اشاره:
در ادامه سلسله گفتگوهای شبستان با موضوع بررسی سینما و آثار ارزشی و ضد ارزشی آن به عنوان یک رسانه تاثیرگذار با معصومه ظهیری، عضو هیئت علمی جامعه الزهرا(س) و مدیر گروه مطالعات زنان جامعه المصطفی العالمیه به گفتگو نشستیم و از وی در مورد جایگاه زن از نظر اسلام و در مقابل نگاه رسانه ای کشور نسبت به این جنس از انسان ها سوالاتی پرسیدیم که در ذیل می آید:
خانم ظهیری شما به عنوان فردی که تحصیلات حوزوی دارد و کاملاً با نگرش اسلام نسبت به زن آشناست، بفرمائید که دین ما به زن چگونه نگاه می کند؟ جایگاه زن در اسلام، برابر با مرد البته همراه با اختصاصات ویژه ای است که تحت عنوان تفاوت های جنسیتی مطرح می شود. در دین اسلام خداوند برای آنچه که به قوام انسانیت باز می گردد، تفاوتی قائل نشده اما این دو جنس زن و مرد اختصاصاتی دارند که از جمله آنها می توان به محدودیت در حضور و فعالیت اشاره کرد که اگر این محدودیت ها اعمال شود آن زنانگی و مردانگی مورد انتظار اسلام حفظ می شود. در خصوص نگاه اسلام به زن باید گفت که نظر این دین مبین نه با نگاه مهجور یا همان سنتی و نه با نگاه به ابتذال کشیده شده مدرن و امروزی که هر دو اشتباه است، همخوانی ندارد. معمار کبیر انقلاب آیت الله خمینی نیز در این خصوص نگاه نویی را به جامعه القا کردند که به دور از ابتذال و هجمه زن را به عرصه اجتماعی وارد می کند تا قابلیت های آن شناسایی شده و کرامت آن نادیده گرفته نشود.
با توجه به این نگاه به نظر شما رسانه امروز ما چه نگرشی نسبت به زن را در جامعه و یا حتی فراتر و در عرصه های بین المللی به اذهان القا می کند؟ متاسفیم که در رسانه امروز ما دید چندگانه نسبت به زن وجود دارد. برخی تولیدات، زن را عین مرد و با نگاه ابزاری معرفی می کند و در تولیداتی هم زن را فردی کاملا محروم که برای رسیدن به خواسته هایش با نوعی کمبود مواجه است به تصویر می کشد. می بینیم که رسانه ما برای حضور زن دو حالت محروم و یا مبارزاتی را قائل می شود که نمونه بارز آن در فیلم هایی همچون دو زن، واکنش پنجم و تسویه حساب به وضوح دیده می شود.
شما به عنوان فردی که مطالعات و پژوهش هایی در خصوص رسانه و به خصوص نگاه رسانه به زن در جامعه امروز ایران دارید، بفرمایید نگاه رسانه های فرامرزی به زن چگونه است؟ در رسانه های فرامرزی ایران چهره زن هر چقدر مبتذل تر و عین مرد باشد، نشانه اقتدار اوست و فیلم های آنها ابتذال زن را ارزش نشان می دهند و این جنس از انسان ها هر چه برهنه تر باشد، ارزشمندتر هستند.
آیا در فیلم های ما زن موفق، مادر موفقی هم هست؟ متاسفانه نگاه رسانه داخلی ما به موجودی به عنوان زن با آن جایگاه والا و تربیت کننده جوامع، نگاهی کلیشه ای و ثابت است و تنها زن اگر مادر خوبی بود، زن خوبی است و اگر جایگاه علمی برتری داشت دیگر مادر موفقی نیست و این تعارض و تقابل همیشه در فیلم های ما وجود دارد.
نتیجه صحبت های شما این است که رسانه ما در معرفی زن مسلمان ایرانی خوب عمل نکرده، حال چه باید کرد؟ برای حرکت از وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب ما نیازمند نوع سومی از نگاه به عنصر زن در تولیدات رسانه ای هستیم و آن نگاه موازنه ای و تعادلی است و چنین نگاهی را در رسانه امروز نمی بینیم. می توان نگاهی به زندگی زنان موفق عصر پیامبر (ص) داشت به عنوان مثال حضرت خدیجه (س) در کنار داشتن اختصاصت ویژه، زنی آگاه به زمان و موثر در زمان خود بود که به امر تجارت نیز اشتغال داشت. حضرت زهرای مرضیه (س) نیز در عرصه علم و مبارزه و به عنوان مادر ائمه جایگاه ویژه و تاثیرگذاری داشت و با توجه به چنین نمونه هایی و تصویری که امروز از رسانه ما از زن پخش می شود باید گفت: "چشم ها را باید شست و از نو باید نگاه کرد". متاسفانه در فیلم های ما زن یا باید معشوقه واقع شود و یا اینکه به جهت جنسیت و زن بودنش به او ظلم شود، همچون فیلم زیر پوست شهر که اشتغال زنان را نشانه می رود که این موضوع مبتلا به اکثریت جامعه ما نیست و عین داستان های کلیشه ای خارجی است و این نگاه درستی نیست. باید یک عرصه غنای فکری پشت عرصه سینمای ما قرار بگیرد، سینمای ما یا از غرب الگو می گیرد و یا اینکه فکر می کنیم زن هنوز در لایه های تاریخ محبوس است.
عضو هیئت علمی جامعه الزهرا(س) در پایان با اشاره خبرنگار ما گریزی هم به برنامه هفت زد و ادامه داد: در خصوص فیلم آخر طهمینه میلانی و ادعای وی در خصوص مردم ایران در برنامه هفت که همه مردم ایران را عقده ای خوانده، باید گفت که میلانی هنوز در لایه های تاریخ خود مانده است. ما عقده چه چیزی داریم؟ باید به او بگویم که عقده با محرومیت فرق می کند، عقده تحقیر می آورد ولی محرومیت زدایی نمی کند. با دیدن فیلم های شوکران و من ترانه پانزده سال دارم به میلانی می گویم که او با این دست فیلم ها بیشتر عقده زایی می کند تا عقده گشایی و باید گفت که چنین مشکلاتی ناشی از فرهنگ سازی و عدم علم آموزی و نحوه پیام رسانی ماست. یا به طور مثال در فیلم دو زن که باید گفت، آیا ما زن سومی نداریم، آیا در دنیا زن دیگری وجود ندارد و همه این مشکلات در برداشت از جایگاه زن در جامعه ما ناشی از این است که فیلم ساز ما هنوز نتوانسته زن سومی را به تصویر بکشد.
پایان پیام/
نظر شما