خبرگزاری شبستان: به مناسبت فرا رسیدن 15 شوال سالروز واقعه ردالشمس در خصوص این واقعه و شبهات وهابیت با حجت الاسلام حسن اسدالهی سلطان آبادی، کارشناس ارشد کلام و مشاور آستان قدس رضوی گفتگویی انجام داده ایم؛ گفتگوی ما را با این استاد حوزه و دانشگاه می خوانید:
لطفا به صورت مختصر به شرح واقعه رد الشمس بپردازید.
عبارت ردالشمس یعنی بازگشت خورشید و عقب گرد زمان و امکان خواندن نماز بعد فوت وقت؛ ماجرا از این قرار است که روزی امیرالمومنین (ع) و پیامبر(ص) با هم بودند و وحی بر ایشان نازل شد. در این هنگام به علت سنگینی که در زمان نزول وحی به پیامبر (ص) رخ می دهد، ایشان سر خود را بر شانه امیرمومنان (ع) گذاشتند و ظاهرا این حالت تا مدتی طول کشید و امر به گونه ای بود که مولای متقیان (ع) نمی توانستند بلند شوند و نماز خود را بخوانند. (که البته تا اینجا روایت متفق میان فَرَق اسلامی است.) اما پس از گذشت این زمان وقتی پیامبر (ص) به حالت عادی بازگشتند و متوجه این موضوع شدند، دعا کردند تا خورشید بازگردد و حضرت علی (ع) بتوانند نماز عصر خود را به جای آوردند که این اتفاق افتاد.
آن نکته اختلافی کجاست؟ به دلیل این که فرمودید تا این قسمت از روایت مورد توافق فرقه های اسلامی است.
اختلاف آنجاست که برخی می گویند این زمان به حدی طولانی شد تا نماز عصر حضرت علی (ع) فوت شد و برخی روایت می کنند نماز حضرت از وقت فضیلت (حدود یک ساعت پس از نماز ظهر) گذشت و برخی بیان می کنند که حضرت علی (ع) نماز خود را به صورت نشسته خواندند و بعد آن را کامل به جا آوردند چرا که در آن موقع امکان خواندن نماز نبود.
وهابیت اصل این اتفاق را منکر می شوند و بیان می کنند چنین واقعه ای رخ نداده است، آیا می توان به اسناد متقن و صحیحی در این زمینه اشاره کرد که ادعا از جانب آنها باطل شود؟
بله البته منابع شیعه که جای خود دارد اما این مساله به کرّات در منابع اهل سنت و از سوی بزرگان آنها نقل شده است که می توان به نمونه هایی در این زمینه اشاره کرد. مثلا: شبلنجى در کتاب نورالابصار (ص 28) در معجزات رسول خدا (ص) آورده است که رسول خدا (ص) در«صهباء» از اراضى خیبر نماز خواند،آن گاه على (ع) را به دنبال کارى فرستاد و خود آن حضرت (ع) نماز عصر را خواند (و على نماز نخوانده بود، همین که على برگشت) رسول خدا (ص) سرش را در دامان على (ع) گذارد و حرکت نداد تا خورشید غروب کرد، سپس رسول خدا (ص) فرمود: اللهم ان عبدک علیا احتبس نفسه على نبیه فرد شرقها؛ خدایا بنده تو على، خود را براى پیغمبرش نگه داشته تابش خورشید را بر او باز گردان. در این وقت خورشید بازگشت تا جایى که بر کوهها بالا آمده، پس على برخواسته وضو گرفت و نماز عصر را خواند و خورشید دوباره غروب کرد.
در حدیث دیگرى که از علامه طحاوى در کتاب مشکل الآثار (ج 2،ص 8،ج 4،ص 388) نقل شده که اسماء گوید: به رسول خدا (ص) وحى شد و سرش در دامان على بود و على (ع) نماز نخواند تا آنکه خورشید غروب کرد رسول خدا (ص) به على (ع) فرمود: اى على نماز خواندهاى؟ عرض کرد: نه، رسول خدا دعا کرده گفت:«اللهم انه کان فى طاعتک و طاعة رسولک فاردد علیه الشمس»اسماء گوید: خورشید را دیده بودم که غروب کرد، ولى مشاهده کردم که دوباره طلوع نمود. (احقاق الحق،ج 5، ص .522) و بدین مضمون بیش از سى نفر از علماى اهل سنت این داستان را با مختصر اختلافى از اسماء بنت عمیس روایت کردهاند، مانند اخطب خوارزم، گنجى شافعى، ابن جوزى،محب الدین طبرى، ذهبى و دیگران.
با وجود اثبات این ماجرا اما وهابیت شبهات دیگری نیز در این زمینه مطرح می کند که از جمله می توان به این مساله اشاره کرد که چرا نماز حضرت (ع) قضا شده و این اتفاق موجب ترک یکی از واجبات الهی شده است؛ چگونه می توان به این شبهه پاسخ داد؟
اولا طبق برخی از روایات وقت فضیلت نماز گذشته و هنوز قضا نشده بود و طبق برخی روایات حضرت نماز خود را نشسته خوانده اند و پس از آنکه پیامبر (ص) زمان را به عقب برگرداندند، ایشان نماز خود را به صورت کامل به جا آوردند. بر فرض این حالات، اولا که حضرت علی (ع) قطعا آگاهی داشتند که پیامبر (ص) زمان را به عقب بازخواهند گرداند و ایشان نماز خود را به جای خواهند آورد چرا که پیامبر اسلام به اذن خدا دارای قدرت معجزه بودند. اما بر فرض گذشتن وقت فضیلت، این وقت دارای استحباب است و گذشتن از این وقت و به جا آوردن نماز مساله ای ندارد و با توجه به قراین موجود احتمال این مساله قوی تر است یعنی اینکه نماز حضرت (ع) قضا نشده بلکه از وقت فضیلت آن گذشته بود. لذا وقتی پیامبر (ص) به حالت عادی بازگشتند رد الشمس کردند یعنی با توجه به قدرتی که خداوند به ایشان عطا کردند، زمین را به عقب بازگرداندند و حضرت علی (ع) نماز خود را به جای آورند که البته به این تغییر در چشم مردم توسط خورشید انجام شد نه زمین (آنها قادر به دیدن چرخیدن زمین نبوده و به نظرشان خورشید چرخید) لذا این واقعه به ردالشمس معروف شد که فضیلت علی (ع) و مقام والای ایشان اثبات می شود.
چه اشکالات دیگری بر این واقعه وهابیت وارد می کند؟
به طور مثال وهابیت بیان می کند این ماجرا برای حضرت یوشع اتفاق افتاده و این گونه نیست که برای علی (ع) واقع شده باشد که البته علمای اهل سنت اذعان دارند، سند این روایت ضعیف و رد شده است.
اما شبهه دیگری که این فرقه ضاله وارد می کند این است که وقوع چنین رخدادی از نظر عقلی محال است. در پاسخ به این اشکال باید گفت هیچ واقعه محال و غیر ممکنی رخ نداده بلکه یک ماجرای غیر عادی و غیر طبیعی به وقوع پیوسته که پیامبر (ص) طبق قدرت و اختیاری که از جانب خداوند به ایشان تفویض شده بود، می توانستند این کار را انجام دهند و هر عقل سلیمی می تواند این قضیه را بپذیرد.
پایان پیام/
نظر شما