مراسم نخل گردانی جاجرم، آئینی باشکوه در ماه محرم و صفر

علی اکبر وحدتی، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار شبستان در بجنورد گفت: مراسم نخل گردانی شهرستان جاجرم از جمله مراسم آیینی استان خراسان شمالی در ایام ماه محرم است که در تاریخ 18 آبان سال 90 به عنوان تنها میراث معنوی استان در ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان به ثبت ملی رسیده است.

وی در رابطه با خصوصیات این آیین با بیان اینکه اجرای مراسم نخل گردانی در شهر تاریخی جاجرم این استان از سابقه و پیشینه زیادی برخوردار است، گفت: تحقیقات میدانی از بزرگان، تکیه داران و نخل گردانان به ویژه افراد مسن نشان دهنده قدمت 150 تا 200 ساله این مراسم از چهار نسل قبل تاکنون است.

وحدتی، افزود: این مراسم بیشتر در نقاط کویری ایران اسلامی از جمله شهرهای استان یزد، اصفهان و شهرهای استان کرمان برگزار می شود و وجه تمایزی در اجرای مراسم با سایر استان ها وجود ندارد و تنها تفاوت در شکل نخل ها و تعداد حمل کنندگان است.

وی با اشاره به اینکه اجرای این مراسم در خراسان شمالی فقط مختص به شهرستان جاجرم است، در رابطه با نحوه ساختن نخل در این شهرستان اظهار داشت: نخل ممکن است از جنس چوب، فلز و یا به شکل خیمه ای باشد و در زیر نخل نیز تیرهای چوبی به صورت افقی جهت بلند کردن نخل توسط عزاداران نصب شده است.

وحدتی، به اعتقادات مردم منطقه در مورد نخل گردانی اشاره و تصریح کرد: وجود نمادها و سمبل ها از ویژگی های این مراسم به عنوان یکی از نشانه های مراسم عزاداری و سوگواری امام حسین (ع) در ایام عاشورا و تاسوعای حسینی است که با نظم و ترتیب خاصی همه ساله اجرا می شود.

وی ضمن یادآوری اینکه نخل، تابوت بزرگ و بلندی است که بر آن خنجر و شمشیر و پارچه های قیمتی بسته شده است و در روز عاشورا به عنوان نمادی از تابوت امام حسین (ع) حرکت داده می شود، گفت: نخل نماد تابوت امام حسین (ع) است و چون در زمان های قدیم برای تزئین تابوت از برگ های درخت خرما استفاده می شد؛ نام نخل را برای خود جاودان ساخت.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، بالا بردن آگاهی و اهمیت و ضرورت شناسایی و حفاظت از این اثر که بعضاً در معرض آسیب پذیری، دگرگونی و تغییر ماهیت و نابودی است، ترغیب مسئولان جهت اتخاذ تصمیمات مناسب در خصوص حفاظت از این میراث، ایجاد عزم ملی برای شناخت، حفاظت و ارتقاء و انتقال این اثر به نسل های آینده را از مهم ترین اهداف ثبت این مراسم برشمرد.

وی همچنین دستیابی به روش های موثر و کارا جهت شناسایی و درک هویت ملی و حفاظت از مواریث با توجه به ویژگی های فرهنگی به منظور استمرار حیات آنها، حمایت از گنجینه زنده بشری و حاملان میراث معنوی و شکوفا کردن نیروی خلاقانه آنها، پاسداری از میراث اقوام استان و میراث فرهنگی معنوی استان را از دیگر اهداف دانست.

 پایان پیام/