مسجد جامع عتیق شیراز، کهن ترین و نخستین مسجد این شهرستان و حتی گفته می شود کهن ترین مسجد جنوب کشور به حساب می آید، این مسجد یکی از عجیب ترین مساجد است که بنای زیرین آن را متعلق به قبل از اسلام می دانند.
این مسجد در شرق حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) قرار گرفته است، گفته می‌شود این مسجد در دوره 20 ساله سلطنت عمرولیث صفاری در سال 281 هجری قمری ساخته شده است؛ با این دید می توان دریافت که این مسجد در زمان غیبت صغری حضرت مهدی (عج) احداث شده است.
در طی یک هزار سال اخیر این مسجد چندین بار، از جمله در زمان اتابکان، در زمان سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ گورکانی، در دوره صفویه و در سال 1315 توسط عده ای از مردم و با همکاری اداره باستان شناسی تعمیر و بازسازی شده است.
در میان صحن مسجد، اتاق مکعب گونه ای است که دور تا دور آن را ایوانی به پهنای 2 متر فرا گرفته است، این اتاق به نام خدایخانه یا بیت المقدس یا بیت المصحف و دروازه زمان نامیده می شود، در چهار گوشه بیرونی آن چهار ستون گرد و مناره مانند قرار گرفته است.
سقف ایوان های شرقی و غربی آن هر یک به وسیله چهار ستون و سقف ایوان های شمالی و جنوبی آن به وسیله 2 ستون سنگی پابرجا شده، ابعاد این ساختمان همراه با ایوان هایش از بیرون 10 در 12 متر و ابعاد اتاق میانی 6 در هشت متر است.
منابع اینترنتی بر این عقیده اند، کاوش های باستان شناسی نشان می دهد که بنای این مسجد بر روی عبادتگاه قدیمی قرار گرفته اما به علت محدودیت در کاوش‌ها، مشخص نیست که این عبادتگاه دقیقا متعلق به کدام دوره است اما این واضح است که طرح مسجد جامع عتیق از الگویی ما قبل خود بهره برده است.
ضلع شمالی (رو به قبله)
در میانه این ضلع طاق نمای بلندی قرار دارد که آن را "طاق مروارید" گویند، این طاق دارای 2 گلدسته بلند و زیباست و سقف آن به وسیله آجر، مقرنس کاری شده است، طرف مغرب این طاق نما دالان در شمالی (درب 12 امام) و پنج طاق نمای دیگر است، پشت آنها شبستانی با پهنای کم ساخته شده و در شرق طاق مروارید شبستانی بزرگ قرار دارد که دارای پنج در آهنی شبکه ای است و محراب آن از سنگ بوده و بخش شمالی آن دو طبقه است.
ضلع غربی (رو به آفتاب)
10 طاق نما در درازای این ضلع ساخته شده که یکی از آنها دالان در ورودی قدیمی است.
ضلع جنوبی
در میان این ضلع، طاق نمای پهن و بلندی است که چون در قرن گذشته خراب شده بود در سال 1348 خورشیدی آن را دوباره ساخته اند، پشت آن نیز شبستانی باریک و قدیمی است که هر 2 سوی آن 2 طبقه است و سقف آن آجری است و در آخر آن محرابی قرار دارد که منبر چوبی 13 پله ای نیز در کنار آن قرار دارد، در 2 سوی محراب 2 ستون سنگی مارپیچ وجود دارد و سقف محراب با کاشی آبی مقرنس کاری شده است.
شبستان اصلی و نوساز مسجد
درب مغرب سردر جنوبی، شبستان بزرگ و جدیدی ساخته شده است، این شبستان دارای یک منبر 12 پله ای از جنس آهن و سنگ مرمر است، محراب زیبای آن نیز در سمت راست منبر قرار دارد، روی دیوارها و محراب آن 13 آیه و احادیث نبوی بر روی کاشی با خط ثلث و نسخ نوشته شده است.
ضلع شرقی (پشت به آفتاب)
در میان این ضلع طاق نمای پهن و بلندی است که در پیشانی آن کاشی کاری های زیبایی انجام گرفته است، در درون آن هفت طاق نمای کوچک و یک راه پله است و در سمت چپ آن چهار طاق نمای کوچک و ایوانی در پشت آنها قرار دارد، در سمت راست آن نیز چهار طاق نمای کوچک است که یکی از آنها در خروجی مسجد است.
مرمت مسجد عتیق شیراز نیازمند 20 میلیارد ریال بودجه است
حجت الاسلام رحیم صفری، رئیس اداره اوقاف ناحیه سه شیراز با اشاره به اینکه تاکنون چهار هزار میلیارد ریال اعتبار برای مرمت این مسجد توسط اوقاف فارس هزینه شده است که در این مرحله باید سه ارگان اوقاف و امور خیریه فارس، شهرداری و میراث فرهنگی همکاری می کردند که متاسفانه شهرداری تاکنون همکاری نکرده است.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه اکنون برای ادامه مرمت به 20 میلیارد ریال بودجه نیاز است، افزود: در یک ماه گذشته اوقاف 400 میلیون ریال اعتبار برای مرمت مسجد در نظر گرفته ایم.
بیش از سه میلیارد ریال برای مرمت مسجد عتیق
عبدالرضا نصیری، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس نیز گفت: میراث فرهنگی از تیرماه سال 91 با اختصاص سه میلیارد و 500 میلیون ریال کار مرمت مسجد جامع عتیق را شروع کرده است که هنوز ادامه دارد و مرمت کف ساز و کف فرش رواق غربی، شبستان ضلع شمالی، و شبستان قاضی الحاجات صورت گرفته است.
وی با اشاره به اینکه مرمت بعضی قسمتهای راهرو ورودی ضلغ شمال، شرق و ایوان ضلع شمالی انجام شده، تصریح کرد: مرمت مکانهای تاریخی کاری هنری است و باید با دقت و استحکام بخشی انجام شود.
پایان پیام/
نظر شما