراز، سبب فراموشی آدمی از خدا و نیز زشتی اعمال است.
اعتدال و میانه روی
اعتدال و میانه روی، یعنی واقعیت ها را همان گونه که هستند بپذیریم و به دیگران بگوییم و نیز در بیان سخنان، در قضاوت ها، در اخبار و گزارش های خود اشتباه نکنیم و به حقیقت آنها بپردازیم. آنان که از این ارزش اخلاقی بی بهره اند، در رفتار و کردارشان، نظم وبرنامه ای ندارند. به سرعت به چیزی دل می بندند و ناگهان بی دلیل از همان چیز متنفر می شوند. همچنین، در بیان دیده های خود زیاده روی می کنند. بنابراین، کندرو یا تندرو بودن در کارها، می تواند بزرگ ترین ضربه روحی را از نظر فردی و اجتماعی بر ما وارد سازد.
با میانه روی در هر کاری، زندگی مان به نظم می شود و یقینا در رفتار و کردار خود بیشترین دقت را می کنیم. امام علی علیه السلام هشدار می دهد: «لاتَری الْجاهِلَ اِلاّ مُفْرِطا أَوْ مُفَرِّطا؛ همیشه جاهل و نادان، یا افراط گراست، یا تفریط کننده».
در جای دیگر نیز در تبیین بیشتر این مسئله می فرمایند: ثَمَرةُ التَّفریطِ النَّدامَةُ وَ ثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلامَةُ.
ره آورد تفریط، پشیمانی و ثمره دوراندیشی، سلامت و رستگاری است. زیاده روی در هر کاری، خسته کننده است و انسان را بتدریج دل سرد و از آن کار باز می دارد؛ همان گونه که تفریط و سستی، ناپسند است و سود و دوامی ندارد.
پیام متن:
رعایت اعتدال و میانه روی در رفتار و کردار و نکوهش افراط و تفریط، در نهج البلاغه.
خیرخواهی و احترام به دیگران
یکی از ارزش های والای اخلاقی این است که برای دیگران خیرخواه و مهربان باشیم. در حقیقت، اصلاح امور دیگران، از عبادت های پسندیده و ارزشمند به شمار می آید. حضرت علی علیه السلام می فرماید:
صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ أَفْضَلُ مِنْ عامَّةِ الصَّلاةِ و الصِّیام. اصلاح بین مردم، از یک سال نماز و روزه مستحبی با ارزش تر است.
یکی از راه های نفوذ در دل ها، احترام به اندیشه ها و نظرهای دیگران و پرهیز از هرگونه غرور و خودمحوری است. از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل است: «مَنْ استَبَدَّ بِرأْیِهِ هَلَکَ؛ هر کس که استبداد در رأی داشته باشد، هلاک می شود».
بسیاری از درگیری ها بر اثر خودخواهی و خودمحوری به وجود می آید. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «خدا هیچ یک از خودخواهان و فخرفروشان را دوست ندارد». (حدید: 23)
مشورت کردن و احترام به آرای دیگران، در اسلام سفارش شده است. امام علی علیه السلام در توصیه به احترام به دیگران می فرماید: «هیچ پشتیبانی، بهتر و مطمئن تر از مشورت کردن نیست».
آن گاه که به شما احترام گذاشتند، به بهتر از آن پاسخ بده! هرگاه دستی برای نیکی به سوی تو دراز شد، به بیش از آن پاداش بده! در عین حال، در این گونه موارد، اجر فراوان برای کسی است که در احترام و نیکی پیش دستی کرده است.
پاسخ مناسب در برابر لطف، خدمت و احترام دیگران، در سیره رفتاری پیشوایان معصوم علیهم السلام رعایت می شد و اینان همواره نیکی مردم را به بهتر از آن جبران می کردند و این، همان سفارش قرآن مجید است که «وقتی کسی سلام کرد، به بهتر از آن و یا مساوی آن پاسخ گویید». (نساء: 86)
پیام متن:
اصلاح و گره گشایی بین مردم و پرهیز از هرگونه غرور و خودمحوری و احترام به آرا و افکار دیگران، از توصیه های اخلاقی امام علی علیه السلام.*
*پدیدآوردنده محمدهادی سجادی
برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حوزه
پایان پیام/
نظر شما