گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ در آستانه ماه محرم الحرام و ایام عزاداری سید و سالار شهیدان، گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفتگویی داشته است باحاج مرتضی طاهری از مداحان و پیشکسوتان عرصه مداحی که نظرات وی را در رابطه با موضوعات و مسایل امروز مطرح دراین عرصه جویا شده است. آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی ما مرتضی طاهری است.
آقای طاهری شاید بهتر باشد در ابتدای کلام درباره قشر عظیمی از جوانان و نوجوانان علاقمند به این حرفه صحبت کنیم که آیا برای ساماندهی و جهت دهی این موج عظیم جوان و نوجوان برنامه خاصی وجود دارد؟
در سال‌های گذشته معمول و متداول بود که افرادی که وارد عرصه مداحی می‌شدند ملازم با یک استاد بودند، چون مداحانی که استاد دیده‌اند تلمذ آنها در عرصه مداحی دقیقا بروز دارد و متمایز از کسانی هستند که بدون استاد وارد این عرصه شده و رشد کرده‌اند. ممکن است کسی هم بدون استاد رشد کند و تا حدی در جامعه نیز مطرح شود اما در جلساتی که اهل فن در آن حضور دارند قطعا نقیصه نداشتن استاد، نشان داده می‌شود و کسانی که زوایای این کار را کاملا می‌شناسند متوجه می‌شوند که آیا این فرد استاد دیده است یا نه، هر چند که افراد عادی نیز این مسئله را درک و احساس می‌کنند. پیشکسوتان مداحی نیز از گذشته تا کنون همیشه تلاش داشته‌اند تا اثرات خیری در این زمینه به عنوان باقیات الصالحات از خود باقی بگذارند.
استاد دیدن و تلمذ کردن از استاد چه ضرورتی دارد؟ تنها برای این است که روش مداحی کردن و زیر و بم این حرفه را بیاموزند؟
خیر! از نظر فنی اگر فردی در کلاس خاصی هم حاضر نشود و استادی نبیند اما پای مجالس بزرگان بنشیند، می‌تواند مهارت‌های خاصی را کسب کند اما همراه استاد بودن و در جلسات خاص شرکت‌کردن، باعث می‌شود فرد، اخلاقیات و نوع روش و منش در فضای مداحی را نیز بیاموزد. بسیاری از کسانی که شاگرد من نبوده اند اما مرتب در جلسات ما شرکت کرده‌اند و من را استاد خود می‌دانند، امروز می‌بینم که خلق و خو و روحیات مداحی را نیاموخته اند. می شنوم که در برخورد با مردم با تکبر با آنها برخورد می‌کنند و یا از جایگاهی بالاتر به مردم نگاه می‌کنند و یا در هنگام مداحی با مستمع به شکلی سخن می‌گویند که گاه توهین تلقی می‌شود. دلیل همه این موارد آن است که تنها در جلسات شرکت کرده‌اند اما تلمذ نداشته‌اند.
شما در حال حاضر کلاس آموزش مداحی دارید؟
در گذشته کلاس‌هایی داشتم اما در حال حاضر به دلیل بیشتر شدن مشغله‌ها تنها در جلسات تخصصی‌تر مانند دوره های آموزشی بسیج مداحان یا هیئت رزمندگان شرکت می‌کنم و کلیاتی از مسایل اخلاقی و فنون مداحی به‌ویژه دعاخوانی که امروز جزء لاینفک مداحی شده، تقدیم عزیزان می‌کنم. اما معتقدم در این عرصه نباید بدون راهنما حرکت کرد همانگونه که بزرگان فرموده‌اند: بی پیر مرو در این خرابات!! برخی از دوستان و شاگردان من علاوه بر شرکت در کلاس‌های ما از علمای اهل عرفان نیز مسایلی را فرا گرفته‌اند که این نیز بسیار لازم و ضروری است. چرا که باعث می‌شود انسان کمتر دچار لغزش و اعوجاج شود به هرحال «المجالسه موثره»، همنشینی تأثیر دارد. هر چند گاهی نیز برخی از شاگردان از سایر دوستان مسایلی آموخته‌اند که من نمی‌پسندم
به صورت عینی می فرمایید که چه چیزهایی را از شاگردان خود یا دیگران در این عرصه نمی پسندید و چرا؟!
به عنوان مثال پرخاشگری به مستمع. جایگاه و عرصه مداحی بسیار فراتر از آن است که انسان خود را تا این حد تنزل دهد که خطاب به فلان شخص و فرد سیاسی یا اجتماعی حرف‌هایی بزند که دیگران را دچار سرخوردگی و دلزدگی از این جایگاه کند. اگر این جایگاه لطمه ببیند دیگر نمی توان حرفی برای گفتن داشت.
نظر شما در رابطه با موضوع ورود مداحان به مسایل سیاسی چیست؟
همه مردم ایران سیاسی هستند و سیاست را خوب می‌فهمند. لذا در برهه‌های مختلف، تصمیمات سیاسی مهم و تاثیرگذاری نیز می‌گیرند. اما «سیاسی بودن» با «سیاسی کار شدن» متفاوت است. یک مداح هم که به نوعی جزء قشر روحانیت جامعه محسوب می شود و خط‌دهی معنوی برای مردم دارد، باید سیاست را بفهمد. اما سیاست کلی که یک مداح تبیین میکند می‌بایست در راستای حفظ اصل کیان نظام، اهداف بنیان‌گذاران انقلاب اسلامی و در رأس آنها حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و ترویج ولایت باشد.
وقتی ما مردم را نسبت به ولایت ترغیب کرده و به این جهت سوق می‌دهیم، چشم مردم به ولی فقیه خواهد بود و بر اساس رهنمودهای ولایت عمل می کند. همچنان که در انتخابات اخیر شاهد بودیم که مردم تنها به عشق رهبر و با هدف جامه عمل پوشاندن و تحقق منویات ایشان مبنی بر خلق حماسه سیاسی در صحنه حاضر شدند. بنابراین ما نیز باید پرچم ولایت را روز به روز به اهتزار در آوریم. ما ولایت را منتصب به ائمه اهل بیت و پیامبر اکرم صل الله علیه وآله می دانیم و این جایگاه در عین سیاسی‌بودن در میان مردم ما یک جایگاه اعتقادی است که باید در هر منبر و هر مجلسی نسبت به تقویت و تبلیغ آن اهتمام داشت و در برخورد و مواجهه با افرادی که احیانا سوال، اشکال یا شبهه ای در این رابطه دارند باید کاملا منطقی و با استدلال پاسخ گفت و آنها را نسبت به اشتباهشان آگاه کرد. ناسزا گفتن، توهین کردن و اتهام ضد انقلاب کار صحیحی نیست. مردم از یک مداح توقع تقدس، معنویت و حتی زهد دارند.
داشتن چه ویژگی ها و شاخصه هایی را برای یک مداح ضروری می دانید؟
حسنات الابرار سیئات المقربین، برخی مسایل در بین مردم عادی عیب محسوب نمی‌شود، به عنوان مثال لباس آستین کوتاه پوشیدن، کار خلاف شرع و قانون نیست. اما اگر افراد مطرح مانند یک مداح این کار را مرتکب شوند برای دیگران جای تعجب دارد و آن را پسندیده نمی دانند. مردم لباس آستین کوتاه یا نوع خاصی از صحبت‌کردن یا هر عملی را که در شأن و شئون یک مداح نیست از او نمی‌پسندند، اخلاقیات مداح با افراد عادی متفاوت است. البته من معتقد نیستم مداح باید شیخ مرتضی زاهد یا آیت‌الله بهجت باشد هرچند خوب است که این قله را در نظر بگیرد و گاهی نیز ممکن است برآیند عمل یک مداح تا حد یک مرجع تاثیرگذار باشد اما توقع آن‌گونه زیستن از او نیست ولی در عین حال توقع توهین و اخلاق‌های ناشایست هم از یک مداح نمی‌رود.
بنظر شما رسالت یک مداح چیست؟ مداح باید صرفا بدنبال گریاندن مردم و مستمع باشد؟
اگرچه گریاندن بالاترین رسالت یک مداح است و امام صادق (ع) در این‌باره فرموده‌اند کسی که گریه میکند یا می‌گریاند یا حتی تباکی میکند بهشت بر او واجب می‌شود. گریه‌کردن برای امام حسین (ع) زلزله ایجاد میکند، ما در رابطه با هیچ عمل دیگری چنین تعبیری را نداریم که بهشت بر فرد واجب می‌شود حتی اگر کسی، انسانی را هدایت کند. اما در رابطه با گریاندن برای امام حسین (ع) گفته شده «وجبت له الجنه» این موضوع در واقع یک بمب اتم است، اینکه دشمنان ما به دنبال این هستند که بدانند آیا ما بمب اتم داریم یا نه بدانند که ما بمبی بسیار مخرب‌تر از بمب اتم برای آنها داریم که همان عزاداری سیدالشهدا (ع) است چون دشمن یک سال تمام برنامه‌ریزی میکند ولی وقتی محرم از راه می‌رسد تمام نقشه‌های آنها نقش بر آب می‌شود و آنها را به صفر می‌رساند.
اما به موازات گریاندن مسایل مهم دیگری نیز وجود دارد. مانند اخلاق‌آموختن به جامعه!! قطعا گریه بااخلاق از گریه بی‌اخلاق و یا گریه بامعنویت از گریه یک فرد تارک‌الصلاة ارزشمندتر است، هرچند آن نیز ارزش است و چراغ هدایت محسوب می‌شود. ولی برای گریاندن مستمع هر اراجیفی را گفتن هم صحیح نیست و ائمه نیز از چنین کاری راضی نیستند، گریاندن باید از طریق و مسیر خود و با بیان وقایعی که واقعا اتفاق افتاده است، باشد در حالی که برخی به بهانه گریاندن مستمع، مطالب کذب و دروغ می‌خوانند غافل از این که وقتی برای فرد معلوم شود که گفته‌های او دروغ بوده از همه اعتقادات خود دست می‌کشد. چرا که تصور میکند یک عمر تنها برای دروغ گریه کرده است. لذا بزرگان دینی ما مقتل نوشته‌اند و مداح نیز باید برای مردم آنچه را که در مقاتل نقل شده، بیان کند؛ گریه باید به مردم معرفت و بینش بدهد.
در مجالس سیدالشهدا (ع) می‌بایست مسایل روز را که بسیار نیز مورد توجه و اهتمام مقام معظم رهبری است، لحاظ کرد. امروز می‌بینیم وهابیت تبدیل به غده سرطانی عالم اسلام شده است، به قول یکی از علمای تونس که وهابیان را تکفیری تفجیری می‌نامید اینان ابتدا تکفیر می‌کنند و بعد منفجر، اما چرا تاکنون همه کسانی که توسط آنها کشته شده‌اند مسلمان بوده‌اند؟ چرا حتی یک اسراییلی به دست آنها کشته نمی‌شود اما انواع و اقسام سلاح‌های اسراییلی در اختیار آنهاست. وهابیت امروز مولود نامشروع و نامبارکی است که توسط صهیونیسم جهانی در دل جامعه اسلامی شکل گرفته است و ما باید مردم را نسبت به انحراف آنها آگاه کنیم که آگاهی‌بخشی به مردم در این رابطه یکی از واجبات امسال ما در ماه محرم است تا جوانان ما بدانند افرادی که در اعتقادات ما به شکل‌های مختلف شبهه‌افکنی می‌کنند خود چگونه افرادی هستند؟! هرچند به شکر الهی جوانان جامعه امروز ما نسبت به گذشته از بار معرفتی بیشتری نسبت به دین برخوردار هستند.
پایان پیام/
نظر شما