به گزارش خبرگزاری شبستان ،در اویل مارس 2014 سه کشور عربستان،امارات و بحرین سفیران خود را از دوحه فرا خواندند و دلایل آن را نیز عدم پایبندی به توافقات مربوط به شورای همکاری خلیج فارس دانستند اما گویا اوضاع بسیار وخیم تر از این بود و به اختلافات درونی شورای همکاری خلیج فارس مربوط می شد.
دیگر شورای همکاری خلیج فارس نمی توانست ظاهر را حفظ کند و شاهد اختلافات میان طیف های مختلف بود.اختلاف بیشتر به مصر و نظام جدید آن و اخوان المسلمین و برخی موضوعات دیگر مربوط می شد. شورای همکاری خلیج فارس از ماه های اول جنگ ایران وعراق، عربستان، کویت ،بحرین، قطر، امارات و عمان را درقالب یک ائتلاف دیپلماتیک متزلزل متحد کرد و مهم ترین موفقیت آن نیزدور نگه داشتن اعضایش به عنوان کشورهای مهم صادر کننده نفت از این جنگ بود.
با این حال، این شورا همیشه درگیر تنش های داخلی بود که جدیدترین آن مربوط به اختلاف قطر و عمان با سایراعضا برسرسیاست های آنان درقبال ایران وانقلاب هایی است که جهان عرب را درنوردید.
سیمون هندرسون، مدیر برنامه خلیج فارس و سیاست انرژی موسسه واشنگتن از فراخوانده شدن سفیران عربستان، بحرین و امارات از قطر به عنوان شکستی برای دیپلماسی آمریکا در قبال متحدانش درمنطقه خلیج فارس یاد کرد.
هندرسون در مقاله ای در پایگاه اطلاع رسانی اندیشکده آمریکایی موسسه واشنگتن نوشت: عربستان، بحرین و امارات با فراخواندن سفیران خود از قطر به بازگشت به کشورشان نشان دادند، از مدت ها قبل اختلافات در درون شورای همکاری خلیج فارس درحال جوشش است.
در حالی که برخی از رسانه ها کوشیدند که از حل وفصل امور و بازگشت احتمالی سفیران این سه کشور به دوحه خبر دهند اما سفیر مقرن بن عبدالعزیز یکی ازمسئولان ارشد سعودی به تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس به استثنای قطر نشان داد که نه تنها از حجم اختلافات کاسته نشده است بلکه قصه همچنان ادامه دارد.
روزنامه رای الیوم در مطلبی با اشاره به ادامه تنش در روابط قطر و عربستان آورده است: اینکه مسئولان کشورهای حوزه خلیج فارس به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان و نیز عید فطر به یکدیگر پیام بدهند موضوعی عادی است، اما سفر ناگهانی مسئولان یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس به پایتخت های برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس مفهوم زیادی دارد.منظور ما سفیر مقرن بن عبدالعزیز جانشین ولیعهد عربستان است که از بحرین، کویت، امارات و سلطان نشین عمان دیدار کرد، اما به قطر نرفت.
به نظر می رسد سعودی ها دریافته اند که اقدامات انجام شده از جمله دیدار ملک عبدالله با شیخ تمیم که اخیرا رخ داد و نیز سند ریاض در نوامبر گذشته مثمر ثمر واقع نشده است و دوحه به تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده است و از همین رو تدابیر به مراتب شدیدتری از فراخوانی سفیران مانند بستن حریم هوایی و تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس را طلب می کند.
مهلت 6 ماهه ای که عربستان به قطر داده است در پایان ماه رمضان تمام می شود و شاید سفر مقرن بن عبدالعزیز در چند ساعت مانده به عید فطر بی ارتباط با آن نباشد.هرچند آنچه رسانه ها مطرح می کنند بحث روابط دوجانبه و اوضاع کشورهای حوزه خلیج فارس و منطقه است، اما به احتمال زیاد اتخاذ تدابیر شدید امنیتی ضد قطر در این سفر مورد بررسی قرارگرفته است.کنار گذاشتن قطر از سفر منطقه ای مقرن بن عبدالعزیز گواه این است که قطر مورد هدف واقع شده است.روابط سعودی-قطری این روزها به شدت تیره است، زیرا طرفین درباره نظام کنونی مصر،حمایت از اخوان المسلمین و جنگ کنونی در غزه با یکدیگر اختلاف نظر اساسی دارند.در حالی که قطر با تمام قدرت از حماس در این جنگ حمایت می کند و به موازات طرح مصر به همراه ترکیه طرحهایی برای آتش بس مطرح کرده است و تلاش سیاسی و رسانه ای برای پایان جنگ به کار بسته است.
سعودی ها از طرح مصر حمایت قوی به عمل آورده اند و حماس را که مورد حمایت قطر و ترکیه قرار دارد، مسئول این جنگ افروزی با هدف تحت فشار قرار دادن مصر در میان کشورهای عربی و بین المللی می دانند.این نکته در گفتگوی ترکی فیصل با روزنامه الشرق الاوسط که طی آن وی حماس را مسئول دانست و قطر و ترکیه را به حذف نقش مصر متهم کرد، کاملا آشکار است.این موضع سعودی ها به خوبی یادآور موضعگیری ریاض در جریان جنگ 33 روزه است که حزب الله را مسئول دانسته بود.
به نظر می رسد که قطری ها موضع خود را در قبال اخوان المسلمین حتی به اندازه یک میلی متر هم تغییر نداده اند و در مواضع خصمانه خود علیه نظام مصر ادامه می دهند و آن را در انعکاس اخبار مصر در شبکه الجزیره می توان درک کرد که به نقش ضعیف مصر در قبال تجاوز غزه می پردازد و از بستن گذرگاه رفح از سوی مصر انتقاد می کند و میزبان کارشناسان، تحلیلگران و مسئولان حماس است که از نقش مصر انتقاد می کنند.روابط رو به گسترش قطر با ایران و امضای توافقنامه های دفاعی و ایجاد تغییرات در موضع قطر در قبال سوریه ، هیمنه سعودی ها بر مخالفان سوری و ائتلاف موسوم به مخالفان سوری و کنار گذاشتن وابستگان به قطر که آخرین آنها احمد طعمه در چند روز قبل بود.همچنین عادی شدن روابط حزب الله لبنان و قطر به شکل سریع که با پخش مستقیم سخنرانی سید حسن نصرالله در روز جهانی قدس از شبکه الجزیره نمود عینی پیدا کرد همگی گواه تحولات جدید است.
ما باید تحولات غافلگیر کننده و مهم در سطح روابط قطر با مثلث سعودی-امارات- بحرین پس از عید فطر را شاهد باشیم و سفر مقرن بن عبدالعزیز که از زمان انتخابش تاکنون سفری مشابه این انجام نداده بود گواه ابلاغ تصمیمات جدید احتمالی سعودی ها به رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس است.
رای الیوم در پایان می نویسد: کاملا آشکار است که سعودی ها تصمیم به اعلام جنگ رسانه ای به عنوان مقدمه جنگ سیاسی علیه قطر گرفته اند و ترکی الفیصل بدون مشورت با رهبران سعودی نمی تواند چنین اتهامات خطرناکی به قطر بزند.
همانطور که این رسانه می نویسد به نظر نمی رسد که اختلافات ریشه دار میان سعودی ها و قطری ها به این راحتی قابل حل باشد زیرا شبکه ماهواره ای الجزیره به عنوان یک ابزار دیپلماتیک نرم به فعالیت ادامه می دهد و همچنان حامی اخوان المسلمین است و قطری ها همسو با همپیمان دیگر خود ضد نظام کنونی در قاهره و همپیمان عربستان عمل می کنند.بنابر این به نظر می رسد اختلاف نظرهای دو کشور همچنان ادامه یابد و سعودی ها از هر ابزاری برای تسلیم دوحه بهره برداری کنند به ویژه که نفوذ گسترده ای در داخل دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس دارند.
نظر شما