خبرگزاری شبستان: همان گونه که اسلام یک دین اجتماعی است. مسجد نیز یک نهاد اجتماعی محسوب می شود. پیامبر گرامی اسلام (ص) برای تغییر رفتارهای اجتماعی مردم زمان خویش نیاز به مکانی داشت تا در سایه آن اجتماعات مردمی شکل بگیرد و در این جمع شکل یافته مفاهیم دینی بیان شود. اگر چه با اندکی دقت به بیانات و مفاهیم ارائه شده توسط پیامبر اسلام (ص) مشخص خواهد شد که ایشان تنها به مباحث اجتماعی و دینی بسنده نمی کردند و بخش اعظمی از بیانات را به امور فردی و شخصی که یک فرد مسلمان نمونه باید داشته باشد اختصاص می دادند؛ چرا که آن حضرت، ایجاد جامعه اسلامی را در گرو ساختن و خودسازی تک تک افراد آن جامعه می دانستند و به همین خاطر است که دین اسلام به صورت هم زمان به دو جنبه فردی و اجتماعی توجه کرده است. در راستای تبیین نقش مساجد در ترویج فضائل اخلاقی با حجت الاسلام مجتبی فرهنگیان، کارشناس و پژوهشگر در حوزه مسجد به گفتگو نشسته ایم که آنچه می خوانید حاصل این گفتگو است.
- در ابتدا در مورد جایگاه مسجد در دین مبین اسلام و در زندگی مسلمانان توضیحاتی بفرمایید؟
مسجد جایگاه بسیار ارزشمندی در زندگی مسلمانان دارد. مسلمانان مسجد را محل عبادت خودشان می‌دانند چرا که این پایگاه اثر گذار دینی، محل بررسی و رفع مشکلات جامعه اسلامی است.
در مورد مسجد از چند جهت می‌توان صحبت کرد: یکی آنکه مسلمانان با مسجد چگونه باید برخورد کنند. دوم اینکه مسلمانان در مسجد چه فعالیت داشته باشند. وقتی سوال می‌شود مسلمانان باید در مسجد چه کار باید کنند با استناد به آیات قرآن کریم باید گفت که قرآن کریم در این باره می فرماید: باید مسجد را آباد کرد و مسلمانان بر عمران و آبادانی مساجد همت داشته باشند و نگذارند مساجد تخریب و یا خالی باشد.
- مسجد با مفهوم سبک زندگی اسلامی چه ارتباطی دارد؟
در دین مبین اسلام بر ایجاد مکانی برای تجمع مسلمانان و عبادت مومنین تاکید شده است. مسجد باید در رأس امور باشد. لذا وقتی طرح‌ها و برنامه‌های عمرانی برای کشور تدوین می شود باید توجه داشته باشیم که مسجد در این طرح ها از چه جایگاهی برخوردار هستند اگر معماری که ساختمان‌سازی می‌کند در فعالیت هایش جایی را برای مسجد در نظر نگیرد این به این معنا است که با سبک زندگی اسلامی آشنایی ندارد.
شهرداری و نهادهای متولی مساجد حتما باید برای مسجد جایی را در نظر بگیرند غفلت در این زمینه به این معنا است که با تفکر دینی و سبک زندگی اسلامی آشنایی ندارند. مسجد جایگاهی است که انسان‌ها را به سوی خدا سوق می دهد و مکانی است که انسان‌ها در این مکان به تقوای الهی دست پیدا می‌کنند و رو به سوی خدا می روند. علاوه بر آن مسجد مکانی است که موجب وحدت و انسجام میان مسلمانان می شود.
" خداوند در سوره توبه آیه 108 می فرماید: به یقین مسجدی که از نخستین روز ( بنایش ) بر پایه تقوا بنا شده ( مانند مسجد قبا و مسجد مدینه و غیره ) شایسته تر است که در آن به نماز بایستی، مردانی در آن هستند که دوست دارند پاکیزه گردند و خدا پاکیزگان را دوست دارد."
با نگاه به این آیه می توان این طور برداشت کرد که نقش مسجد، نقش مهمی است و در اجتماع مسلمانان مسجد نقش محوری دارد. این پایگاه اثرگذار دینی، افزون بر اینکه مکانی برای عبادت است مکانی برای رفع مشکلات مسلمانان هم است و مسلمانان می‌توانند در آنجا با هم آشنا شوند و در این مکان به اتحاد و انسجام برسند. بحث اداره مسجد نیز بحث مهمی است که باید مورد توجه باشد اداره مسجد باید توسط انسان‌هایی صورت گیرد که به دین اهمیت می‌دهند. خداوند می‌فرمایند: که مشرکان حق ندارند برای آبادانی و عمران مسجد قدمی بردارند، بلکه عمران مسجد باید توسط کسانی که علاوه بر ایمان به خدا و روز قیامت اهل اقامه نماز هم هستند، صورت گیرد که هم خودشان اهل زکات باشند و هم زمینه را برای زکات دادن مسلمانان فراهم کند و زمینه مبارزه با فقر در جامعه اسلامی، ترویج مولفه ها و آموزه های دینی و اخلاقی فراهم کند.
- وظیفه ائمه جماعات و اهل منبر برای تبیین آموزه های اخلاقی در میان مردم چیست؟ ضعف ها و کاستی ها در این زمینه به کجا بر می گردد؟
مسجد، محلی برای رشد و اعتلای جامعه اسلامی است و منشا اقتدار و قدرت مسلمانان هم از همین مساجد سرچشمه می‌گیرد به همین دلیل تلاش ما بر این اساس است که برای مساجد برنامه‌ریزی داشته باشیم. امام جماعت مسجد باید به تبیین مسایل مهم امت اسلامی و آموزه های دینی بپردازد. مسجد وقتی کانون اسلام می شود که همه فعالیت‌ها در مسجد صورت می گیرد و شیوه زندگی هم رنگ اسلامی به خود می گیرد.
آیات و روایات اسلامی نشان می‌دهد مسجد باید محل رشد و اعتلای جامعه اسلامی باشد اما در حال حاضر این گونه نیست یعنی نتوانسته‌ایم نقش محوری مسجد را به مسجد بازگردانیم، متولیان امور فرهنگی تا زمانی که به مسجد نگاه جامعی نداشته باشند،نمی توان انتظار داشت که برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی مربوط به مسجد در مسجد انجام شود و مسجد مرکزی برای تبلیغ و ترویج مباحث اسلامی باشد.
امروز مساجد تنها مکانی برای برپایی مجالس عزا و ترحیم و برنامه های مناسبتی در ایام محرم و رمضان شده اند و محوریت مسجد در امورات فرهنگی و دینی فراموش شده است این در حالی است در صدر اسلام تمام امورات دینی در مسجد دنبال می شد و مسجد محل بررسی محل فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی بود در حال حاضر محوریت لازم در فعالیت‌های فرهنگی به مسجد داده نشده است و اگر مسجد همان کارکرد صدر اسلام را داشته باشد، می توانیم تحول عظیم در سبک زندگی اسلامی داشته باشیم.
پایان پیام/
نظر شما