حجت‌الاسلام محمدرضا ضمیری، جامعه‌شناس در مورد نوشته‌هایی که در سطح شهر از طرف شهرداری به چشم می‌خورد،به خبرنگار شبستان گفت: طبق آیات شریف قرآن کریم هر چیزی که مایه یادآوری شود برای مومنان و جامعه اسلامی مفید است. وقتی مسئله‌ای می‌دانیم اما به جهت اشتغال امور مادی از امور مهم غفلت می‌کنیم، یادآوری باعث توجه ما به آن مسئله می‌شود.
یادآوری تنظیم کننده جهت گیری و کنش هاست
حجت‌الاسلام ضمیری ادامه داد: قرآن یکی از کارکردهایی که برای نبوت می‌شمارد، یادآوری است. پیامبران برای یادآوری نعمت‌های خدا به بشریت مبعوث شدند.
وی با بیان اینکه یادآوری باعث تنظیم مسیر زندگی و کنش‌ها می‌شود، عنوان کرد: یادآوری یکی از نکات مهم زندگی در تمام عرصه‌هاست. برای کسی که اعتقاد راسخ به موضوع یا مسئله‌ای دارد، ذکر جزییات آن مسئله مفید و موثر است و یادآوری در این مورد تأثیر دارد. یک وقت طرف حدیث و نکات کلی را قبول ندارد و مسلم است که یادآوری و ذکر جزییات آن مسئله تأثیری بر فرد ندارد.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: یادآوری یک عمل، شی یا رفتار برای کسانی که اعتقاد به حقانیت آن عمل یا رفتار دارند، مفید است. کسی که حقانیت یک اصل را می‌داند، یادآوری برایش اثربخش است و روی جهت‌گیری‌ها و کنش‌های او تأثیر می‌گذارد.
حجت‌الاسلام ضمیری خاطرنشان کرد: به عنوان مثال کسی که اعتقاد به مطالعه و درس‌خواندن دارد اما به دلیل گرفتاری و اشتغال از مطالعه دورافتاده است. یک نفر به او می‌گوید که مطالعه کند و در مورد فواید مطالعه حرف می‌زند، این یک تلنگر می‌شود و اطلاعات گذشته در مورد مطالعه را در فرد زنده می‌کند. همین یادآوری باعث گرایش فرد به مطالعه و بازکردن جایی برای کتابخوانی در زندگی او می‌شود.
بازسازی رفتار مردم با نوشته های شهری
این استاد دانشگاه نصب نوشته‌ها بر تابلو و بنرها در سطح شهر را دارای آثار مثبت دانست و افزود: نوشته‌ها در سطح شهر روی تابلو، دیوار ور بنر در اصل به عنوان یادآوری مطالب، نکات اخلاقی، تربیتی و روان‌شناسی خیلی خوب است و می‌تواند مفید باشد.
وی وجود نوشته‌ها در سطح شهر را باعث بازسازی کنش، هیجا‌ن‌ها و رفتارهای افراد جامعه ذکر کرد و گفت: بخشی از این نوشته‌ها جنبه یادآوری دارد و بخشی جنبه آموزشی دارد. آنجا که فرد سابقه آشنایی با موضوع را ندارد جنبه آموزشی مطرح است. هر دو کاربرد این نوشته‌ها بر بازسازی کنش و رفتار افراد جامعه اثر می‌گذارد.
نوشته های شهری باید کوتاه باشد
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه با برخی اقدامات می‌توان اثرگذاری این نوشته‌ها را افزایش داد، اظهار داشت: اینکه در قالب نوشته‌ها یک‌سری نکات اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی، تربیتی را ضمن احادیث و جملات روان‌شناسی یادآوری می‌کنیم و یا آموزش می‌دهیم بسیار خوب است. رعایت نکاتی در این زمینه می‌تواند به مفید بودن هرچه بیشتر این کار کمک کند، مثلا نوشته‌ها باید کوتاه باشد و همین‌طور در این مسیر باید از جاذبه‌های هنری کمک گرفت.
وی با تاکید بر اینکه نوشته‌های سطح شهر باید کوتاه و درشت باشد، تصریح کرد: این نوشته‌ها در نقاط مختلف شهر به چشم می‌خورد، بر این اساس باید کوتاه باشد و با خط درشت نوشته شود که رانندگان ماشین‌ها بتوانند آنها را بخوانند و مشکلی در رانندگی آنها در حین خواندن نوشته‌ها ایجاد نشود. نوشته‌هایی بلند و چندخطی اصلا برای سطح شهر مناسب نیست.
فرهنگسازی با نوشته های شهری
حجت‌الاسلام ضمیری فرهنگسازی را یکی از کارکردهای نوشته‌های سطح شهر برشمرد و ادامه داد: گاهی فرد مطلبی را می‌داند و یادش هم هست اما هنوز آن را به عنوان فرهنگی که در جامعه شمول دارد، نمی‌پذیرد. با نوشته‌های سطح شهر می‌توان ارزشها و هنجارها را در قالب احادیث و مسایل روان‌شناسی گسترش داد تا به صورت فرهنگ دربیاید.
وی یادآور شد: وقتی عکس کمربند ایمنی در نقاط مختلف شهر به چشم می‌خورد، مردم هر روز آن را می‌بینند و آرام‌آرام در وجود و شخصیت آنها نهادینه می‌شود، بدین ترتیب این مسئله تبدیل به ملکه نفسانی می‌شود و فرد به محض سوار شدن به ماشین کمربند ایمنی را می‌بندد. وقتی مسئله‌ای فرهنگ و نهادینه شود دیگر نیاز به مراقبت و نظارت رسمی ندارد.
گوینده نوشته ها مشخص باشد
این جامعه‌شناس در مورد آسیب‌های نوشته‌های موجود در سطح شهر نیز گفت: متاسفانه پیام‌هایی که گذاشته می‌شود، کم‌مایه است، حرف معمولی است. مسئله دیگر این است که در بسیاری از موارد گوینده سخن مشخص نیست و همین اثربخشی پیام را کاهش می‌دهد. گوینده نوشته‌ها حتما باید مشخص باشد که نوشته از سعدی است، حافظ، مقام معظم رهبری، امام خمینی (ره) از چه کسی هست. گوینده سخن نقش بسزایی در اثربخشی پیام دارد زیرا اعتبار و جایگاه شخص، در اثربخشی سخن وی موثر است.
حجت‌الاسلام ضمیری خاطرنشان کرد: بسیاری از این نوشته‌ها طولانی و با خطی ریز است و در محل نامناسبی است. علاوه بر این تصاویری که گاهی کنار نوشته‌ها دیده می‌شود، جالب و گویا و متناسب با موضوع نیست حتی گاه از انیمیشن در کنار نوشته‌ها استفاده می‌شود در صورتی که می‌توان از تصاویر متناسب با متن استفاده کرد تا نوشته ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار کند.
این جامعه‌شناس معتقد است، نوشته‌های سطح شهر علاوه بر اینکه باید کوتاه باشد باید در مکان مناسبی نصب شده باشد تا تمرکز رانندگان را از بین نبرد و موجب تصادفات نشود.
ضرورت تشکیل شورای نظارت بر نوشته های شهری
وی با تاکید بر لزوم ایجاد یک شورای نظارت بر نوشته‌های شهری بیان کرد: محتوای نوشته‌ها باید نیازسنجی شود یعنی افرادی باید نیازسنجی کنند که مشکلات جامعه چیست؟ حجاب، ترافیک، آلودگی هوا؟ و همین‌طور در مناسبت‌هایی مثل ماه رمضان این نوشته‌ها رنگ و بوی آن مناسبت را بگیرد. در حقیقت شورای نظارت بر محتوا و نصب این نوشته‌ها باید تشکیل شود از افرادی که نبض جامعه را بشناسند.
تنوع و واقع نمایی دو ضرورت در نوشته های شهری
وی با اشاره به توجه به مسئله تنوع و تازگی در نوشته‌های شهری اظهار داشت: یکی از آسیب‌هایی که ممکن است نوشته‌های شهری را تهدید کند، زدگی است، اگر فاصله زمانی تابلو و بنرها معنادار باشد خستگی و زدگی در مخاطبان ایجاد می‌کند. انسان به تنوع و تازگی نیاز درد و این تابلو و بنرها هم باید در یک فاصله زمانی مشخص تعریف شود و برای جلوگیری از اسراف می‌توان آنها را در مناطق مختلف با هم تعویض کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر لزوم واقع‌نمایی در نوشته‌های شهری اظهار داشت: اغراق‌های بی‌مورد، مبالغات دور از ذهن نباید در پیام باشد. ایجاد انگیزه در مخاطبان مهم است اما این مسئله نباید ما را به مبالغه وا دارد که مخاطب را به اشتباه رهنمون کنیم.
نوشته های شهری آموزش و پرورش غیر رسمی است
وی نوشته‌های شهری را یک نوع آموزش و پرورش غیر رسمی دانست و افزود: ما دو نوع آموزش و پرورش داریم، رسمی و غیر رسمی. انسان‌ها از صبح تا شب با تجارب مختلف آموزش سر و کار دارند و این آموزش صرفا در پشت میزهای مدرسه و دانشگاه اتفاق نمی‌افتد.
حجت‌الاسلام ضمیری عنوان کرد: مردم از خیابان تمیز و خط‌کشی‌شده درس انضباط می‌گیرند و دیگر نیاز به کتاب و استدلال نداریم برای انتقال پیام نظم. نظم و انضباط را مثل بسیاری از نکات اخلاقی و تربیتی دیگر می‌توان به طور عملی آموزش داد.
زیبایی شهر را فدای تبلیغات نکنیم
به گفته این جامعه‌شناس، نوشته‌های شهری یک نوع آموزش و پرورش غیر رسمی در جهت فرهنگسازی است و می‌توان با کمک‌گرفتن از هنرمندان، جامعه‌شناسان و روان‌شناسان با پیام‌های جذاب و هنرمندانه تأثیر این آموزش را چندین برابر کرد.
حجت‌الاسلام ضمیری همچنین خاطرنشان کرد: در اماکن عمومی باید جایگاه‌هایی برای نوشته‌ها داشته باشیم تا زیبایی شهر حفظ شود. امروزه حتی در افغانستان در ایام انتخابات از بیلبورد استفاده می‌شود در حالی که ما هنوز در موقع انتخابات دیوارها را پر از عکس و کاغذ می‌کنیم، زیبایی شهر را از بین می‌بریم و بعد هم برای جبران این زشتی و برگرداندن زیبایی شهر کلی هزینه متحمل می‌شویم.
پایان پیام/
نظر شما