سبک زندگی امروز و نقش بانوان در گسترش فرهنگ دینی

گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان: مسأله‌ فرهنگ در یک جامعه یک مسأله حیاتی است. فرهنگ به معنای یک چیز زیاد و تجملاتی برای جامعه نیست؛ فرهنگ، اساس است. باید مراقب رخنه‌ فرهنگی باشند؛ رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند. نمی خواهیم بگوییم همه آسیب‌های فرهنگی کار بیگانگان است؛ نه، خود ما هم مقصّریم؛ مسئولان مختلف، مسئولان فرهنگی، مسئولان غیر فرهنگی، کم‌کاری‌ها، غلط‌کاری‌ها، اینها تأثیر داشته؛ ما همه را به گردن دشمن نمی‌اندازیم؛ (بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در مشهد 1393)

سال 1393 در حالی آغاز شد که رهبر انقلاب در سخنان خود موضوع فرهنگ را به عنوان یکی از دغدغه های مهم خود و یکی از مسایل حیاتی کشور مطرح کرده و خواستار توجه جدی مردم و مسئولان به این عرصه شدند. بی گمان هر یک از نهادها و مراکز موجود در متن و بطن جامعه می تواند در این زمینه نقش و کارکردی داشته باشد که از جمله این مراکز، حوزه های علمیه و در نگاهی عمیق تر و ریشه ای تر، حوزه های علمیه خواهران است. در همین رابطه گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام سید محمدرضا آقامیری، مدیر حوزه های علمیه خواهران استان تهران گفتگویی داشته است که متن این گفتگو را در ادامه می خوانید؛

 با سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، در ابتدا از تعداد و وضعیت حوزه های علمیه خواهران استان تهران بفرمایید! در حال حاضر چند حوزه های علمیه ویژه خواهران و در چه مقاطع تحصیلی در تهران فعالیت می کنند؟
تعداد حوزه‌های علمیه خواهران در استان تهران در حال حاضر بالغ بر 55 مدرسه است که از این تعداد، هشت حوزه علمیه دارای رشته های تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد بوده و با عنوان مراکز آموزش عالی حوزوی سطح 3 (کارشناسی ارشد) فعالیت می کنند. همچنین امسال یک مجتمع آموزش عالی با عنوان «رفیعه ‌المصطفی» در مقطع سطح 4 (دکتری) در استان تاسیس شده و مابقی حوزه های علمیه خواهران در مقطع تحصیلی سطح 2 ( کارشناسی) فعال هستند.

آمار بانوان حوزوی در استان تهران چه تعداد است؟
آمار بانوان مشغول به تحصیل در حوزه‌های علمیه استان تهران بالغ بر شش هزار و 500 نفر است که نزدیک به همین تعداد نیز در مقطع تحصیلی سطح 2 (کارشناسی) و رشته های تخصصی سطح 3 (کارشناسی ارشد) فارغ‌التحصیل شده‌اند.
ضمن این که امسال شش هزار داوطلب در آزمون ورودی حوزه‌های علمیه خواهران تنها در استان تهران ثبت‌نام کرد‌ه‌اند تا برای سال تحصیلی 94- 93 در حوزه مشغول به تحصیل شوند. و با توجه به ظرفیت مدارس حوزوی در سطح استان، تعداد دو هزار نفر از این متقاضیان پذیرش می‌شوند.

مقام معظم رهبری در دیدار با حوزویان، از حوزه های علمیه خواهران به عنوان «پدیده ای مبارک» یاد کردند فکر می کنید این تعبیر ایشان، ناظر بر چه ویژگی ها و ابعادی از حوزه های علمیه خواهران است؟
تعبیر مقام معظم رهبری از حوزه‌های علمیه خواهران به عنوان یک «پدیده مبارک» همین ظرفیت به وجود آمده در توسعه فرهنگ دینی با استفاده از حوزه‌های علمیه خواهران وو نقش آنها در این رابطه را مدنظر دارد. حوزه‌های علمیه خواهران با گستردگی که در دو دهه گذشته پیدا کرده، به کمک توسعه و گسترش دین آمده و در این راستا موثر بوده است . نفس این رویداد پدیده مبارکی است که پیش از این وجود نداشته است. چرا که مسئله تبلیغ و انذار مردم بر اساس آیه مبارکه نفر - ( َمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ؛ شایسته نیست مؤمنان همگی کوچ کنند پس چرا از هر فرقه‏ای از آنان دسته‏ای کوچ نمی‏کنند تا (دسته‏ای بمانند و) در دین آگاهی پیدا کنند و قوم خود را وقتی به سوی آنان بازگشتند بیم دهنده باشد که آنان (از کیفر الهی) بترسند) - در گذشته تنها توسط مردان انجام می‌گرفت اما امروز سبک زندگی به گونه‌ای شکل گرفته که بانوان نیز در زمینه گسترش و توسعه فرهنگ دینی به کمک مردان و ظرفیت تبلیغی کشور آمده‌اند و به عنوان مبلغان دینی در جامعه تأثیرگذار هستند.

هر چند درصد کمی از میزان بانوانی که برای تحصیلات حوزوی وارد حوزه می‌شوند در رابطه با فعالیت‌های تبلیغی اعلام آمادگی می‌کنند اما همین درصد کم نیز تأثیر قابل توجه‌ای در خانواد‌ه‌ها دارد و این همان پدیده مبارک در فرمایشات مقام معظم رهبری است.

 رهبر انقلاب در سخنان اخیر خود مسایل فرهنگی را حتی مقدم بر مسایل اقتصادی برشمردند، به نظر شما حوزه های علیمه خواهران در این عرصه چه نقشی می توانند ایفا کند؟ آیا بانوان حوزوی می توانند در رفع دغدغه های فرهنگی جامعه تاثیرگزار باشند؟

بله! مسلم است؛ هنگامی که ما از آموختن دانش دینی توسط بانوان استقبال می‌کنیم این آموزش و آشنایی با مبانی ناب دینی تأثیرات بی‌شماری به دنبال دارد از جمله اینکه وقتی افراد با این مبانی آشنا می‌شوند طبیعتا علاقمند به توسعه و گسترش این معارف خواهند بود و احساس می‌کنند در قبال تعلیم آموخته‌های خود به جهان خارج تعهد دارند. بر همین اساس یک بانوی حوزوی پس از فراگیری آموزش‌های لازم، در هرمجالی که برای فعالیت پیدا می‌کند نسبت به تبلیغ و تعلیم آموختة‌های خود اقدام می‌کند و بخشی از فرهنگ نیز از همین طریق شکل می‌گیرد. چرا که فرهنگ دینی ابتدا به واسطه تبلیغ و منبر منتقل می‌شود.

 اینکه می‌بینیم میزان تدین و فرهنگ دینی افراد در برخی از شهرها نسبت به سایر شهرها و مناطق بیشتر است عامل آن را باید در خدمات مبلغان و رجال اهل معرفت در آن شهر و منطقه جست‌وجو کرد، به عنوان مثال شهر کوچکی مانند خوانسار در اصفهان قریب به 20 مرجع تقلید یا عالم دینی از گذشته تاکنون تقدیم جامعه شیعی کرده است. در ریشه‌یابی این موضوع به این نتیجه می‌رسیم که توسعه علم دین و دانش‌های معرفتی در این شهر، مدیون بزرگان و اهل علم و اهل دین بوده است،

بنابراین این ادعا که به هر میزان که ظرفیت دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه خواهران بیشتر باشد، می‌تواند به کمک توسعه فرهنگ دینی بشتابد سخن گزافی نیست و این ظرفیت در حوزه‌های علمیه خواهران وجود دارد. و همین موضوع می‌تواند بر مسئله فرهنگ‌سازی در جامعه موثر باشد.

بسیاری از فرهنگ‌های جامعه ما از طریق منبرها و تریبون‌های سخنرانی و کرسی‌های تحصیل و تدریس شکل گرفته است، بنابراین باید افراد مؤثر و تأثیرگذار در توسعه فرهنگ دینی را افزایش داد.

یعنی همه افرادی که برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه می شوند باید به دنبال تبلیغ باشند؟

نه! این بدان معنا نیست که همه کسانی که وارد حوزه‌های علمیه می‌شوند به تبلیغ بپردازند. بخصوص در حوزه‌های علمیه خواهران به هیچ‌وجه این‌گونه نیست. بلکه بسیاری از آنها این علوم را برای خود می‌آموزند. اما بخشی از آنها، «یاد می‌گیرند تا به دیگران نیز آموزش دهند» و موجبات توسعه علم دین را فراهم کنند.

 با توجه به میزان استقبال و رویکرد بانوان به تحصیلات حوزوی بخصوص در استان تهران، بنظر می رسد تعداد حوزه های علمیه موجود در تهران که مختص بانوان هستند، پاسخگوی نیازها نیست آیا در این زمینه برنامه ریزی یا طرح خاصی دارید؟

با توجه به جمعیت 15 میلیونی تهران تصور می‌کنم هنوز برای افزایش مدارس علمیه خواهران در این شهر جا داریم. در رابطه با افزایش تعداد حوزه های علمیه نیز، به نظر من میزان توسعه‌ حوزه‌های علمیه خواهران، در گروی زحمات مسئولان حوزه و دغدغه‌های موجود آنها است. اما تصور می کنم برای توسعه، همین که موانع موجود در این مسیر برطرف شود گام بسیار مهمی برداشته می شود.

به این دلیل که نهاد حوزه یا مسئولان آن نسبت به تأسیس حوزه مبادرت نمی‌کنند، بلکه تنها نظر خود را درباره تأسیس آن و موافقت یا مخالفت خود را اعلام می کنند. بنابراین اگر درخواست متقاضیان تأسیس حوزه های علمیه خواهران، مورد حمایت قرار گرفته و موانع پیش‌روی آنها برداشته شود این افراد روز به روز بیشتر می‌شوند.

با توجه به این موضوع درخواست ما از مسئولان امر در حوزه علمیه قم و شورای سیاست‌گذاری حوزه این است که قوانین مربوط به تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران را با توجه به ضرورت مبرمی که در حال حاضر در این عرصه احساس می‌شود به گونه‌ای سهل کنند که افراد متقاضی بتوانند به راحتی نسبت به تأسیس حوزه اقدام کرده و آن را حمایت نمایند. اگر تنها همین یک مانع از این مسیر برطرف شود متقاضیان تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران بسیار زیاد هستند و در حال حاضر و همین امروز نیز قریب به 25 مدرسه در استان تهران در نوبت تأسیس هستند و این ظرفیت احتمالا در سال 93 افزایش می‌یابد.

پایان پیام/