از التماس دعا گفتن خدا به حجاج تا حمل قاشق در کفن!!

به گزارش خبرگزاری شبستان: "وهابیت معتقد است روز عرفه خدا به زمین می آید و طبق روایات در آن روز سوار شتر سرخ مویی می شود و در بین حجاج حرکت می کند وقتی خدا سوار این شتر می شود و بین حجاج حرکت می کند، با آنها دست می دهد و روبوسی می کند و برای یکدیگر آروزی توفیق می کنند!" این جملات گوشه ای از سخنان حجت الاسلام علی امیرخانی، پژوهشگر پژوهشگاه اهل البیت (ع) در دانشگاه قرآن قرآن و حدیث است که با ما در میان گذاشته است؛ گفتگوی شبستان را با این کارشناس ارشد مذاهب اسلامی می خوانید:
 

گاه از وهابیت سخنانی شنیده می شود که با هیچ مبانی عقلی سازگاری ندارد و انگشت حیرت بر دندان گزیده می شود، این تفکر و ارائه سخنان بی اساس از کجا سرچشمه می گیرد؟
سلفی ها به خصوص وهابیت و دیگر جریان های زاییده شده از وهابیت مانند داعش و جبهه النصره همگی یک اصل مشترک دارند و آن هم پیروی از اسلاف و گذشتگان یعنی اهل حدیث و ناقلان حدیثی که ظاهر روایات را اخذ کرده و و عقل در مبانی آنها جایگاهی ندارد.
با توجه به این رویکرد که مبانی اعتقادی وهابیت و داعش متخذ از مبانی اهل حدیث است، مرور کوتاه بر اقوال و ایده ها و اعتقادات آنها، این مطلب به راحتی به دست می آید که نگاه این ها بر مساله صفات خدا که معتقدند هر صفتی که در آیات و روایات آمده، این صفات دقیقا همان معنای ظاهری و حقیقی خود را در خصوص خدا دارد، سطحی و ظاهری است. یعنی اگر گفته می شود خدا دست دارد، یعنی واقعا خداوند دارای دست است یا عین الله، ید الله، فوق ایدیهم در قرآن، دست خدا، چشم خدا، انگشتان خدا، پای خدا، ساق خدا و ... در روایات، همه این ها به معنای حقیقی و ظاهری خودش است نه مجازی و تاویلی! در واقع این سخن اسلاف است که وهابیت دقیقا از آنها تبعیت می کنند.

این نگاه چه نتیجه ای در پی دارد و چه آثاری از خود بر جای می گذارد؟
لازمه این نگاه آن است این خدایی که وهابیت از او کم کم تصویرسازی می کند، خدایی است شبیه انسان و این اعضایی که برای انسان وجود دارد برای خدا هم اثبات می شود. آنها دقیقا روایتی دارند که همه اینها را یک جا گفته است که خدا آدم را شبیه به خود آفرید و همه اعضای آدم را هم خدا دارد الا ریش و عورت و غیر از این دو، هر عضوی در انسان می بینید او هم دارد.
در کتاب های صفات الرد و توحیدی که نوشته و احادیثی که این مباحث را ذکر کرده اند، موارد متعددی به صورت مصداقی اشاره کرده اند که دست و پا و چشم و گوش و انگشت و ... اینها جزو مسائل روتین و متعدد است و این مصادیق برای خدا در روایات استعمال شده یا مکان خدا و انتقال او که به این مسائل تصریح می کنند نه اینکه به صورت مبهم و مجمل بیان کنند بلکه وقتی می گیوند خدا از عرش پایین می آید این مساله برای آنها یقینی است که خدا وقتی بالای عرش است، پایین می آید یا روز عرفه خدا به زمین می آید و طبق روایات در آن روز سوار شتر سرخ مویی می شود و در بین حجاج حرکت می کند و ای کاش به همین سخنان بی پایه و مضحک اکتفا می کردند بلکه برخی افراطی های آنها این روایات را هم اضافه کرده اند که وقتی خدا سوار این شتر می شود و بین حجاج حرکت می کند، با آنها دست می دهد و روبوسی می کند و برای یکدیگر آروزی توفیق می کنند!
این نگاه برخی از بزرگان وهابیت است که الان هم در عربستان کتاب های شان را با طبع بسیار فاخری چاپ کرده و به آن افتخار می کنند.
مثلا دارمی از نویسندگان قرن سوم و از اصحاب حدیث است که می گوید اعتقاد ما این است خدا بالای عرش است و اگر بالای عرش نباشد لازمه اش این است که همه جا و در همه اجسام و موجودات باشد که بسیاری از مسلمانان خلاف تفکر وهابیت و اهل سنت وعقل گرایان بر این باورند.
ببینید این سخن دقیقا با آیه فَأَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ؛ پس به هر جای که رو کنید ، همان جا رو به خداست(بقره، آیه 115) در تضاد است.

نتیجه این تفکر چیست و آیا می تواند به مباحث و اصول اعتقادی خللی وارد کند؟
این تصوری که از خدا می کنند، شبیه انسان است که از این به تجسیم می رسیم. تشبیه و تجسیم از مواردی است که عقاید را به شرک می رساند. مشکل مشرکین مکه این بود خدایی را که اعتقاد داشتند، شبیه انسان بود که در قالب چوب و اشیای دیگر به عنوان مجسمه و بت او را می پرستیدند.
این خدایی که ساده انگاران اهل حدیث از نگاه آیات و روایات برداشت می کنند چه تفاوتی با برداشت زمان جاهلیت دارد. آنها هم خدایی که درست می کردند دست و پا و همه اعضای بدن انسان را داشت با این تفاوت که خدای آنها جمع و جور و کوچک در خانه جای داده می شد. وقتی خدا به انسان تشبیه می شود و مانند او دست و پا دارد، این تفکر با آیه لیس کمثله شی (شوری، آیه 11) در تضاد است همان طور که از امام صادق (ع) سال شد معنای الله اکبر چیست و ایشان فرمودند: خدا بزرگ تر از آن است که توصیف شود.
یا وهابیت معتقد است که خدا هفت وجب است البته هفت وجب به وجب خودش که هر وجب اندازه یک آسمان است. (کتاب صفات رد ابن خزیمه)

این تفکر چه آسیبی می تواند به بدنه اسلام وارد کند؟
ببینید وقتی برداشت سطحی از آیات الهی و روایات شد، مثلا اینکه خدا در قرآن می فرماید: "یدالله فوق ایدیهم" یعنی دست خدا بالای همه دست هاست و وهابیت به ظاهر آیه بسنده کرد و گفت خدا دست دارد – در صورتی این که معنای آن برتری قدرت بر دیگر قدرت هاست- برای همه امور این سطحی نگری را خواهند داشت و این چنین می شود که به جان دیگر مسلمانان می افتند و آنها را می کشند.
از سوی دیگر بزرگترین آسیبی که این تفکر دارد، وهابیت نمی تواند به خداشناسی توحیدی که پیامبر (ص) شعارش توحید و کلمه توحید بود، به حقیقت آن دست پیدا کند و باز تفکر جاهلی در میان اینها موج می زند و این بزرگترین آسیب بوده و حداقل اثر آن این است که این همه انسان پیشرفت کرده و دیگاه او نسبت به عوالم به لحاظ مبانی فلسفی تغییر کرده اما آنها هنوز همان دیدگاه اولیه را دارند و درجا می زنند. این تفکر در باورهای آنها نیز تاثیر مستقیم می گذارد.

چگونه؟ مصداقی از این تاثیرگذاری را ذکر بفرمایید.
مثلا در درگیری های سوریه و عراق دیده شد، فلان مبارز داعشی در هنگام جهاد با خودش قاشق حمل می کند چرا که معتقد است بلافاصله بعد از انفجار و به زعم خودشان شهادت، وقتی به آن دنیا وارد می شوند برای استفاده از نعمات و غذاهای بهشتی نیاز به قاشق دارند! یا به دلیل آن که آنها تصور صحیح از بهشت که مظهر رحمت الهی و جهنم که مظهر غضب الهی است ندارند، ناخودآگاه افکار شنیع و خنده دار از خود بروز می دهند که این موضوع می تواند برای جوامع اسلامی و چهره ای که از آنها در دنیا می سازد، ناخوشایند باشد.
پایان پیام/