زیارت قبور سنت پیامبر (ص) است نه شرک و بدعت

به گزارش خبرگزاری شبستان در خصوص مساله زیارت قبور و انحراف آن در عقاید وهابیت با حجت الاسلام رحیم لطیفی، پژوهشگر و کارشناس شیعه شناسی گفتگویی انجام داده ایم؛ گفتگوی ما را با این استاد حوزه و دانشگاه می خوانید:

با توجه به اینکه به جمعه پایان سال نزدیک می شویم و تمایل بیشتری در بین مردم برای زیارت قبور و رفتگان خود از دنیا، دیده می شود و از سوی دیگر وهابیت زائران قبور را مشرک و بدعت گذار در دین می خواند، چطور می توان به این شبهه پاسخ داد؟
فرقه وهابیت که در حال حاضر توحید را به اسارت گرفته است و با دو حربه شرک و بدعت دیگر مسلمانان و بلکه قسمت اعظم امت پیامبر (ص) را بدعت گذار و مشرک معرفی می کند و با مسائل حاشیه ای از متون دین مطالبی را به مسلمانان نسبت داده و بقیه را گمراه می خوانند.
اما اگر به سیره انبیاء و متون دینی مراجعه کنیم، مشاهد می شود اساسا زیارت قبور جزو سنت اولیای الهی بود و خانه کعبه که نماد توحید و یادگار همه انبیا است، حجر اسماعیل و پیکر مادر پیامبر (ص) در جوار آن دفن بوده و افراد ضمن طواف خانه کعبه آن را هم زیارت و طواف می کنند. اینجاست که باید گفت آیا شرک و توحید را ابراهیم(ع) به خوبی می فهمد یا پیروان محمد بن عبدالوهاب؟! آیا شرک و توحید را یپامبر (ص) خوب می فهمد یا آنها؟! آیا زمانی که حضرت محمد (ص) آیین توحیدی را آورد، دستور به تخریب قبور داد؟
از سوی دیگر مساله زیارت قبور در زمان پیامبر (ص) طبق آیه قرآن موضوعیت داشته است؛ آنجا که خداوند به ایشان دستور می دهد در قبال مشرکان لجوج چه موضعی را اتخاذ کنند: وَلاَ تُصَلِّ عَلَی أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلاَ تَقُمْ عَلَیَ قَبْرِهِ؛ و هرگز بر هیچ یک از منافقان که مرده است نماز مخوان و کنارِ قبرش نایست.
 

آیا می توان به کتاب خدا در زمینه اثبات منع زیارت و بنای قبور استناد کرد؟
بله در داستان اصحاب کهف این منادیان توحید می خوانیم زمانی که آنها از خواب چند صد ساله بیدار شدند و روزگار تغییر کرده بود و آنها نمی توانستند دوام بیاورند، از خدا تقاضا می کنند جان آنها را بگیرد. پس از رحلت آنها در غار، بازماندگان اصحاب کهف که همگی اهل توحید بودند سخنان مختلفی را برای بزرگداشت آنها و ساخت بنا بر محل دفن ایشان مطرح کردند؛ از جمله برخی گفتند اینجا را مسجدی بسازیم و برخی دیگر بیان کردند بنایی یادگاری ایجاد کنیم:" وَکَذَلِکَ أَعْثَرْنَا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَیْبَ فِیهَا إِذْ یَتَنَازَعُونَ بَیْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِم بُنْیَانًا رَّبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَی أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِم مَّسْجِدًا؛ بدین گونه به وسیله سکّه قدیمی مردم را از حال ایشان آگاه کردیم تا بدانند وعده خدا درباره معاد حق است و در قیامت هیچ شکی نیست، وقتی این حقیقت آشکار شد که میان خودشان در کار آنان کشمکش داشتند، یک گروه گفتند: ساختمانی بر آنان بنا کنید، پروردگارشان به آنها آگاه تر است سرانجام آنان که بر امرشان غالب شدند گفتند: ما حتماً عبادتگاهی بر آنان بنا خواهیم کرد."(سوره کهف، آیه 21) چنان که ملاحظه می کنید قرآن در اینجا نمی گوید یادگاری چیست و ساخت بنا چه معنایی دارد و این مساله را رد نمی کند.
 

در سنت چطور؟
در سنت هم همین طور است؛ ما به کرّات مشاهده می کنیم که پیامبر (ص) و دختر ایشان به زیارت قبور می رفتند و برای آنها طلب مغفرت می کردند. امروز با تحقیقاتی که بنده توسط دانشجویان خود داشتم، کشورهای مختلف اسلامی و حتی غیراسلامی نیز برای اموات خود احترام قائل اند و به زیارت آنها می روند و این مساله سنتی نیست که این چند سال اخیر به وجود آمده باشد بلکه پیامبران الهی، صحابه پیامبر اسلام و مسلمانان نیز همین گونه رفتار می کردند؛ با این وجود وهابیت که خود را سلف می داند، باید بداند که اتفاقا آن ها مشرک و بدعت گذار در دین هستند و سلف واقعی نیستند؛ وهابیت است که امروز خلاف سیره و اجماع مسلمانان پیش می رود. با سیری در تاریخ مشاهده می کنیم امامان مذاهب پنج گانه اسلامی اعم از شافعی، حنبلی، مالکی و ... نیز همه به این سنت پایبند بودند به زیارت قبور می رفتند. آیا قبور دو تن از خلفای اهل سنت کنار قبر شریف پیامبر (ص) قرار ندارد و اهل سنت به زیارت آنها نمی روند؟ آیا پیامبر (ص) سفارش به مکان دفن و زیارت خود نکرد و نفرمودند: «هر کس به زیارت خانه خدا بیاید و من را زیارت نکند، به من جفا کرده است؟»
آیا ما حیات برزخی نداریم؛ حیاتی که به تصریح قرآن افراد در آن زندگی می کنند و با مرگ خود نابود نشده اند و زندگی دوباره را شروع کرده اند؟ ایا اگر این حیات وجود ندارد و پیامبر (ص) زنده نیست، سلام ما به ایشان در نماز عملی لغو و بیهوده است؟ اگر اینها درست است، بنابراین، زیارت قبور و سلام به آنها و طلب مغفرت برایشان، امری عقلی و عاطفی است و این وهابیت است که خلاف عقل و عاطفه و مسلمانان در حرکت است. بنده خود بارها در مراسم تدفین وهابیون حاضر و شاهد بودم که فرزندان میت در حال انفجار بودند اما اجازه گریه کردن نداشتند چرا که وهابیت گریه کردن بر اموات و حتی برگزاری مراسم برای آنها را بدعت و حرام می داند.

گاه وهابیت دلیل این مساله – یعنی حرام بودن زیارت قبور – را توسل بر میت و طلب شفاعت از او و در نتیجه شریک قرار دادن برای خدا عنوان می کند، چطور این ادعا را توجیه می کنید؟
ببینید به زیارت رفتن قبور، معنای عبادت قبرها و کمک خواستن از صاحب قبر نیست؛ بلکه این امری عقلانی و عاطفی است. اگر پدر یا مادر یا یکی از نزدیکان فرد از دنیا رفته باشد، عقل و عاطفه حکم می کند که فرد گاه به زیارت آنها رفته و پیوند عاطفی با ایشان داشته باشد و برایشان طلب مغفرت کند. همچنین بوسیدن قبر یک نوع ابراز محبت است و در خصوص اهل بیت (ع) که سفارش به محبت و مودت شده اند نیز این مساله وارد شده و بوسیدن قبور و حتی در و دیوارها و ضریح ایشان هیچ ایرادی ندارد چرا که از روی محبت است و به دلیل وجود آن شخص بزرگوار در آن مکان است و این منافاتی با توحید ندارد. در واقع این عمل مانند بوسیدن دست فردی است که از روی محبت ما این کار را انجام می دهیم نه از روی شرک. از سوی دیگر مودت و محبت با یکدیگر تفاوت دارند؛ محبت امری درونی است و مودت ابراز ظاهری محبت. بنابراین این بوسیدن یا سجده در مقابل قبور اهل بیت (ع) شرک نیست بلکه برای خدا و از روی محبت و شکرگزاری پرودگار است.
 به طور کلی ما مسلمانان از صاحبان قبری که نزد خدا مقام خاصی دارند مانند اهل بیت (ع)، در خواست می کنیم که به دلیل آن کرامت و آبرویی که نزد خدا دارند، برای برآورده شدن دعای ما، شفاعت در پیشگاه الله کنند و این اصلا به معنی آن نیست که ما قدرت مطلق و برآورده شدن حاجت را از آنِ ایشان بدانیم، بلکه ایشان را واسطه هایی میان خود و خدا قرار می دهیم تا به حاجت خود برسیم.
بنابراین ما باید به سنت انبیا، مسلمانان و صحابه و مذاهب 5 گانه اسلامی و عقل و عاطفه خود مراجعه کنیم و ببینیم آیا همه اینها راست می گویند یا وهابیتی که فرقه ای جعلی و ساختگی است و دست به کشتار مسلمانان می زند.

گاه وهابیت برای اثبات این عقیده باطل خود به برخی از روایات استناد می کند که در آن از زیارت قبور و ساخت بنا بر آنها نهی شده است، چگونه می توان به این فرض پاسخ داد؟
ببینید حتی جاهلیت نیز به این عقیده پایبند بودند و به زیارت قبور می رفتند اما اگر گاه روایاتی دیده میشود که در این خصوص منع دارد، به زمان هایی باز می گردد که جنبه های منفی دارد؛ مثلا در برخی اوقات اعراب به تعداد قبور خود و بنای آن افتخار می کردند و در این زمینه رقابت های دور از خردی داشتند و به یکدیگر به دلیل تعداد بیشتر قبرها یا بنای با عظمت آن فخر می فروختند؛ اینجا بود که منع وارد می شد یا همین طور زیارت قبور کافران و مشرکان لجوج نیز محدود می شد و این دسته از روایات به این مساله بازمی گردد. در غیر این صورت مشاهده می کنیم که زیارت خانه خدا و طواف آن همزمان است با زیارت حجر اسماعیل و برخی از انبیا و افرادی که در آنجا دفن شده اند و اگر این کار شرک بود، پیامبر (ص) و حضرت ابراهیم(ع) و ... انجام نمی دادند. کما این که در "المستدرک علی الصحیحین" حاکم نیشابوری جلد 1 صفحه 357 و "تاریخ المدینه ابن شبه" جلد 1 صفحه 118 وارد شده است که: پیامبر اسلام (ص) بر سر قبر آمنه رفت و بر آن گریست و به مرمت و بازسازی آن پرداخت و همچنین پس از حجه الوداع نیز به زیارت قبر مادرش آمنه رفت و آن چنان بر سر مزار مادر گریست که دیگران را نیز به گریه افتادند.

پایان پیام/