دلمه مهمان سفره کردستانی ها در شب چله

خبرگزاری شبستان// سنندج

صف های طولانی جلوی سبزی فروشی ها از صبح اول وقت اخرین روز پاییز چشم هر رهگذری رو به خودش جلب می کند و از همان ساعت اول صبح داد می زند امشب شب چله است و دلمه مهمان سفره کردستانی هاست.

کردستانی ها از همان اول صبح در تدارک شبی هستند که چند ثانیه از شب‌های دیگر طولانی‌تر است به طوریکه خیلی از خانواده ها به خاطر ازدحام خرید و تمام شدن سبزی از چند روز قبل تدارک دیده اند و سبزی و کلم و برگ مو خریده اند.

هیاهوی مردم و ازدحام جمعیت در بازار رسیدن این شب را برای هر قشری از مردم نوید می‌دهد و همه سعی می کنند، تا در این شب به هر نوعی که می‌شود، خود را به خانواده برسانند و در این شب به دور از هر گونه غم و غصه، شاد و خوشحال باشند.

شب چله یا همان شب یلدا به ما یاد می‌دهد که زندگی آنقدر کوتاه است که یک دقیقه بیشتر با هم بودن را باید جشن گرفت، پس با همین ذهنیت مردم کردستان دور سفره های بزرگترها جمع می شوند و این باستانی را جشن می گیرند.

کردستانی ها سه ماه قبل از فرارسیدن شب یلدا با بند کردن انگور و آویزان کردن به در و سقف منازل خود و با تهیه و خرید کالک و انداختن در خم ترشی به استقبال شب یلدا می روند.

گرچه برخی از آداب و رسوم شب یلدا در کردستان اکنون کمرنگ شده و برای نسل جوان چندان آشنا نیست ولی هنوز در بسیاری از محله های قدیمی و خانواده های اصیل استان وجود دارد.

تمامی عروس ها، دامادها، دختر و پسر و ... همه در خانه بزرگترها دور هم جمع می شوند و با شادی و سرور به سپری کردن یک شب برفی طولانی به شنیدن قصه ها و حرف های شنیدنی و سرگذشت بزرگتر ها می پردازند.

معمولاٌ هر شهر و هر قوم و طایفه ای برای شب یلدا غذای مخصوصی را پخت می کنند که در سنندج دلمه بر سر سفره ها می نشیند و برای آن شب دلمه های مختلفی از جمله دلمه شیرین، دلمه ملس، دلمه ساده درست می کنند.

میوه های مختلفی از جمله خربزه ترش، هندوانه، انگور، انار، سیب، پرتقال، موز، کیوی، که نشانه تندرستی، فراوانی، برکت و شادی می باشد و همچنین انواع خشکبار که اصلی ترین آن تخمه می باشد را برای شب باستانی یلدا تهیه می کنند و معمولاٌ همگان آن شب را تا دیروقت بیدار می مانند.

در زمان قدیم مردم دور کرسی می نشستند و در زیر گرمای دلنشین کرسی و با تماشای برف پشت پنجره قصه های مختلفی را برای هم تعریف می کردند و به کتاب حافظ تفأل می زدند و غزلیات حافظ را می خواندند و در عین رعایت سادگی و خودمانی بودن، این شب را به خوشی می گذراندند و تشریفات بی جای کنونی را نداشت.

در شب یلدا معمولاٌ خانواده هایی که عروس داشته باشند، خانواده داماد برای عروس خنچه می آورند و این خنچه شامل یک قواره پارچه، گل، طلا و میوه ( هندوانه، خربزه ترش، سیب، انار، موز، و... ) همچنین یک دیس دلمه ساده و شیرین ) و حلوا و در ضمن روی خنچه (طبق ) را با پارچه قرمز و کوزه سفالی تزئین می کنند و چند نفر آن را بالای سر می گیرند و به خانه عروس می برند.

سنندجی‌ها بعد از صرف شام" کاله‌ک ترش" می‌خورند، کاله¬ک ترش نوعی خربزه کوچک، معطر و شیرین است که در پایان فصل برداشت خربزه آن را به درون سرکه می‌انداختند تا ترش شود و داخل خربزه پرآب شده و آب آن را ترش و شیرین داخل ظرف جداگانه ریخته و خربزه را قاچ کرده و می‌خوردند و آخر سر هر کسی مقداری از آب خربزه را سر می‌کشید.

پیشینیان عقیده داشتند خربزه ترش کشنده میکروب، ضد آسم و خفگی است، شهد این خربزه معطر است و بعد که ترش می‌شد از سکنجبین معطرتر می‌شد.

اگر دختری تازه عروس باشد، خانواده او هدیه‌ای با مقداری آجیل گندم برشته و میوه و شیرینی جهت شب یلدا به منزل داماد می‌آورند.

اگر چه شرایط اجتماعی، مهاجرتها و تغییر بافت فرهنگی منطقه تا حدود زیادی آداب و رسوم شب یلدا را در کردستان کمرنگ کرده، اما هنوز این سنت دیرینه در قالب شب نشینی با نام شب چله یا شب زمستان به قوت خود باقی است.

پایان پیام/