به گزارش خبرنگار شبستان، حجت‌الاسلام اصغر صابری، رییس مرکز سامان‌دهی ترجمه و نشر معارف اسلامی شنبه 31 اردیبهشت در دومین نشست از سلسله‌نشست‌های تخصصی نقد و بررسی ترجمه قرآن به زبان انگلیسی گفت: در مورد ترجمه‌پذیری قرآن در میان محققان علوم و معارف قرآنی بحث‌های فراوانی انجام شده است، قطعا قرآن ترجمه‌ناپذیر است و نمی‌توان تمام مفاهیم و معانی قرآن را به همان زیبایی در ترجمه منتقل کرد بلکه در مورد سایر منابع عرفانی و ادبی نیز ترجمه‌ناپذیری امری قطعی است اما این مسئله بدان معنا نیست که قرآن نباید ترجمه شود زیرا ضرورت ترجمه قرآن و رساندن مفاهیم عالی قرآن به تمام افراد بر کسی پوشیده نیست.
وی افزود: یک مترجم باید عالم و آگاه به تمام مبانی علمی که در ترجمه قرآن تأثیر دارد، باشد، مانند منطق، فلسفه، کلام، ادبیات عرب و غیره، طبیعتا یک مترجم هر قدر هم در این زمینه‌ها تبحر داشته باشد نمی‌تواند جامع تمام این امور باشد، به همین دلیل مسئله ترجمه گروهی قرآن ضرورت پیدا می‌کند.
حجت‌الاسلام صابری با بیان اینکه ترجمه‌های فردی دچار اشکالات بسیار زیادی است، گفت: بسیاری از ترجمه‌های غربی به دلیل اینکه فرد تسلط کافی به علوم نامبرده ندارد و از طرفی می‌ترسد که آنچه ترجمه می‌کند مطابق معنای قرآن نباشد در نتیجه به سراغ تقلید از ترجمه‌های قبلی می‌رود.
این فعال حوزه ترجمه قرآن ادامه داد: باید توجه کرد که یک فرد می‌تواند در ترجمه فردی خود با استفاده از مشورت کسانی که در علوم مختلف متبحر هستند تا حدودی نقایص خود را جبران کند و کمتر دچار اشتباه شود.
حجت‌الاسلام صابری با بیان ویژگی‌های یک مترجم خوب قرآن گفت: یکی از شاخصه‌های مترجم خوب قرآن این است که بتواند آیات قرآن را به خوبی درک کند. یکی از دلایلی که اروپا با معارف قرآن آشنایی صحیحی ندارد این است که متجرمین اولیه قرآن به زبان عربی مسلط نبودند.
وی شاخصه دیگر مترجم قرآن را قدرت انتقال به زبان مقصد دانست و گفت: مترجم علاوه بر اینکه باید بر زبان مبدأ مسلط باشد باید بر زبان مقصد نیز مسلط بوده و همچنین از قدرت و توانایی نگارش و نویسندگی بهره‌مند باشد.
رییس مرکز سامان‌دهی ترجمه و نشر معارف اسلامی با اشاره به عنصر ابتکار و خلاقیت گفت: مترجم باید از میان واژه‌های مختلفی که می‌توان به عنوان معادل یک واژه به کار برد واژه‌ای را به کار برد که مناسب‌ترین واژه برای مخاطبان و نزدیک‌ترین واژه به معنای واژه زبان مبدأ باشد. همچنین مترجم باید از افزودن یا کاستن بیش از حد واژه‌ها پرهیز کند.
وی ادامه داد: گرچه در ترجمه اساتید باید بیشتر به انتقال محتوا و مفهوم تکیه کرد اما مهم است که مترجم تا حد امکان به متن اصلی پایبند باشد و امانت را رعایت کند. بسیاری از مشکلات ترجمه اگر مخاطب مدنظر قرار گیرد از بین می‌رود. مخاطب کودک و نوجوان نیازی دارد مخاطب بزرگسال آن نیاز را ندارد که متأسفانه مترجمان به این امر توجهی ندارند.
حجت‌الاسلام صابری با اشاره به اختلاف شیعه و سنی در بحث امکان ترجمه گفت: بعضی از اهل سنت قایل به عدم ترجمه‌پذیری قرآن هستند و در مقابل آن موضع دارند و دلیل آنها این است که نمی‌توان معانی قرآن را به طور کامل در ترجمه آورد اما شیعه معتقد است که قرآن برای همه نازل شده و باید به تمام زبان‌ها منتقل شود و حد وسط این دو نظر این است که بگوییم دخل تصرف در الفاظ و عبارات متن اصلی تا جایی جایز است که در مفهوم اختلال ایجاد نکند.
وی با اشاره به راهکارهای برطرف کردن آسیب‌ها و چالش‌های ترجمه قرآن گفت: یکی از راهکارهای مهم این است که ترجمه‌های موجود نقد و بررسی شوند که مزیت این حرکت این است که تکلیف یک ترجمه قرآن برای همیشه مشخص می‌شود که یا به طور کلی تأیید می‌شود یا رد می‌شود و یا با رفع بعضی از اشکالات قابلیت تجدید چاپ پیدا می‌کنند.
رییس مرکز سامان‌دهی ترجمه و نشر معارف اسلامی با پیشنهاد تشکیل کارگروه تدوین شیوه‌نامه فنی و محتوایی ترجمه قرآن گفت: باید این لغزشگاه‌‌های ترجمه قرآن و کتاب‌های اصیل دینی مانند نهج‌البلاغه معلوم شود تا کسی که سراغ ترجمه قرآن می‌رود از این‌گونه لغزشگاه‌ها در امان باشد، برگزاری نشست‌ها و سمینارهای بین‌المللی و دعوت از مترجمان خارجی قرآن کریم نیز می‌تواند در این عرصه مفید واقع شود.
پایان پیام/
نظر شما