حفیظ الله فولادی عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم،با اشاره به اهمیت و جایگاه شبکه‌های اجتماعی و نحوه ارتباط افراد با یکدیگر از طریق این شبکه‌ها گفت: انسان به جهت اجتماعی بودن همواره ناگزیر از ارتباط با دیگران است و بدترین حالات برای یک فرد، قرار گرفتن در محدودیت و قطع ارتباط با دیگران است .
وی افزود: این محدودیت و قطع ارتباط، در بسیاری مواقع می‌تواند به سلامت رفتاری فرد لطمه بزند؛ ضرورت این ارتباط و تعامل با هم‌نوعان در کمترین سطح خود، ارتباط بین دو نفر است.
عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: ارتباط با دیگران در واقع رفع‌کننده بخشی از نیازهای فرد در جامعه است که علاوه بر تبادل اطلاعات، احساسات، عواطف، تعمیق آگاهی‌ها و... در قالب چارچوب هنجارهای فرهنگی که فرد آنها را از طریق عوامل اجتماعی‌‌ساز همانند خانواده، مراکز آموزشی و تربیتی و ... فراگرفته، انجام می‌دهد. در واقع این نوع رفتار جزو الزامات ارتباط با دیگران است که تعامل با دیگران، می‌بایست در حیطه آداب و رسوم، قوانین و پذیرش‌های عرف جامعه بر مبنای ارزش‌های فرهنگی حاکم بر آن باشد.
فولادی تصریح کرد: ارتباطات چهره به چهره و ملموس انسان با دیگران در قالب هنجارهای فرهنگی، حاوی نکته‌ای قابل توجه و مهم است و آن اینکه انسان، در ارتباط خود با دیگران، به گزینش و انتخاب روی می‌آورد، و برای او سن طرف مقابل، تناسب شخصیتی او با فرد، موقعیت اجتماعی وی، و ... اهمیت دارد؛ به بیان دیگر این‌گونه نیست که انسان بپذیرد با هر کسی به تعامل و گفتگو و ایجاد ارتباط بپردازد.
وی اظهار داشت: به واقع از خاستگاه‌های گزینش افراد برای تعامل، علاوه بر رعایت جنبه‌های فرهنگی، رعایت مسایل اخلاقی، شخصیتی و شأنیت است. ما برای ارتباط و تعامل با دیگران اگر بخواهیم بدون هیچ‌گونه قید و بندی اقدام کنیم، قطعاً محصول آن، دچار شدن به انواع خطاها و ضرر و زیان‌هایی در مسایل اخلاقی، رفتاری و حتی در مسایل مالی و مادی است.
اهمیت گزینش مخاطبین در شبکه های اجتماعی
عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یادآور شد: بسیار اتفاق می‌افتد که انسان در روابط عادی و معمولی و ارتباط چهره به چهره با دیگران و نیز با وجود سابقه شناخت و آشنایی با کسانی که حتی با گزینش و انتخاب به تعامل با ایشان پرداخته، دچار انواع ضرر و زیان‌ها و پشیمانی‌ها می‌شود و به همین جهت نیاز به راهنما بخصوص در سنین نوجوانی و حتی جوانی دارد تا با دقت و شناخت بهتری به ارتباط با دیگران که ناگریز از آن است، بپردازد، به نظر می‌رسد این مسأله در مورد شبکه‌های اجتماعی و ایجاد ارتباط در آن فضاها، علی‌رغم ساده‌انگاری، از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.
عمر کوتاه و اثرات ماندگار شبکه های اجتماعی در دنیای ارتباطی امروز
فولادی خاطر نشان کرد: شبکه‌های اجتماعی یکی از تکنولوژی‌های جدید ارتباطی در دنیای امروز است که عمر چندانی نیز ندارد؛ این شبکه‌ها در شکل اولیه خود که به صورت اینترنت کامپیوتری بود، توانست طی چندین سال گذشته، افراد را از طریق رایانه‌های خانگی با عالم مجازی به یکدیگر ارتباط دهد.
وی افزود: هرچند در این راستا آثار زیادی به نگارش در آمده و در آن آسیب‌ها و فرصت‌های این وسیله ارتباطی بحث شده است، ولی امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی این وسیله ارتباطی از طریق رایانه‌های خانگی و اینترنتی که محدود به آموزش استفاده از رایانه و نشستن پشت دستگاه در فضای ثابتی بود، به استفاده از گوشی‌های موبایل و با نیاز به کمترین آموزش، از طریق برنامه‌هایی همانند واتس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آپ، وایبر، لاین، تانگو، فیس بوک، اینستگرام و... ارتقا پیدا کرده است و فضای ارتباطی بسیار گسترده‌ای را برای ارتباط افراد با یکدیگر به وجود آورده است.
فولادی ابراز داشت: هر چند نباید از مزایای این شبکه‌های وسیع ارتباطی در ارتباط با دوستان و آشنایان و سایرین غافل شد، ولی با توجه به دامنه گسترده آنها و سهولت امکان ارتباط با سایر افراد و علاوه بر صِرف ارتباط، امکان مشاهده تصاویر و یا صحنه‌‌هایی که اساساً با هنجارهای فرهنگی انسان هیچ‌گونه قرابت و سازگاری ندارد، باید دقت بسیار زیاد داشت.
عدم ارتباط چهره به چهره و ناشناس در شبکه های اجتماعی موجب آثار و پیامدهای ناخواسته می گردد
وی گفت: با توجه به اینکه عمده کسانی که از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند، اغلب شامل جوانان اعم از دختران و پسران و حتی نوجوانان و در مواردی کودکان شده است، که این ارتباط بدون مواجهه چهره به چهره، از طریق ارتباط نوشتاری و مکتوب و یا مشاهده فیلم و تصویر و... رخ می‌دهد و نیز اینکه اغلب در فضاهایی است که افراد شناختی از یکدیگر ندارند، موجب آثار و پیامدهای ناخواسته و غیر قابل انکاری در عرصه‌های مختلف فکری و فرهنگی و در نتیجه در اخلاق فردی و اجتماعی می‌شوند.
عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: مهمترین نکته در این شبکه‌های اجتماعی این است که بدانیم بر اساس اصول فرهنگی و ارزش‌های اجتماعی جامعه خود، در این فضای ارتباطی با چه کسی یا کسانی، برای چه چیزی، و در چه محدوده‌ای می‌خواهیم در ارتباط باشیم؛ چه می‌نویسیم و می‌خوانیم، چه می‌بینیم و چه چیزی می‌خواهیم برای مشاهده دیگران به اشتراک بگذاریم و مهمتر آنکه آیا این نوع ارتباط توانسته نیازی را از من برطرف سازد یا خیر؟
فولادی اظهار داشت: همان‌طور که گفته شد ارتباط با دیگران باید در چارچوب اصول اساسی و تعریف شده، بر اساس سن، جنس، ارزش‌های خانواده، اصول اخلاقی و رفتاری و همچنین فرهنگ حاکم بر جامعه صورت پذیرد تا بتواند علاوه بر پایداری سالم ارتباطی، نوعی از تبادل اطلاعات نیز رخ دهد.
وی ادامه داد: یکی از نکته‌های قابل توجه در فضای شبکه‌های مجازی این است که بدانیم بهره فرد در استفاده از این شبکه‌ها چیست و چقدر می‌تواند تاثیری مثبت و یا منفی برای فرد در این حجم از زمانی که از این طریق برای ارتباط با دیگران صرف کرده، داشته باشد .
عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه وقتی با چنین چالش مهمی در جامعه ارتباطی مواجهیم، باید به ضرورت‌های نظارت بر این مجموعه توجه ویژه داشته باشیم.
نظارت و کنترل مطالب شبکه‌های اجتماعی می‌تواند سب کاهش آسیب‌های فردی و اجتماعی می شود
فولادی اذعان داشت: نظارت و کنترل هوشمند به مطالب و محصولات ارائه شده در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند بخش عمده‌ای از آسیب‌های فردی و اجتماعی حاصل از ارتباط در شبکه‌های اجتماعی را کاهش دهد؛ ولی به واقع مهمتر و مقدم‌تر از این نظارت و کنترل، نقش خانواد‌ه‌ها و مراکز آموزشی و تربیتی است در آموزش و القای باورداشت‌های فرهنگی و تقویت باور کودکان و نوجوانان در چرایی ضرورت تبعیت و پیروی از اصول اخلاقی و احترام گزاردن به آداب و رسوم اجتماعی.
وی یادآورشد: افراد در ارتباط خود با دیگران از طریق این شبکه‌های ارتباطی، علاوه بر گزینش مخاطبین خود باید محتوای آنچه در این ارتباطات دنبال می‌کنند را نیز مد نظر قرار دهند که خارج از چارچوبه عناصر فرهنگی و تربیت خانوادگی آنان نباشد.
عضوهئیت علمی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه خاطر نشان ساخت: مهمترین گزینه دیگر در این حوزه ارتباطی و تکنولوژی جدید، کارگزاران و متولیان امور است؛ چرا که امروزه با وارد کردن اپراتور نسل 4 و5 برای ارتباطات باید متوجه آسیب‌های فرهنگی، اخلاقی، امنیتی و ... پنهان بیشماری که در این مسیر قرار دارد، باشند.
فولادی در پایان گفت: عدم توجه در این حوزه و اندیشیدن به رفع مخاطرات آن پس از استفاده همگانی، آفات بسیار مخربی را در بخش‌های مختلف به دنبال خواهد داشت که بعد از آن آسیب‌ها به فکر چاره افتادن حکم نوشداروی پس از فروپاشی ارزش‌ها را خواهد داشت که البته قابل ترمیم نخواهد بود و می‌تواند بسیاری از آسیب‌ها و انحرافات رفتاری را در جامعه باعث شود.
پایان پیام/
نظر شما