خبرگزاری شبستان:با توجه به آنکه امرزو استعمار می کوشد از طریق جنگ مذهبی و اختلافات داخلی بدنه اسلام را ضعیف کند درباره موانع و راهکارهای ایجاد وحدت در جوامع اسلامی با حجت الاسلام رضا صادقیان، مسئول اداره فرق و مذاهب حوزه های علمیه و مدیر کارگروه اهل سنت گفتگویی انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد:
اصلی ترین موانعی که در میان جوامع اسلامی از ایجاد یکپارچگی و وحدت جلوگیری می کند، چیست؟
یکی از مهمترین موانعی که در جهت وحدت پیش روی مسلمانان وجود دارد این است که آنها در مقابل هم می ایستند و این موضوع ناشی از سلطه و تفرقه افکنی استعمار در کشورهای اسلامی است که برای تامین منافع خود دست به این کار زده و همین اختلاف پراکنی موجب شد تقریبا کشورهای مسلمان از هم جدا شوند. اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم متوجه می شویم در اواخر قرن 19 و اوایل قرن بیستم، قدرت های بزرگ به این نتیجه رسیدند که برای تامین منافع خود کشورهای جهان سوم که اغلب اسلامی هستند را به قطعات کوچک تقسیم کرده و دولت مردان خود را بر سر کار بگمارند. همین اتفاقی که در کشور مصر افتاد. این موضوع دو نتیجه داشت یکی به حاشیه راندن مسلمانان و دیگری تامین منافع غرب.
از سوی دیگر استکبار با دنبال کردن منافع اقتصادی خود در جوامع جهان سومی و مسلمانان، راه های دریایی و جاده ابریشم را در دست گرفت و بسیار از امور به دست قدرت های غربی افتاد و همین موضوع موجب شد، فرقه های اسلامی از یکدیگر جدا و دور شوند. برای مثال اگر به قرن 11 و 12 نگاهی بیندازیم، متوجه می شویم محمدبن عبدالوهاب که تفکرات ابن تیمیه را دنبال و اجرا می کرد و این فرقه هم ساخته دست انگلیس بود، قراردادهایی با انگلیس بست که نه تنها حقوق مسلمانان در آنها لحاظ نشده بود، بلکه به تامین منافع غرب می پرداخت.
سومین عامل در تفرقه و عدم وحدت میان مسلمانان به هجوم فرهنگی قدرت های بزرگ باز می گردد؛ این قدرت ها از طریق شبکه های ارتباطی رسانه های جمعی سعی کردند فرهنگ و آداب خود را به دیگر کشورها رواج داده و بگویند فرهنگ شما غلط است و باید فرهنگ غربی جایگرین آن شود. این موضوع باعث شد فرهنگ اسلامی از کشورهای مسلمان نشین رخت بربسته و اتحاد در جامعه برهم بخورد و با این هجوم، هویت مسلمانان به خطر افتد که بازگشت آن زمان طولانی را می طلبد. بنابراین در همین راستا کشورهای غربی برای مسلمانانی که هویت خود را باختند، برنامه ریزی می کنند.
این عوامل ضد همبستگی و اختلاف پراکنی از کجا نشات می گیرد؟
این عوامل در دوسته قابل بررسی است؛ نخست درونی و دوم بیرونی. همان طور که رهبری در صحبت های خود اشاره کردند، برخی از مسلمانان گمان می کنند با سقوط دیکتاتوری کار تمام شده در صورتی که این تازه اول کار است یا برخی مسلمانان به دنبال جمع آوری غنایم هستند و از اینکه دشمن ممکن است عوامل و عناصر متعهد به خود را روی کار آورند، غافل می شوند.
همچنین، اختلاف میان مسلمانان از دیگر موانع درونی وحدت است؛ تفکر سلفی امروز به اسم دین، قرآن و پیامبر (ص) حملات تروریستی به مسلمانان کرده و آنها را سر می برند و این رویکرد موجب اختلاف میان جوامع مسلمان شده است.
اما انحصار فکری و فرهنگی مسلمانان از دیگر موانع وحدت است؛ متاسفانه فقر علمی، کم سوادی و بی سوادی در برخی از کشورهای اسلامی تاسف بار است و طیفی از مردم هیچ گونه پشتوانه علمی ندارند تا بتوانند مسائل را تشخیص دهند. سلفی های دست نشانده استعمار نیز متاسفانه از این فرصت استفاده کرده و با حضور خود در این مناطق، هرج و مرج و اختلاف را گسترش داده و تلاش می کنند مردم را به دوران محمدبن عبدالوهاب بازگردانند. همچنین تعصبات کورکورانه مذهبی نیز باعث شده قدرت تشخیص از برخی مسلمان ها گرفته شود.
چه راهکارهایی می توان در رابطه با ایجاد وحدت میان کشورهای مسلمان به کار بست؟
یکی از مهم ترین راهکارها در این زمینه، تکیه بر اصول اعتقادی و تاکید بر آن است؛ مانند تاکید بر ایمان به خدا، اعتقاد به اصول فضیلت انسانی و اسلامی، برابری، عدالت، انصاف، تقوا، احترام متقابل به پیروان مذاهب. جالب است خدا در قرآن آیه 105 سوره آل عمران می فرماید:" وَلاَ تَکُونُواْ کَالَّذِینَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَأُوْلَـئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ؛ همانند آن کسان مباشید که پس از آنکه آیات روشن خدا بر آنها آشکار شد،، پراکنده گشتند و با یکدیگر اختلاف ورزیدند، البته برای اینان عذابی بزرگ خواهد بود"
همانطور که ملاحظه می شود، در این آیه تفرقه بر اختلاف مقدم است و این نکته ای اعتقادی است که باید به آن توجه شود، در این آیه مشاهده می کنیم که نتیجه تفرقه و اختلاف، عذاب عظیم است.
اما راهکار بعدی قرآن است، امروز بسیاری از مسلمانان از قرآن دور شده و همین موضوع انسجام آنها را برهم زده است:" وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ؛ همگى به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید"(آل عمران/103)
همچنین تکیه بر شخصیت پیامبر (ص) و حضرت امیرالمومنین علی (ع) مساله دیگری است که وحدت شیعه و سنی بر آن استوار است؛ خداوند ایشان را این طور معرفی می کند: "رحمة للعالمین" بنابراین پیامبر (ص) پرچمدار صلح و دوستی هستند. در زمان حیات حضرت محمد (ص) بسیاری از افراد در مقابل آن حضرت (ص) می ایستادند اما ایشان با درایت، مهربانی و طلفت، دلهای آن را جذب کرده و انسجام جامعه اسلامی را بدین ترتیب حفظ می کردند. بنابراین میان مسلمانان تفاوتی نیست که برای آن اختلاف کنند و اگر تفاوتی در برتری وجود داشته باشد، طبق آیه قرآن در تقوا است نه فرقه های مذهبی، نژاد و زبان و ... .
اما راهکارهای علمی و فرهنگی بسیاری نیز وجود دارد که می تواند قوام بخش وحدت میان مسلمانان باشد؛ مطالعات و مناظرات علمی و تبادل مباحث و موضوعات علمی در بحث های اختلافی در نشست هایی میان علمای مذاهب، نه در ملاء عام، تاثیر فراوانی در ایجاد وحدت دارد؛ همچنین حج فرصت طلایی است که می تواند وحدت را در میان مسلمانان تقویت کرده و آنها را به یکدیگر نزدیک تر کند.
شاید ما با اهل سنت 98 درصد نقطه اشتراک داشته باشیم و دو یا سه درصد اختلاف، ما خدای واحد، پیامبر مشترک (ص) و مسائل دیگری داریم که نویسندگان با قلم خود و چاپ کتاب و بروشور و مجله می توانند این نقاط را پررنگ کرده یا با تولید فیلم و سریال می توان گام موثری را در این راستا برداشت. اهانت به یکدیگر در مواجهه با اختلافات فکری و اعتقادی تنها ضربه به بدنه اسلام و زمینه تسلط استکبار بر مسلمانان را فراهم خواهد کرد که رهبری بارها از اهانت مذاهب اسلامی به یکدیگر در سخنان خود افراد را پرهیز داده اند.
پایان پیام/
نظر شما