به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، همایش روز جهانی فلسفه با موضوع «فلسفه و شناخت طبیعت»،عصر روز دوشنبه،27 آبان ماه با حضور غلامحسین ابراهیمی دینانی، آیت الله مصطفی محقق داماد، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه، جمعی از اساتید و پژوهشگران حوزه فلسفه در محل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
بر پایه این گزارش، رضا داوری اردکانی،رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در این همایش طی سخنانی ضمن اشاره به تمایزهای میان نسبت میان فلسفه و طبیعت و فلسفه و علم طبیعت اظهار کرد: فلسفه و طبیعت بحثی متفاوت است، در این رابطه یونانی ها طبیعت را مبدا نشاط می دانستند.
وی ادامه داد: در فلسفه ما نیز طبیعت مبدا اول حرکت و سکون است اما در دوره جدید طبیعت به رحمت خدا می رود و می میرد؛ حال بحثی که در این میان مطرح می شود آن است که ارتباط من با این طبیعت چیست، آیا این طبیعت مرده ملک من می شود و در آن تصرف می کنم.
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه برای یونانیان طبیعت زنده است و در آن تصرف نمی شود ،افزود: بنابراین با این رویکرد علم تصرف کننده و مسخر کننده بر مبنای فلسفه سقراط، افلاطون، ابن سینا و ملاصدرا میسر نبود و آن فلسفه تناسبی با علم تصرف کننده نداشت.
داوری اردکانی بیان کرد : فلسفه ای که در دوره جدید به وجود آمد طبیعت مرده را در مقابل بشر و بشر را در مقابل آن قرار داد که این بنا را افلاطون گذاشت او در پیش‌آمد عالم جدید بی اثر نبوده و عالم جدید با رجوع به فلسفه افلاطون و ارسطو بنا شده است اما با این حال آن فلسفه با فلسفه جدید تفاوت دارد.
وی با اشاره به اینکه ما همیشه دوست داریم جامعه اخلاقی داشته باشیم که این مربوط به فطرت مان می شود، ابراز کرد: اما مقامی که اخلاق در جامعه یونانی داشت در جامعه جدید ندارد؛ لذا می بینیم که مدینه ارسطویی مدینه اخلاق است البته سیاست جدید اخلاق را نفی نمی کند اما قانون خودش را دارد و از اصول خود پیروی می کند حتی می گوید اخلاق چیز خوبی است.
داوری اردکانی گفت: ما ممکن است در زندگی خصوصی اخلاقی باشیم اما مصیبت این است که در عالم جدید شخص در خانه اخلاقی است اما بیرون از خانه نوع دیگری است و روابط متجددمآب دارد و همه چیز به نظرش مباح می رسد مثلا در اینجا شما هیچ گاه جعبه میوه ای نمی خرید که روی آن خوب و زیرش فاسد نباشد حتی ممکن است میوه فروش اهل عبادت باشد اما میوه را این گونه می فروشد، البته این مسئله مربوط به تجددزدگی است نه تجدد.
وی ادامه داد: در فرانسه و آمریکا هیچ گاه جعبه میوه ای به شما نمی دهند که زیر آن بد و روی آن خوب باشد؛ در واقع در عالم متجدد مسائلی مانند دروغ و ریا کمتر است واین موارد مربوط به تجددزدگی می شود.
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: ما طبیعت را منبع نیرو می دانیم که باید آن را استخراج کنیم لذا با عالم ارتباط برقرار می کنیم و عالم تکنولوژی از این طریق به وجود می آید چنانچه می بینیم که در جهان توسعه یافته بشر طبیعت را مهار و استخدام می کند اما در آنجا هماهنگی وجود دارد مثلا وقتی شما وارد شهر آسمان خراش ها می شوید احساس اضطراب نمی کنید و ماشین ها زوج و فرد نیستند چگونه می شود که در تهران تنها یک روز هوای سالم داشته باشیم این مسائل بایدحل شود چراکه این موارد مسئله سیاست هستند و مسئله سیاست مسئله علم انسانی نیست.
وی تاکید کرد: ما به تبع از غرب طبیعت را مرده می دانیم و در استخدام طبیعت مقلد و ناتوان هستیم، ضمن آنکه در این راستا باید به این نکته توجه کنیم که هماهنگی در کار تکنولوژی ما وجود ندارد چون سازنده تکنولوژی نیستیم هنگامی هم که ناهماهنگی وجود داشته باشد آثار مطلوب به دست نمی آید.
داوری اردکانی در این راستا ادامه داد: اقتصاد، صنعت و تکنولوژی ما بی سامان است چون ما قطعاتی را از جای دیگر گرفته ایم که در آنجا نظم ارگانیک وجود داشته و حال نمی دانیم باید این قطعات را کجا قرار دهیم و با این تلقی همه چیز ناهماهنگ است هیچ کس هم مقصر نیست نه حکومت، نه دانشمند نه صنعت. ما چیزهای پراکنده ای را از غرب گرفته ایم که اینها با هم ارتباط ندارند پس نتیجه نمی گیریم.
این پژوهشگر گفت: ما باید تکلیف خود را با این عالم مشخص کنیم؛ آیا ما تمام تکنولوژی را می خواهیم؟ اگر این گونه است قاعده ای دارد که باید آن را رعایت کنیم نمی شود ما تکنولوژی را با فکر خودمان بخواهیم عالم جدید قانونی دارد که از آن پیروی می کند درست است که دچار ضعف شده است اما کسی خیال نکند که این عالم فردا می میرد حال اگر این تجدد بمیرد چه می شود ما باید فکر کنیم که اگر این اتفاق بیفتد سپس چه چیزی جانشین آن می شود.
داوری اردکانی ادامه داد: ما می توانیم بگوییم از موضع خود درباره جهان و آینده آن فکر می کنیم که این فکر کردن هم موهبت خداست اما آینده خوب نیاز به برنامه ریزی دارد؛البته آنچه در غرب تحقق پیدا کرده چندان هم مطلوب نیست و من هنوز منتقد غرب هستم اما اگر شما دشمن هم هستید باید دشمن خود را بشناسید.
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در پایان خاطرنشان کرد: امروز نمی توانیم با این فرایض در طبیعت تجدید نظر کنیم تلقی ما از طبیعت به عنوان چیزی مرده وجود دارد و این تلقی اقتضاء یک شیوه زندگی مخصوص خود را دارد اگر می خواهید محیط زیست از سلامت نسبی برخوردار شود باید هماهنگی به وجود بیاید که کار مشکلی است و با بخشنامه نمی توان آن را ایجاد کرد.
پایان پیام/
نظر شما