خبرگزاری شبستان- مازندران
آیین های خاصی که در شب یلدا وجود دارد نشان دهنده آن بوده که سرزمین ایران دارای فرهنگی غنی است که مردمانش با ذوق، سلیقه و طبیعت منطقه ای که در آن زندگی می کنند برای برگزاری سنت های کهن آداب خاص خود را دارند.
از آیین شب یلدا یا شب چله خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار، شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت و تندرستی فراوانی و شادکامی هستند.
شب یلدا در گویش مازندرانی
شب یلدا در گویش مازندرانی گت چله معروف است و از باورهای این شب خوردن هنداونه است که سبب می شود مردم در طول زمستان احساس سرما نکنند.
نگاهی به آدب و رسوم مازندرانی ها که در گذشته بیشتر مورد توجه بود
دو روز مانده به شب چله، در نقاط مختلف مازندران مردم به تهیه مقدمات این شب می‌پردازند و بعد از غروب آفتاب، آن شب را جمع شده و دور کرسی می‌نشینند و سالمندان حاضر در مجلس به تعریف از سردی زمستان و دوره‌های یخبندان گذشته، داستان‌ها و افسانه‌ها می‌پردازند.
آنها بعد از صرف شام و چای، روی کرسی، سفره‌ای پهن می‌کنند که در آن سفره، خوراکی‌هایی از قبیل: پرتقال، نخود برشته، کشمش، بادام شیرین، نارنگی، سیب، لیموترش، خربزه و هندوانه که شاه میوه این مجلس است، به اضافه انواع تنقلات و شیرینی‌های محلی وجود دارد.
افراد خانواده‌ها به شوخی، بذله گویی و گفت و شنود و تفال به دیوان حافظ می‌پردازند. در پایان جشن، هر نفر با چشم‌های بسته تعدادی گردو برداشته و هنگام خواب زیر تشک خود گذاشته و صبح گردوها را می‌شکند اگر مغز آن سفید و خوب بود، نیتش برآورده می‌شود.
همچنین در این شب برای دخترانی که نامزد دارند، از طرف داماد « خرجی» می‌فرستند. داماد در این خوانچه، تمام چیزهایی که برای شب چله لازم است به اضافه‌ی ماهی و مرغ قرار می‌دهد و بعد از غروب آفتاب به خانه‌ی همسر آینده خود می‌فرستد.
مردم مازندران معتقدند که اگر در این شب ننه سرما گریه کند، هوا بارانی و اگر پنبه‌های توی لحاف را بریزد بیرون برف و اگر گردنبند خود را پاره کند تگرگ می‌بارد.
اهالی روستاهای مازندران در شادی و مراسم چله شو، حال خانواده هایی که بر اثر وقوع اتفاقی ناراحت کننده نمی توانند در این شب شادی کنند را رعایت نموده و حتی بزرگان و بستگان درجه یک، شب چله را در این خانواده ها سپری می کنند تا بتوانند التیام بخش درد و اندوه آنان باشند. در این شب طولانی سرد و برفی و در کنار بخاری های هیزمی و کرسی های گرم، بسیاری از قول و قرارهای زندگی در بین اقوام و محلی ها تبادل نظر می شود و دراین شب بیشتر شب چره ها مثل حلوا، کیک، شیرینی و گندم برشته حاصل سلیقه و هنر زنان و دختران خانه است و بنا به سلیقه زنان خانه شاخه ای از گل یا سبزه در سفره چله شو قرارداده می شود. بعضی از خانواده ها جهت مبارکی چنین شبی یک بره نوزاد (ترجیحا سفید رنگ) را جهت خیر و برکت در خانه می آورند. پیران اعتقاد دارند که در این شب زمین نفس می کشد و از این به بعد روزها به اندازه یک جو بلند شده و شب ها کوتاه می گردد.
ریش سفیدان خانواده ها در شهرها و روستاهای مازندران در اولین شب فصل زمستان با آماده کردن خاطرات و داستان های پند آموز به استقبال یلدا رفتند.
شب یلدا در روستاهای مازندران پر شورتر از شهرها برگزار می شود و از تاریخ و قدمت بیشتری برخوردار است. در این شب فرزندان و نوه ها با آماده کردن تنقلات و شیرینی های محلی به دیدار بزرگان خاندان خود رفتند و تا پاسی از شب را در منزل آنها سپری کردند.
تقارن یلدا سال جاری با اربعین حسینی
یلدا سال جاری تقارن با ایام اربعین حسینی (ع) دارد و ما شیعیان و دوستان اهل بیت (ع) در این ایام به سوگواری می پردازیم و شب یلدا حرمت اربعین را نگه می داریم.
یکی از مسائلی که جزء سنن ما ایرانیان است و منافاتی با دینمان ندارد، آئین شب یلداست.
اسلام با آمدن خود به ایران موجب رشد اعتقادات و باورهای دیگری شد.
دستورات اسلام یا بر مبنای تایید و امضای سنت‌ها و باورهای موجود بنا شد و یا بر اساس تکمیل برخی از این باورها.
اسلام همچنین برخی از باورها و مراسم را منسوخ کرد و بسیاری از مسایل و احکام را نیز تاسیس کرد و در مقابل برخی از مسایل و سنت‌ها نیز اسلام سکوت اختیار کرده است .
یلدا از جمله مراسمی است که به دلیل ارتباط و نزدیکی با بسیاری از مسایل اسلامی از جمله، عبادات شبانه و صله ارحام (دیدار نزدیکان) و اینکه این شب قبل از اسلام توسط موحدان مورد عنایت بوده نیز تغایری وجود ندارد.
در بسیاری از کتاب‌های فرهنگی نیز نقل شده که ایرانیان حتی پس از ورود اسلام به ایران زمین، این شب را تا سحر بیدار می‌نشستند و همراه با عبادت و انجام مراسم خاصی که ریشه در برخی اعتقادات مذهبی داشت، شاهد طلوع آفتاب بوده اند.
خانواده ها در این شب دور هم جمع می شدند، و با دعای: "اللهم‌اخرجنا من‌الظلمات‌الی‌النور" از خداوند می‌خواستند که آنها را از ظلمت‌ها و سیاهی‌ها خارج کند و به سمت نور و روشنایی هدایت کند و در مورد یلدا گفته شده که در این شب نور بر تاریکی پیروز می‌شود و دوره‌ی سیاهی، تاریکی و تباهی پایان می‌گیرد، شعرخوانی و داستان خوانی می کردند به این صورت که اعضای خانواده در کنار هم شب نشینی می کردند و بزرگ تر ها برای جمع شعر می خواندند و داستان می گفتند. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبه نمادین دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند.
به خاطر اهمیتی که دین اسلام برای خانواده ها قائل است، تمام آئین ایرانی که در آن اعضای خانواده دور هم جمع می شوند به قوت خود باقی مانده است. این که ما به بهانه طولانی ترین شب سال به دیدن پدر، مادر ها برویم، صله رحم کنیم، ساعتی را، کفتگو کنیم، از حال هم با خبر شویم ،بسیار خوب و شایسته است.
گاهی مناسبت های دینی و ایرانی مان با هم تلاقی می کنند، که اگر این تلاقی همسو باشد بر شکوه و عظمت آن می افزاید اما بعضی مواقع تقارن مناسبت های ملی و مذهبی ما به گونه ای است که با هم یکسان نیستند مانند سال جاری که شب یلدا و ایام اربعین حسینی با هم مقارن شده اند.
در شب یلدا سال جاری با خانواده دور هم جمع شویم و بهتر است بزرگ ترها راجع به وقایع قیام امام حسین (ع) صحبت کنند.
می توانیم با هم در مجلس عزاداری شرکت کنیم و مناسب است که علت تغییر نحوه شب یلدای سال جاری را برای کودکان بازگو کنیم و فراموش نکنیم که اگر دوست داریم فرزندانی دوست دار خاندان نبوت داشته باشیم، باید از همان کودکی شروع کنیم. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: أدَّبوا أولادَکم علی ثلاث خصالٍ، حبّّ نبیِّکم و حبِّ اهلِ بیته و قرائةِ القرآن. فرزندانتان را بر سه خصلت تربیت کنید: دوستی پیامبرتان و دوستی اهل بیتش و تلاوت قرآن.
این روزها بهترین فرصت است تا حال و هوای خانه مان به گونه ای باشد که عشق به امام حسین(ع) و حفظ حرمت های این ماه با جان فرزندانمان عجین شود.
شب یلدای امشب هر چند با اربعین حسینی متقارن شده اما فرصت بسیار خوبی است تا در جمع خانواده ها درباره امام حسین(ع) و یارانش که شجاعانه ایستادند تا اسلام راستین جلوه گر شود نیز یادی کنیم.
با نگاهی به برخی رسانه ها متاسفانه درباره شب یلدا، آداب و رسوم و قیمت میوه ها و ... سخن گفته می شود اما متاسفانه کمتر به تقارن شب یلدای امشب با اربعین حسینی عنایتی شده است.
پایان پیام/
نظر شما