بررسی موضوع تعهد طرفین در توافق ژنو

خبرگزاری شبستان: توافقی که طی روزهای گذشته میان ایران و گروه 1+5 در ژنو حاصل شد از چند بعد از جمله از منظر درون متنی و محتوایی حائز اهمیت است در خصوص محتوای توافقنامه ژنو و اهمیت آن باید به این نکته اشاره کرد که هر دو طرف خود را برنده مذاکرات قملداد کردند و این دقیقا یک مساله ای مهم و بسیار حیاتی است که به نظر می رسد در عمل اینگونه بوده است چرا که طرفین بصورت نسبی موفق شدند در سایه گفتگوهای متداوم و مباحث پیچیده و مرتبط به آن در نهایت بر سر مفاهیم و موضوعات مهمی به توافق دست پیدا کنند. کاری که پیش از این نه تنها رخ نداده بود بلکه بعید نیز به نظر می رسید. انتشار متن کامل توافقنامه حاکی از یک بازی برد – برد برای هر دو طرف است به عبارتی دیگر چگونگی توزیع امتیازات و تعهدات میان طرفین دارای یک تعادل مورد قبول برای هر دو سو است و این یک نشانه امیدبخش برای پیشبرد مذاکرات در دورهای آتی است. از منظر برون متنی باید گفت این نخستین بار است که طی 34 سال اخیر دو دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور تامین منافع ملت با ایالات متحده آمریکا بطور خاص بر سر یک موضوع بسیار مهم و چالش برانگیز دور یک میز نشسته و بطور صریح در خصوص آن بحث و بررسی می کنند و شاهد آن نیز بودیم برای نخستین بار توافقی جدی هم از این جلسه ها میان دو دولت (با حضور 5 دولت دیگر) حاصل گردید. آن هم بر سر یک موضوع مهم که به باور بنده یکی از مهمترین پرونده ها و بحران های نظام بین الملل پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی و ورود جهان به عصر دو قطبی بوده است. صرف حاصل شدن توافق اولیه با پذیرش غنی سازی ایران زمینه ساز گشایش و ورود هرچه بیشتر ایران به دیگر موضوعات و مسائل مهم بین المللی در آینده خواهد شد که از منظر کلان این توافق دارای یک اهمیت قابل توجه در افزایش قدرت منطقه ای و اهمیت بین المللی ایران است. طرفین ابراز کرده اند که توافق حاصل شده برای آنها مهم و معتبر می باشد.از جانب ایران با توجه به حمایت های ویژه رهبر انقلاب از نفس مذاکره و نیز تیم مذاکره کننده باید گفت این توافق دارای بیشتری درجه اعتبار و تعهد است. در سوی دیگر نیز شاهد آن هستیم خود باراک اوباما و معاونش به همراه جان کری تلاش کرده اند که کنگره تحریم جدیدی علیه ایران به تصویب خود نرساند . گرچه برای جلوگیری از وضع تحریم های جدیدتر علیه ایران وزارت خزانه داری آن جدیدا چند شخص و شرکت را به لیست تحریم های خود افزود. در در خصوص متن و محتوای صورت گرفته به گونه ای بوده است که هر دو طرف از آن احساس رضایت داشته و بنابرین وارد یک بازی برد – برد شده اند که طبیعی است سود و منفعت مشترک چنین روندی باعث ترغیب آنها به ادامه این مذاکرات شده و خوشبینی برای دستیابی به توافق نهایی را دو چندان می کند. لذا در یک چشم انداز کلی می توان گفت طرفین بنا به دلایل مختلف همچنان خواهان ادامه مذاکرات و دستیابی جدی به توافق نهایی هستند و این امر هم برای آمریکا و دیگر قدرت ها دارای منافع و پیامدهای مثبتی است و هم منجر به افزایش قدرت منطقه ای ایران و نیز بالارفتن توان داخلی اش برای حل مشکلات اقتصادی و توسعه ای خواهد شد. تاکید طرفین بر موضوع اصلی و تمرکز بر روی آن بسیار مهم و حیاتی است. اینکه طرفین بطور شفاف خواسته های خود را مطرح کنند و بصورت بسیار ریز و دقیق و فنی در خصوص مساله هسته ای، مکانیسم های لازم و نیز چشم انداز مشترک گفتگو کنند بسیار دارای اهمیت است که خوشبختانه در تمامی سه دور مذاکرات اخیر در ژنو به نظر می رسد اینگونه بوده است.
اما در کنار خوشحالی های ابراز شده واقعیاتی دیگر را نیز نباید نادیده بگیریم زیرا در عمل دشواری ها و موانع مختلف و مهمی در مسیر توافق نهایی وجود دارد که این امر هوشیاری، متعهد ماندن و داشتن اراده طرفین را لازم دارد. در ایران با توجه به سیاست های اصولی و کلی که رهبری اعلام داشته اند و نیز حمایت هایی که ایشان از تیم مذاکره کننده به عمل آورده اند این اراده و تعهد به اندازه کافی وجود دارد. و باید دید طرف غربی در عمل چگونه خواهد بود بطور مثال دیدیم اعمال تحریم جدید از سوی وزارت دارایی آمریکا درست چند هفته پس از این توافق چه تبعات منفی بر روی آن داشت. تعهد طرف ایرانی به تواق نامه و همکاری با بازرسان آژانس حاکی از تعهد تمام و کمال آن بوده است، اما 1+5 نیزباید به صورت شفاف و قاطعانه و نه نیم بند و ناقص تعهد خود را آشار سازد. عدم تعهد 1+5 آثار و تبعات بسیار بدی بر جای خواهد گذاشت و اعتماد به مذاکرات بین المللی را به شده زیر سوال خواهد برد.
 

پایان پیام/