چالش های امضای معاهده امنیتی در افغانستان

خبرگزاری شبستان: طی سالهای اخیر تحولات و رخدادهای کشور افغانستان تبدیل به یکی از مهمترین چالشهای پیش روی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا شده است. در چنین شرایطی این کشور خواهان امضای یک توافقنامه امنیتی جدید برای بدست آوردن دلیل حقوقی جهت باقیماندن نیروهای نظامی اش در افغانستان پس از سال 2014 است. توافقی که هنوز حامد کرزای رئیس جمهوری این کشور زیربار امضای آن نرفته است. سوال اصلی آنست که با وجود گذشت ماه ها گفتگو چالش هایی در راه امضای پیمان امنیتی امریکا و افغانستان دلایل و اهداف کنونی امریکا در اصرار بر امضای توافقنامه امنیتی با کابل چیست؟
امریکایی ها با بهانه جنگ با تروریسم وارد افغانستان شدند و بدان لشگرکشی کردند و افغانستان را در اشغال خود گرفتند. در کنار این نیز آنها مصوبه شورای امنیت را نیز گرفتند. اکنون امریکایی ها میخواهند حضورشان در افغانستان دائمی باشد و بهانه جنگ با تروریسم هم کمرنگ شده است. لذا می کوشند قراردادی با دولت افغانستان داشته باشند که بر مبنای آن قرارداد حضور دائمی آنها در افغانستان توجیه دائمی داشته ولی هزینه زیادی در افغانستان نداشته باشند. اکنون آنها می خواهند اکثریت نیروها خود را از افغانستان خارج کنند و بخش کمی از نیروهای خود را باقی گذاشته و در نه منطقه افغانستان اردوگاه و پایگاه نظامی داشته باشند. این مناطق از مناطق استراتژیک افغانستان است. یعنی برای این کشور اصل حضور نظامی در افغانستان و پایگاه های استراتژیک مهم است به این منظور این قراردارد را مد نظر دارند و به حضور پایدار می اندیشند. اگر خواسته باشیم اهداف دیگری را هم در نظر گرفت باید گفت سود و منافع پایدار آنها از حضور در افغانستان هم اشاره کرد. همه این امور می تواند در راستای منافعی که میتواند امضای قرارداد امنیتی بر امریکا را داشته باشد بر امریکا حساب کرد. به هر صورت کرزای استدلال میکند که امریکا نباید در خانه های افغان ها عملیات نظامی انجام دهند و داخل منازل شوند. دوم اینکه امریکا صلح در افغانستان را ضمانت کند. یعنی کرزای استدلال میکند که امریکایی ها اگر بخواهند به جدیت می توانند صلح در افغانستان را تضمین و مشکل جنگ را حل کنند. شاید در کنار این نیز خواسته غیر مشخصی بین امریکایی ها و کرزای وجود داشته باشد. آقای کرزای از امریکایی ها می خواهد که این خواست برآورده شود و احتمالا باید گفت این خواسته اصلی تر است. به هر صورت بحث کنونی کرزای و امریکاییها به جاهای حساسی کشیده است و وانمود میشود که کرزای حاضر نیست که قرارداد را امضا کند. امریکایی ها گفته اند که این قرارداد را رئیس جمهور آینده هم می تواند امضا کند. اکنون امریکایها در افغانستان حضور دارند و آقای کرزای اگر این توافقنامه را امضا نکند در آخرین روزهای اقتدار خود دست به کار خوبی زده است. چرا که اکثریت مردم افغانستان با امضای این قرارداد مخالف هستند و جز کسانی که از حضور امریکا سود می برند اکثریت قاطع مردم با امضا این قرارداد مخالف هستند. افغان ها استقلال و تمامیت ارضی کشور خود را نسبت به هر چیز دیگری ارجح می دانند.
در خصوص دیدگاه گروههای مختلف مذهبی و قومی و نگاه اپوزسیون و احزاب سیاسی به توافقنامه باید گفت اکثریت ملت افغانستان با امضای قرارداد مخالف هستند. حلقه هایی که امریکایی هستند و در سایه امریکا نان می خورند اعلام میکنند اگر امریکایی ها کمک اقتصادی نکنند افغانستان با مشکل برمی خورد و اگر حضور نداشته باشند جنگ طولانی می شود. باید گفت آیا اکنون در افغانستان امنیت وجود دارد؟ یعنی هر چند شهرهای بزرگ و مراکز شهرها دارای امنیت نسبی هستند، اما شهرستان ها و خیابانها تحت کنترل دولت نیست. همچنان اقتصاد افغانستان هم اقتصادی نیست که بعد از خروج امریکاها مشکل دار شود. اقتصاد افغانستان اکنون نابسامان است و با خروج امریکایی ها اگر وضع هم خراب تر شود لااقل افغانستان در سایه استقلال و آزادی خود تصمیم می گیرند. افغانها نسبت به آزادی حساس هستند. لذا کسانی که منافع خود و گروه خود را در سایه حضور امریکا می بینند با این امر موافق هستند.
یک چالش مهم تناقض گویی های امریکای ها است. شکی نیست که آنچنان که کرزای گفته است امریکایی ها عمل و قولشان منطبق نیست . دوستان صادقی نیستند و در گذشته هم ثابت شده است کسانی که با امریکایی ها همکاری بی چون و چرا داشته اند سودی نبرده اند. چالش دیگر هم این است که کرزای هنور بر موضع خود ایستاده است. چالش دیگر وضعیت منطقه و مردم افغانستان است که موافق امضای این قرارداد نیستند.
واقعیت آن است که مشخص نیست که موضع اصلی که آقای کرزای با امریکایی ها دارد چیست. احتمال آن می رود که غیر از آنچه در مطبوعات مطرح می شود. مساله خصوصی دیگری بین کرزای و امریکایی ها وجود داشته باشد ولی در هر صورت مواضعی گه کرزای گرفته است موضعی ملی است. در این حال اگر شرایط همانی است که توسط کرزای اعلام می شود ، می توان گفت قرارداد امضا نمی شود. چرا که امریکایی ها ضمانتی برای صلح ندارند و در عمل برخلاف آن عمل میکنند.

پایان پیام/