گروه قرآن ومعارف خبرگزاری شبستان: استاد غلامرضا شاه میوه اصفهانی از قاریان و اساتید کشور در هنر تلاوت قرآن و تواشیح است که در جلسات تعلیم و تدریس قرآنی ایشان از دهه 60 تا کنون شاگردان زیادی تربیت و تحویل جامعه قرآنی شده اند. این استاد برجسته در شهرهای مختلف کارگاه های آموزشی برگزار کرده و همراه با گروه تواشیح و همخوانی کوثر به کشورهای مختلف چون عربستان، ترکیه، مقدونیه، صربستان، فیلیپین، سوریه، مصر، لبنان تونس، سودان، امارات، قطر، تایلند، روسیه و... برای اجرای برنامه سفر داشته اند.
استاد شاه میوه، تحصیل کرده رشته حقوق در مقطع کارشناسی است. ایشان به دلیل علاقه شدید به موضوعات قرآنی ضمن فعالیت در زمینه آموزش و پژوهش های قرآنی ادامه دهنده حرفه پدر بزرگوارشان یعنی صنایع دستی به صورت ویژه و تخصصی در رشته خاتم کاری فعالیت دارند.
آنچه در ادامه می خوانید بخش دوم گفت و گویی است که با استاد شاه میوه در خبرگزاری شبستان صورت گرفته است.
توسعه فرهنگ قرآنی با عزم ملی حلقه مفقوده برنامه های قرآنی کشور
برای تحقق سبک زندگی قرآنی نقش نهادها و دستگاه های قرآنی کشور را چقدر موثر می دانید؟ نظر شما در مورد عملکرد آنها چیست؟
در مورد عملکرد دستگاه ها و نهاد های قرآنی باید یک تفکیک صورت بگیرد. ما پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در زمینه آموزش های قرآن همچون روخوانی، روانخوانی، حفظ، تجوید، قرائت و... پیشترفت های فوق العاده ای داشته ایم و این رشد با دوران گذشته قابل مقایسه نیست. برای تحقق فرهنگ قرآنی در کشور هنوز نیازمند کار و عزم ملی هستیم.
یکی از اساسی‌ترین راهکارها برای توسعه فرهنگ قرآنی در میان مردم گذر از آموزه‌های ظاهری قرآن است. به عنوان مثال اگر ما به دنبال تربیت 10 میلیون حافظ قرآن در کشور باشیم و در عین حال توجهی به ترویج فرهنگ قرآنی نداشته باشیم در نهایت نتیجه و ثمره مناسبی را نخواهیم گرفت زیرا تربیت حافظان قرآن باید منجر به نهادینه‌شدن فرهنگ قرآنی در کشور شود.
داشتن نگاه حرفه‌ای تنها به قرائت یا حفظ قرآن بدون هیچ‌گونه تخلق به اخلاق قرآنی نتیجه‌ای ندارد. باید مردم با فرهنگ و آموزه‌های قرآن آشنا شوند تا کارها و رفتارشان مبتنی بر معارف و گنجینه الهی شود و بدین ترتیب در نهایت این آموزه ها را عملا در زندگی خود اجرایی کنند.
معرفی الگوهای عینی فرصتی مغتنم برای بسترسازی اصلاح سبک زندگی افراد در جامعه به وجود می آورد. به نظر من نشان‌دادن الگوهای اسلامی به صورت هنری و جذاب می تواند راهکاری مناسب باشد به عنوان مثال ساخت سریال حضرت یوسف (ع) و یا داستان اصحاب کهف که برگرفته از آیات قرآن است و در میان جوانان و مردم ما بسیار موفق ظاهر شد می تواند یک الگوی اسلامی و قرآنی برای معرفی به مردم باشد، در این زمینه نیز می توان در سایر بخش های هنری همچون انیمیشن‌سازی و هنرهای تجسمی برای شناخت الگوهای ملموس قرآنی کار کرد البته در این راستا اتفاقات خوبی در کشور ما رخ داده و نهادها و سازمان های مرتبطی همچون معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه اندازی شده که می‌تواند با محوریت توسعه فرهنگ قرآن و بهره مندی از ابزارهای لازم این موضوعات را برای همگان ملموس کند. این معاونت می‌تواند در خصوص ترویج فرهنگ قرآنی در بین مردم از متخصصان، روان‌شناسان و یا اساتید قرآنی راهکار بگیرد.
تمسک به قرآن برای گذر از مشکلات زندگی
شما به عنوان یک قاری بین المللی قرآن که با آیات و دستورات الهی انس دارید؛ چقدر از برکات این کتاب آسمانی در زندگی شخصی خود بهره مند شده اید؟
شاید سخن گفتن پیرامون تأثیرات و الهامات آیات الهی در زندگی شخصی من در این مجال مناسب نباشد ولی به همین مقدار می توان اشاره کرد که از زمان انس و ممارست من با آیات الهی همیشه مدد غیبی و دست کمک الهی را در زندگی ام با تمام وجود احساس کردم؛ از دوران هشت سال دفاع مقدس تاکنون بارها این کمک را مشاهده کردم که فقط و فقط از برکات معنوی انس با قرآن کریم است.
خاطره ای شنیدنی از استاد موسیقی عرب که افتخارش انس با قرآن کریم بود
استاد با توجه به سفرهای متعدد شما به کشور مصر که مهد قرائت قرآن در جهان است؛ به نظر حضرتعالی مهم ترین شاخصه ای که مردم مصر را در زمینه قرائت قرآن مطرح کرده چیست؟
یکی از فرهنگ‌های جالب مردم مصر انس مداوم با آیات قرآن بود، آنها در تاکسی و یا هنگام صبح و آغاز کسب و کار به صورت مستمر در حال قرائت قران هستند و این کار را برکت زندگی خود می‌دانند. مصر دارای چندین شبکه رادیویی قرآن است که به پخش قرائت اساتید برجسته خود می پردازند. در یکی از بازدیدهایی که از منزل بزرگ‌ترین استاد موسیقی مصر یعنی دکتر عبدالمجید داشتم قبل از ورود به منزل ایشان در ذهنم بود که باید با انواع و اقسام ابزار موسیقی مواجه شویم اما وقتی وارد شدم یک قرآن بزرگ را در منزل ایشان مشاهده کردم و فهمیدم یک استاد موسیقی به اولین چیزی که افتخار می‌کند سبقه قرآنی‌اش است و انس با قرآن را یک ارزش می داند.
پیشترفت تکنولوژی و کمرنگ شدن اخلاق مداری عامل افت سطح قاریان کشور مصر
به نظر شما چرا کشور مصر از دوران طلایی قاریان قرآن خود فاصله گرفته است؟ علت افت سطح قرائت قاریان مصری در زمان حال چیست؟
یکی از دلایلی که موجب افت تلاوت های قاریان مصری در عصر حاضر شده است؛ تغییر ذائقه مردم است، نکته دیگر پیشرفت تکنولوژی و ساخت ابزارهای جدید برای استماع آیات الهی است.
در دوران‌های دور و با حضور اساتید بزرگ قرائت قرآن همچون استاد مصطفی اسماعیل، استاد عبدالباسط و غیره مردم برای استماع تلاوت قرآن وسایل و ابزار خاصی نداشتند و مجبور بودند در پای رحل قرآن و قرائت این اساتید، حضوری شرکت کنند. همین عامل موجب رشد و تولد شخصیت‌هایی همچون قاریان عصر طلایی مصر شد.
از نظر معنوی و ارزش‌های اخلاقی نیز قراء امروز مصر با قاریان عصر گذشته تفاوت دارند، قراء قدیمی تر برای تلاوت قرآن عشق می‌ورزیدند اما قاریان امروز بیشتر به دنبال کسب و کار هستند. آن قاریان خود را پیام‌آور آیات الهی می‌دانستند و شاهد این مدعا اخلاق و روحیات استاد عبدالباسط است که پس از هر تلاوت خود نماز شکر به جا می‌آورد. استاد عبدالباسط به مدت یک هفته از زن و شوهر هندی در منزل خود پذیرایی کرد و برای آنها قرائت قرآن انجام می‌داد، این استاد بدون هیچ چشم‌داشتی هدیه صد هزار دلاری خود را به استاد احمد الرزیقی اعطا کرد. به نظر من همه این اتفاقات ریشه در روحیه معنوی و قرآنی این قاریان داشت متأسفانه اخلاق‌مداری موضوعی است که امروزه ا در بین قاریان حال حاضر مصر کمتر دیده می شود. کشور ما نیز که نسبت به مصر از سابقه کمتری برخوردار است و هنوز یک نسل از قاریان خود را تجربه نکرده، باید از این اتفاق تاریخی درس بگیرد تا خدایی نکرده به آن دچار نشویم.
از کاهش مخاطبان جلسات سنتی قرآن تا رشد شیوه های نوین آموزشی
طی سال های اخیر شاهد افت مخاطبان جلسات آموزش سنتی قرآن در مساجد و یا حسینه ها هستیم. به نظر شما این اتفاق نگران کننده نیست؟
در دهه 60 تعداد جلسات سنتی آموزش قرآن در کشور زیاد بود و مردم نیز محل دیگر برای تعلیم علوم قرآنی نمی یافتند و رفته رفته با تأسیس مؤسسات قرآنی کمی از بار این جلسات سنتی که اغلب در مساجد و محله‌های شهرهای کشور برگزار می‌شد، کاسته و مبانی کلاسیک و ترمی حفظ، قرائت، مفاهیم و موضوعات دیگر در قالب این مؤسسات به مردم آموزش داده شد.
کاهش حضور مردم در جلسات سنتی در سال‌های اخیر نگران‌کننده نیست بلکه گواهی بر رشد چشم‌گیر آموزش قرآن در قالب شیوه‌های نو و کلاسیک می دهد و نواقص جلسات سنتی گذشته را برطرف کرده است. اغلب جلسات سنتی گذشته دارای مخاطب یک دست و هماهنگ نبوده، قرآن‌آموزان گاهی از نظر سن، میزان درک فهم موضوعات تفاوت داشتند و طبیعتا استاد برای مدیریت جلسه از نظر شکل و شیوه ارایه مطالب با مشکل مواجه می شد البته طی سال‌های اخیر جلسات آموزش سنتی قرآن گرایش‌های خاصی پیدا کرده به عنوان مثال برخی از اساتید همچون سیدحسن موسوی بلده آموزش تخصصی تجوید، استاد احمد ابوالقاسمی آموزش تخصصی صوت و لحن را در جلسات خود می‌دهند، من نیز در جلسات آموزش هفتگی قرآن در شهر اصفهان به صورت تخصصی به مباحث صوت و لحن قرائت می‌پردازم.
گفتنی است، این جلسات روزهای یکشنبه از ساعت 18 تا 22 در موسسه قرآنی بینه میزبان قرآن‌آموزان است و قاریانی نیز از شهرستان‌های مختلف کشور برای تلاوت در این جلسه حضور یافته و مباحث تخصصی و حرفه‌ای قرائت قرآن برای آنان توسط استاد شاه میوه بازگو می‌شود.
معیار دعوت از قاریان قرآن در محافل اخلاق‌مداری است
به نظر شما ملاک دعوت از یک قاری در محافل کشورمان رتبه اول مسابقات بین المللی است؟علت دعوت نشدن برخی قاریان قرآن که در مسابقات رتبه ممتاز کسب کرده اند چیست؟چرا قاریان کشورمان پس از کسب رتبه اول کمی دچار افت می شوند؟
یکی از سؤال‌های متداول معیار رتبه بین‌المللی داشتن قاریان برای تلاوت در محافل و کرسی‌های انس با قرآن کریم است در حالی که این نظر درست نیست. دعوت از قاریان صرفا به دلیل کسب رتبه بین‌المللی نیست. نمونه‌های بسیاری وجود دارند که در مسابقات جهانی قرآن رتبه اول را کسب کرده اما اثری از آنها نیست همین‌طور در نقطه مقابل بسیاری از قاریان ممتاز کشورمان هستند که موفق به کسب رتبه اول بین‌المللی نشده اند اما همچنان در محافل قرآنی از آنها استفاده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین ملاک‌های ماندگاری یک قاری، اخلاق‌مداری است و هرچه غرور اول شدن در مسابقات قاریان را غره نکند و با مردم ارتباط نزدیک‌تری داشته باشد دیگران نیز بیشتر به سمت او جذب می‌شوند. برخورداری از صدای فاخر یک قاری که از این افراد در بین قاریان کشورمان کم دیده می شود یکی دیگر از دلایل ماندگاری یک تلاوت است. همچنین در کنار یک صوت زیبا؛ لحن پویا و به‌روزشده تأثیر بسزایی در جذب مخاطبان دارد. در میان قاریان کشورمان استاد سعید طوسی ازجمله قاریانی است که هر تلاوت‌شان دارای نکات فنی جدیدی است.
پویایی در لحن نکته بسیار پراهمیتی است که قاریان برجسته کشور مصر نیز از این خصیصه برخوردار هستند. استاد مصطفی اسماعیل از جمله قاریانی است که شاید در نگاه کلی دارای قالب لحن یکسانی باشد اما به علت اینکه هر تلاوت این قاری دارای حس و نکته جدیدی است موجب شده این قاری قرآن در راس دعوت و حضور در مجالس قرآنی قرار بگیرد.
شاید کسب رتبه بین‌المللی یک قاری را به مرحله شهرت برساند اما برای ماندگاری تلاوت او در آینده این رتبه ملاک اصلی نیست البته افت قاریان قرآن پس از کسب رتبه بین‌المللی‌شان امری انکارناپذیر است و این اتفاق در هر رشته دیگر نیز امکان وقوع دارد زیرا قاریان پس از کسب مقام اول، مهم‌ترین عامل انگیزه برای پیشرفت و ارتقای قرائت خود را که همان مسابقات قرآن است از دست می‌دهد.
سطح بالای فنی مسابقات سراسری قرآن و تفاوت مالی جوایز با رقابت های بین المللی
به نظر شما با توجه به سطح فنی بالای مسابقات سراسری قرآن کشورمان نسبت به تمامی رقابت های بین المللی جهان، جوایز کمتری به آن اختصاص می یابد؟
قطعا از نظر مالی بین جایزه نفر اول مسابقات بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و نفر اول مسابقات سراسری کشورمان تفاوتی وجود دارد، این در حالی است که از نظر فنی سطح مسابقات سراسری کشورمان بسیار بالاتر است اما مسابقات قرآن در عرصه بین‌المللی از یک استاندارد جهانی پیروی می‌کند. اگر سطح جوایز مسابقات بین‌المللی کشورمان با دیگر رقابت‌های جهان فاصله بسیار داشته باشد قرا و حافظان اقبال کمتری نسبت به شرکت در این مسابقات می کنند، از طرفی نیز ارزش این رقابت ناخودآگاه پایین می‌آید.
متأسفانه در عرصه رقابت‌های بین‌المللی چشم و هم‌چشمی‌هایی نیز برای افزایش جوایز نفرات برتر وجود دارد، به عنوان مثال زمانی که قذافی در کشور لیبی حکمرانی می‌کرد مسابقات قرآن کشور لیبی برای رقابت با مسابقات قرآن دوبی تا نفر دهم جایزه‌ای به ارزش شش میلیون تومان در نظرگرفته بود و به همین منوال شرکت‌کنندگان بسیاری حتی تا پایان عمر حکومت قذافی از مسابقات قرآن کشور لیبی استقبال می‌کردند.
تفاوت جوایز مسابقات بین‌المللی کشورهای مختلف برای اعزام قاریان و حتی داوران کشورمان ناعدالتی‌هایی را ناخودآگاه ایجاد می‌کند به عنوان مثال یک داور پس از حضور در مسابقات قرآن امارات نزدیک به پنج هزار دلار و حضور در مسابقات کشور عراق نزدیک به سه هزار دلار هدیه دریافت می‌کند اما برخی از کشورها شاید هدایایی در حد 400 دلار به میهمانان و متسابقین خود اهدا کنند.
تشکیل گروه تواشیح کوثر و اجرای برنامه در جبهه های هشت سال دفاع مقدس
لطفا در خصوص فعالیت خودتان در گروه همخوانی و تواشیح کوثر اصفهان توضیح بفرمایید.
یکی از فعالیت‌های من در زمینه قرآنی سرپرستی و حضور در گروه تواشیح و همخوانی کوثر استان اصفهان است، این گروه از سال 1363 فعالیت خود را با حضور در جبهه‌های هشت سال دفاع مقدس آغاز کرد که طی آن روزها برنامه‌های مختلف و گسترده‌ای برای رزمندگان اجرا می‌کرد. گفتنی است، این گروه با نام گروه تواشیح اصفهان فعالیت می‌کرد و بعدها به نام کوثر تغییریافت و نزدیک به 30 سال است که در زمینه قرآنی و تبلیغی فعالیت دارد و آخرین اجرای گروه تواشیح کوثر، همخوانی مشترک در قالب گروه ملی پیامبر اعظم(ص) در محضر مقام معظم رهبری و دیدار ایشان با جامعه قرآنی بود.
گروه تواشیح کوثر اعزام‌های تبلیغی به کشورهای صربستان، مونته‌نگرو، ترکیه و دیگر کشورهای جهان داشته و نزدیک به 80 اثر از خود به جای گذاشته است و در این سال‌ها به 17 تا 18 کشور جهان سفر کرده که از این میان می‌توان به اجرای تواشیح در شبکه خارجی کشور ترکیه، کانال ملی سودان، رادیو دمشق و رادیو اسلامی تایلند اشاره کرد.
طی شش سال گذشته گروه تواشیح کوثر اصفهان با پیشنهاد استاد مهدی دغاغله و استاد لیالی در قالب گروه ملی پیامبر اعظم(ص) شش اثر را در مدح و عظمت پیامبر اسلام (ص) تولید کرد که اغلب این آثار به بازسازی مدایح، ابتهالات و تواشیح اساتید برجسته کشور مصر همچون طاها الفشنی برمی‌گردد.
پایان پیام/
نظر شما