خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: ما راهی طولانی در پیش داریم و کسی که مسافر است و راهی طولانی در پیش دارد به فکر زادراه و توشه است. به این فکر می کند که از این دنیا چه توشه ای برای آن سرا بردارد؟ ما که آن دنیا را نمی شناسیم چطور است. بالاخره عالم غیب است. ما به عالم غیب ایمان داریم و به عالم غیب شهادت می دهیم اما ابعاد و وجوه آن هنوز برایمان روشن نیست، نمی توانیم درک کنیم که آن عالم، چه عالمی است. این جاست که معصومین علیهم السلام که چشم شان به عالم غیب گشوده شده است در تهیه زادراه و توشه به کمک ما می آیند. این اعمال، ادعیه، نمازها و روزه هایی که در این ماه ها برای ما تدارک دیده اند به خاطر این است که ما به خودمان بیاییم و بیش از پیش به خودمان ارزش قائل باشیم و بدانیم بهای ما بهشت است پس نباید خودمان را ارزان بفروشیم. همچنان که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: إِنَّهُ لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِيعُوهَا إِلَّا بِهَا / بدانید که ارزش جان های شما فقط بهشت است، پس مراقب باشید خودتان را ارزان نفروشید.
گفتگوی سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین نجم الدّین طبسی، اندیشمند دینی و کارشناس مهدویت تلاش می کند وجوهی از معارف مرتبط با ادعیه و گنجینه های معنایی آن را واکاوی کند. بخش اول این گفتگو را می خوانید.
از مهم ترین گنجینه های معنوی تشیع، میراث ادعیه و نیایش حضرات معصومین علیهم السلام است که به دست ما رسیده است. نیایش هایی عاشقانه و عارفانه که راه پیوند با آسمان را به جان های شیفته نشان می دهد. چه کنیم از ذخایر این گنجینه، بهره برداری خوبی داشته باشیم و سرمایه های این گنجینه را با بدفهمی اتلاف نکنیم؟
ایامی که در آن قرار داریم ایام سعد و مبارکی است. ولادت ها و اعیاد عزیز این ماه را به شما و دست اندرکاران رسانه تان، ملت شریف ایران و پیروان اهل بیت علیهم السلام و مسلمین جهان تبریک می گویم و امیدوارم دنیا و آخرت، دست ما از این بزرگواران کوتاه نشود و بتوانیم از آن معارف عالی سیراب شویم.
اما درباره پرسشی که مطرح کردید واقع مطلب همان است که در روایات ما آمده است: "اَلدُّعا مُخُّ الْعِبادَة / مغز و جانمایه عبادت دعا است." مطابق با روایات ما قامت السموات و الارض، برپایی آسمان ها و زمین به واسطه دعاست. اگر آسمان ها و زمین برپا و پابرجاست به برکت دعا است. همچنان که در آیه شریفه می فرماید: "قل مایعبوکم ربی لولا دعاکم / بگو اگر دعای شما نباشد خداوند عزّ وجلّ توجهی به شما نمی کند."
پس آنچه از روایات درباره دعا استنباط می شود دعا یعنی ارتباط مردم با مبدأ، ارتباط مردم با خالق. به یک معنا می شود گفت دعا یعنی ارتباط صفرها با عدد. صفرها اگر عددی در کنارشان نباشد عملا ارزش و اعتباری ندارند. یعنی اگر آن عدد را از آغاز صفرها برداریم آن صفرها فرو می ریزند. همچنان که آن عدد به صفر معنا می بخشد و صفر در ارتباطی که با عدد برقرار کرده است واجد معنا می شود مخلوق هم در ارتباط با خالق و خداوند عزّوجلّ است که معنا می یابد. شما موضوع دعا را با هر لحن و تعبیری که دنبال کنید می بینید به اینجا می رسید که ما بنده ایم، ما عبدیم و تو ربّی و تو خالقی و بالاخره هرچه هست از توست.
و بهره مندی از ادعیه معصومین علیهم السلام کدام نیاز ما را در این بحث پوشش می دهد؟
آن ها در واقع زبان طاهر و گویا و خاضع ما هستند. ما در آن حد و در آن سطح نیستیم که با مولا و خدایمان صحبت کنیم. اینجاست که نبی مکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و ائمه و معصومین علیهم السلام می آیند به ما یاد می دهند که این عبد ذلیل در درگاه احدیت چطور حرف بزند. اگر ما در این موضوع تأمل کنیم و بیندیشیم، می بینیم بر چه دریایی از سرمایه ها تکیه داده ایم. چه گنجینه های غنی در اختیار ما قرار گرفته است. ائمه طاهرین (ع) و نبی مکرم (ص) به مناسبت ها و بهانه های مختلف به ما یاد داده اند که چگونه با خداوند سخن بگوییم و چه بگوییم. در واقع آن ها با آن درک و فهم وسیع و متعالی به خواست های ما از خداوند و ارزش آن خواست ها جهت می دهند.
همچنان که بهتر از بنده می دانید دعا فصل و موسم و زمان خاصی ندارد اما با این حال به نظر می رسد ماه رجب و دو ماه پیش رو یعنی ماه شعبان و رمضان از اهمیت مضاعفی در این باره برخوردارند. این اهمیت از کجا می آید؟
همان طور که اشاره کردید سه ماه رجب، شعبان و رمضان از شرافت ویژه ای برخوردار است. این شرافت هم به خاطر این است که ماه رجب، ماه خدا است، ماه شعبان، ماه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم و ماه رمضان، ماه امت خدا. در این سه ماه، ائمه طاهرین علیهم السلام ما را به دعاهای ویژه و عبارات خاصی سفارش کرده اند که ما چطور با خداوند عزّوجلّ صحبت کنیم. مثل یک دستورالعمل که از خوراک های معنوی این سه ماه چطور بهره بگیریم که بهترین نتیجه در انتظار ما باشد.
ادعیه این سه ماه فزون است بر ماه های دیگر. سفره معنوی بزرگ تر و با محتوای بیشتر فراهم شده، در واقع دعاها و اعمال ماه رجب نشانه ای از ریزش رحمت خداوند هستند. از آن طرف هم می بینیم که رجب نهری است در بهشت که این نهر از عسل هم شیرین تر است و کسی که موفق شود اعمال این ماه را به جا آورد از این نهر بهره مند خواهد شد.
در واقع شرافت این سه ماه از آنجا می آید که روح و جان ما در این نهر بهشتی شستشو داده می شود. در تک تک کلمات ادعیه ای که از معصومین علیهم السلام به ما رسیده است جان ما شستشو داده می شود و غبارهای غفلتی که در طول سال بر روح ما می نشیند در این نهر بهشتی تکانده می شود. پس ائمه طاهرین (ع) به یک معنا به ما یاد می دهند که در این ماه ها چطور حرف بزنیم. چطور روح و اندیشه مان را بازسازی کنیم و چطور به ارزش هایمان برگردیم و بدانیم ما برای این جهان محدود خلق نشده ایم. در واقع ما مسافر دنیای دیگری هستیم و این دنیا مزرعه و مقدمه ای برای آن دنیا است.
دعا در واقع می خواهد ما را از روابط کوچک و معادلات حقیر جدا کند. اگر ما متوجه نباشیم که این سرا، سرای ماندن نیست دچار غفلت های عظیمی خواهیم شد و دعا این تذکر را به ما می دهد که ما در این دنیا مسافریم. ما راهی طولانی در پیش داریم و کسی که مسافر است و راهی طولانی در پیش دارد به فکر زادراه و توشه است. به این فکر می کند که از این دنیا چه توشه ای برای آن سرا بردارد؟ ما که آن دنیا را نمی شناسیم چطور است. بالاخره عالم غیب است. ما به عالم غیب ایمان داریم و به عالم غیب شهادت می دهیم اما ابعاد و وجوه آن هنوز برایمان روشن نیست، نمی توانیم درک کنیم که آن عالم، چه عالمی است. این جاست که معصومین علیهم السلام که چشم شان به عالم غیب گشوده شده است در تهیه زادراه و توشه به کمک ما می آیند. این اعمال، ادعیه، نمازها و روزه هایی که در این ماه ها برای ما تدارک دیده اند به خاطر این است که ما به خودمان بیاییم و بیش از پیش به خودمان ارزش قائل باشیم و بدانیم بهای ما بهشت است پس نباید خودمان را ارزان بفروشیم. همچنان که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: إِنَّهُ لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِيعُوهَا إِلَّا بِهَا / بدانید که ارزش جان های شما فقط بهشت است، پس مراقب باشید خودتان را ارزان نفروشید که اگر این گونه باشد به تعبیر قرآن، "ذلک خسران مبین"، زیانی آشکار برای انسان خواهد بود.
پایان پیام /
نظر شما