داعش گرفتار در بن بست اپورتونیسم تکفیری

خبرگزاری شبستان: مقابله دولت عراق با داعش این روزها در صدر اخبار رسانه های جهان قرار دارد اما هنوز کاملا مشخص نشده است که چه راه حل فوری باید برای دفع خطر این گروه تروریستی از سوریه،عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه اتخاذ شود.
در حالی که همه کشورها سعی دارند به نحوی ،نقشی در مبارزه با نیروهای داعش در منطقه داشته باشند ،نوری المالکی،نخست وزیر عراق،حملات هوایی سوریه علیه تروریست های داعش در مرز سوریه-عراق را مورد استقبال قرار داده است.
لوکمن فیلی ،سفیر عراق در آمریکا در گفتگو با المانیتور در این باره گفت:هر گونه حمایت هوایی از عراق به طور قطع تاثیر چشمگیری در مبارزه با تروریست های داعش خواهد داشت و برای ما یک تغییر دهنده کلیدی بازی به شمار می آید.
فیلی که جنگ عراق علیه داعش را یک «آزمایش اسیدی» برای روابط واشنگتن و بغداد توصیف کرده ،می افزاید:ما پیش از این نیز این پیشنهادها را از سوی سوریه داشتیم اما آنها را رد کرده بودیم.
وی در این باره می گوید:حمایتی که از سوی آمریکا به دنبال آن بودیم در موقع مناسب به ما نرسید بنابراین ما را در موقعیتی قرار داد تا به دنبال حمایت از هر کس دیگری باشیم که برای ما در دسترس است.
دولت باراک اوباما در اظهارات خود از مشارکت با عراق در جنگ با داعش سخن گفته اما تا کنون به جز 300 نیرویی که برای مشاوره نظامی به عراق فرستاده،حمایت نظامی دیگری از بغداد نکرده است.
از سوی دیگر عدم دخالت نظامی مستقیم امریکا،راه را برای روسیه باز کرد تا این کشور اقدام به تحویل 10 جت جنگنده «سوخو» به عراق کند.
«پل ساندرس» ،تحلیلگر سیاسی در گزارشی برای المانیتور می نویسد: فروش سلاح ،هماهنگ با سیاست های مسکو در سوریه است اگرچه روسیه احتمالا نقش دیپلماتیک کمتری را در عراق ایفا می کند.
ایاد علاوی،نخست وزیر پیشین عراق که دارای 21 کرسی در شورای جدید نمایندگان عراق است درباره افزایش نفوذ روسیه در خاورمیانه با کمک به عراق گفت:اگر نقشه نفوذ روسیه را مورد بررسی قرار دهیم،شاهد یک گسترش رو به افزایش از کریمه و دریای سیاه از طریق ایران،عراق،سوریه و بخشی از لبنان هستیم. این حوزه نفوذ و تاثیرگذاری روسیه می تواند گسترش پیدا کند.
از سوی دیگر،جان کری،وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا با متحدان منطقه ای اش مانند ملک عبدالله،پادشاه عربستان دیدار کرد تا در مورد عراق با او گفتگو کند.
در روز 26 ژوئن،کاخ سفید اعلام کرد که طرح ثبات منطقه ای را برای فراهم کردن یک میلیارد دلار در سرمایه گذاری برای همسایگان سوریه مطرح کرد تا آنها را قادر به تقویت ظرفیت های امنیتی مرزی و داخلی کرده و ظرفیت آنها را برای مدیریت فشارهای وارد شده حاصل از درگیری های کنونی افزایش دهد.
این طرح شامل کمک 500 میلیون دلاری در قالب حمایت های نظامی از نیروهای اپوزیسیون سوریه است که نه تنها کمکی به ثبات خاورمیانه نمی کند بلکه موجب گسترش بی ثباتی در سوریه و منطقه نیز می شود.
ایالات متحده آمریکا همچنین کماکان خواستار تشکیل دولت فراگیر در عراق است در حالی که به طور تلویحی اشاره کرده است که مالکی نخست وزیر آینده،نخواهد بود.
از سوی دیگر عربستان سعودی و ترکیه هم ترجیح می دهند که هم نوری مالکی و هم بشار اسد از قدرت کنار بروند.
به ویژه برای آل سعود که عراق و سوریه میدان های جنگ برای رقابت عربستان سعودی و ایران هستند،کنار رفتن مالکی و اسد از قدرت می تواند منافعی را به همراه داشته باشد.
به همین دلیل است که حمایت از اپوزیسیون سوریه مورد استقبال عربستان و دیگر کشورهای مخالف بشار اسد نیز قرار گرفته است.
جان کری در روز 27 ژوئن اعلام کرد که ائتلاف ملی اپوزیسیون سوریه توانایی این را دارد که بازیگر بسیار مهمی در دفع حضور داعش هم در عراق و هم در سوریه باشد.
استراتژی اپوزیسیون تجهیز شده ،شامل خطر مداخله عمیق تر آمریکا در سوریه است زیرا بعید به نظر می رسد که نیروی گسترده تر،قادر به تغییر شانس های میدانی شورشیان به اصطلاح میانه رو علیه دولت سوریه و داعش بدون کمک های اساسی و بنیادین خارجی باشد.
به این ترتیب در حالی که اطمینانی به استراتژِی اپوزیسیون تجهیز شده در سوریه وجود ندارد،اقدامی عملی تر در مقابله با ترویست های داعش،همکاری منسجم در امنیت مرزی است.
بان کی مون،دبیر کل سازمان ملل در طرح شش ماده ای اش برای سوریه گفت:همسایگان سوریه باید منع جدی در استفاده از حریم فضایی و مرزهایشان برای وارد کردن سلاح به سوریه داشته باشند.
به گفته تحلیلگران،اگر ترکیه اقدامات امنیتی جدی در مرزها را زودتر انجام داده بود،داعش توانایی اجرای پروژه خود در عراق را نداشت.
Semih Idiz در این باره می نویسد:ضربه گسترش نیروهای داعش،آنکارا را وادار کرده تا به سیاست اقدامات محتاطانه اش در خاورمیانه برگردد و از جاه طلبی ها و سیاست های ماجراجویانه در منطقه به ویژه سیاست شکست خورده تغییر رژیم در سوریه دست بر دارد.
بنابراین باید گروه های کارآمد از میان بازیگران منطقه ای،فورا تشکیل شوند تا امنیت مرزها و سیاست های ضد تروریست را تقویت کنند.
اگرچه راه حل های آسان و فوری در این زمینه وجود ندارد اما فرصت برای رویکرد جدید در قبال امنیت منطقه ای وجود دارد.
بحران در عراق و سوریه ارتباطی به ماندن یا رفتن مالکی و اسد ندارد بنابراین مانور در این زمینه کاملا ناکارآمد و بی ثمر است.
به ویژه آمریکا باید بداند که باید فکر دیگری برای مقابله با تهدید داعش در منطقه انجام دهد.