خبرگزاری شبستان: در زمانی که حضرت علی (ع) عهده دار مقام قضا بود حسن بن علی (ع) بازویی قوی و مطمئن برای زمامدار مسلمانان بود. وی که عالم و عارف به تمامی مسایل شرعی بود، مسایل قضایی اسلام را به صورت عملی از پدر آموخت. نکات برجسته قضاوت های علی (ع) در نظر آن بزرگوار مجسم شد؛ نکات زیبایی که هر مجرمی را از عذاب وجدان رهایی می بخشید. در کتاب " حقایق پنهان " بخش هایی از مساعدت آن حضرت در کارهای قضایی گردآوری شده است که آن را منتشر می کنیم.
مساعدت در کارهای قضایی
علی بن ابراهیم از امام صادق (ع) نقل کرده که آن حضرت فرمود: " در دوران حاکمیت امیرالمومنین (ع) مردی را جهت دادخواهی به محضر آن حضرت آوردند، آن مرد را در خرابه ای کنار کشته ای یافته بودند، در حالی که چاقویی خون آلود در دست داشت و بالای سر مقتول که به خون خویش می غلتید ایستاده بود. حضرت پرسید: ای مرد در این مورد چه می گویی؟
متهم پاسخ داد: ای امیر مومنان! اتهام را می پذیرم.
علی (ع) دستور داد: او را ببرند و به جای مقتول قصاص کنند.
در این هنگام مردی با عجله و شتاب خود را رساند و فریاد زد: او را بازگردانید، یه خدا سوگند! او جرمی ندارد، مقتول را م کشته ام.
امیرالمومنین (ع) از مرد متهم پرسید: چه چیز تو را وادار کرد که اتهام قتل را بپذیری و حال آنکه او را نکشته ای؟!
مرد پاسخ داد: وضعیت به گونه ای بود که نمی توانستم کمترین دفاعی از خود کنم، زیرا چندین نفر مرا در حالی که کارد خونین در دست داشتم و بالای سر مقتول ایستاده بودم، دیدند و دستگیرم کردند و باید بگویم که ماجرا از این قرار است که من در کنار خرابه مشغول ذبح گوسفند بودم، وقتی آن را سر بریدم نیاز به قضای حاجت پیدا کردم، از این رو داخل خرابه شدم که ناگهان دیدم مردی در خون خود می غلتد، به شدت شگفت زده بودم، در حالی که چاقوی خون آلود به دست داشتم، چند نفر وارد شدند و مرا با آن مقتول دیدند و بازداشتم کردند...
علی (ع) دستور داد آن دو را نزد فرزندش حسن (ع) ببرند و داستان را برای او بیان کنند و حکم الهی را بپرسند. آنان به نزد امام مجتبی (ع) رفته، مطلب را خدمت آن حضرت عرض کردند و آن حضرت پس از شنیدن مطالب، چنین قضاوت نمود:
مرد اول که قاتل واقعی است، با اقرار صداقتش جان متهم را نجات داد و با این کار گویی بشریت را نجات داده است. خداوند سبحان فرمود:
"هرکس انسانی را ازمرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است." بنابراین آن دو را آزاد کنید و دیه مقتول را از بیت المال پرداخت نمایید.
یاور پدر در امر قضاوت
هنگامی که علی بن ابی طالب (ع) جهت کارهای قضایی مردم به دارالقضا می رفت، یاران نزدیکش او را در این امر یاری می دادند. گاهی لازم می شد افرادی را در محکمه حاضر کنند تا مطلبی را با متهمان در میان بگذارند و یا اشیایی را بخرند و مقدماتی را فراهم آورند و ... تا امیر مومنان حکم نهایی را صادر کند.
این گونه کارها را، گاهی به فرزند برومندش حسن بن علی (ع) واگذار می کرد و گاه بر عهده چهره های درخشان دیگری، همچون عمار یاسر، میثم تمار، قنبر، اصبغ بن نباته و ... می نهاد.
نکات برجسته قضاوت های آن حضرت را می توان چنین ترسیم کرد:
الف) برخورد جدی با تخلفات و افراد جنایتکار
ب) اجرای دقیق قوانین الهی درباره طرف های درگیر (مدعی، مدعی علیه)
پ) طرح ادله مسایل قضایی اسلام، همچون ادله اثبات کننده ، شاهد، اقرار، یمین(قسم دادن منکر و قسم یادکردن) و...
ت) بیان حدود الهی در شاخه های مختلف آن، مانند دیات، کفارات و ...
ث) چگونگی برخورد با متهم قبل از اثبات جرم و بعد از آن و چگونگی برخورد بعد از اجرای حدود ...
لیاقت ذاتی امام حسن (ع) و پرورش در مکتب قضایی پدر بعث شد که امر قضا در دوران حکومت پدر، در موارد گوناگون به او واگذار شود.
بنابراین گزارش کتاب حقایق پنهان با مقدمه آیت الله جعفر سبحانی به قلم احمد زمانی از سوی انتشارات بوستان کتاب روانه بازار نشر شده است. از جمله مطالب گردآوری شده در کتاب برگزیده سال ولایت 83 می توان به "رهبری در اسلام"، "نگاهی گذرا به کودکی امام حسن (ع)"، "ویژگی های امام مجتبی (ع)"، "حسن بن علی (ع) پس از رحلت پیامبر(ص)"، "امامت و رهبری" و "انگیزه های صلح" اشاره کرد.
پایان پیام/
نظر شما