سنگ های آمریکایی در مسیر تهران - قاهره

به گزارش خبرگزاری شبستان، مصر به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا برای بازیگران منطقه و بین المللی اهمیت بسزایی دارد در این راستا، شاهد رقابت پنهان و آشکار برای کشورهای منطقه به ویژه ایران و عربستان برای ایجاد روابط نزدیکتر با مقامات مصری هستیم پس از خیزش های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال افریقا به ویژه بحرین صورت گرفته، مقامات سعودی بدلیل تسری این قیام به داخل عربستان یک رویکرد تقابلی با ایران اتخاذ کردند، در این مسیر با اتهام زنی مبنی بر دخالت ایران در ناآرامی های منطقه تلاش می کنند که از هرگونه گشایش احتمالی روابط تهران – قاهره نیز جلوگیری بعمل آوردند.

با این وجود به رغم تلاش گسترده مقامات سعودی برای ایجاد اختلاف و تطویل بحران در جهان اسلام به نظر می رسد که پس از سرنگونی دیکتاتور مصر، فضای مناسبی برای احیای مجدد روابط تهران – قاهره فراهم گشته است در بررسی روابط ایران و مصر و مؤلفه های چالش زا از یک سو و نیز عوامل تسهیل کننده می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1- گر چه هنوز فضای سیاسی مصر به آرامش لازم نرسیده و این کشور فاقد دیپلماسی فعال و سازنده در تحولات عرصه منطقه ای و جهانی است و تا برگزاری انتخاب آینده ریاست جمهوری این کشور نمی توان تحلیل و درک مناسبی از واقعیت های مصر ارائه داد با این وجود گزینه های مطرح برای ریاست جمهوری نظیر عمر موسی، البرادعی و ایمن الظواهری با محکوم نمودن سیاست های مبارک در هم پیمانی کامل با اسرائیل و غرب از اتخاذ رویکرد نوین در عرصه سیاست خارجی مصر و ارتباط بیشتر با کشورهای اسلامی به ویژه ایران حمایت می کنند. این امر نشان می دهد که مصر پس از مبارک دنبال رو سیاست های منطقه ای اسرائیل و غرب نخواهد بود. این امر می تواند یکی از مؤلفه های تأثیرگذار در آینده روابط تهران – قاهره قلمداد گردد.

2- به رغم مساعی عربستان و برخی از کشورهای محافظه کار جهان عرب در ایجاد اختلال بر سر گشایش و نیز گسترش روابط در کشور ایران و مصر، مقامات مصر داشتن روابط دیپلماتیک با ایران را به سود امنیت منطقه دانسته و بر تجدید این مناسبات در اسرع وقت اصرار دارند. باتوجه به شرایط های اخیر در روابط تهران – ریاض به نظر در می رسد که ایران نیز برای اثبات برتری خویش در عرصه دیپلماسی منطقه ای تمایل دارد این روابط به نفع ملت های دو کشور و مردم منطقه از سرگرفته شود باید گفت مصر در جهان اسلام از اهمیت بسزایی دارد از بنیانگذاران جنبش غیر متعهد است و بقول تیری دوژان قلب جهان عرب در قاهره می تپد و تولید اندیشه در مصر از کل کشورهای عربی بیشتر است. پس تلاش دستگاه دیپلماسی ایران اقدام مناسبی است.

3- بی تردید یکی از بازندگان اصلی تحولات مصر اسرائیل است، مبارک در طول 30 حکومت خویش هم پیمان استراتژیک این رژیم در منطقه محسوب می گردید تمام مساعی خویش را برای حفظ صلح با این رژیم بکار گرفت و در این مسیر بعنوان میانجی اعراب – اسراعیل همواره در مذاکرات نقش تاریخی ایفا نمود، پس از سرنگونی مبارک به نظر می رسد که دولت آینده مصر با فاصله گرفتن از سیاست های قبلی، زمینه ساز ارتباط بیشتر میان جهان اسلام می گردد. در این اولین گام در دوره پس از مبارک گذرگاه رفح بعنوان نقطه حیاتی و مردم نواز غزه بازگشایی شد و مصر عملاً تلاش می کند با ایجاد آشتی میان تشکیلات خودگردان به رهبری عباس(فتح) و هنیه(حماس) در نوار غزه این دگردیسی سیاست خارجی خویش عملاً ثبات کند. مساعی مصر در ایجاد آشتی میان گروه های فلسطینی با استقبال ایران نیز مواجه گردیده است و ایران هم تشکیل دولت آشتی ملی میان فلسطینیان را گام بزرگی در احقاق حقوق تاریخی و سرزمینی آن ها می داند. این در حالی است که رژیم صهیونیستی ضمن تهدید فتح دوره جدیدی از حملات به نوار غزه از سرگرفته است.

4- به رغم خوش بینی های اخیر در مورد امکان سرگیری روابط رسمی میان ایران – مصر و همگامی این کشور در مسائل جهان اسلام باید گفت: که داوری در این مورد بدلیل برخی از ابهامات و متغیرهای مداخله گر دشوار است، چرا که مدلی که مردم مصر برای سرنگونی رژیم مبارک انتخاب کردند مشابهت هایی با مدل حکومت ترکیه دارد در این راستا براساس تفاهم نانوشته قرار شد که ارتش ضمن خودداری از دخالت علنی در سیاست داخلی تضمین گر امنیت ملی مرزها باشد. ارتش در دوران انقلاب با دگردیسی در رویکرد خویش همگامی و همراهی با مردم را در پیش گرفت در بدلیل عدم حمایت از خواست مبارک مبنی بر ایجاد خفقان و سرکوب، زمینه ساز سقوط وی گردید و فعلاً قدرت در دست نظامیان است. آزمون اصلی ارتش را باید در برگزاری سالم و عادلانه انتخابات ریاست جمهوری آتی مصر مشاهده نمود. لذا به نظر می رسد دستگاه دیپلماسی ایران باید فارغ از هرگونه شعار زدگی بار صد دقیق تحولات داخلی مصر از هرگونه شتاب زدگی وذوق زدگی پرهیز کند و اجازه دهد سیر تحولات مصر روند طبیعی خود را آشکار کند این امر به نفع ایران خواهد بود.

5- به رغم نگرانی های در مورد قدرت یابی اخوان المسلمین و رویکرد انقلابی آن در منطقه از سوی غرب و اسرائیل احساس می شود که رشد و رهبران اخوان با درایت کامل ضمن مدیریت بحران هرگونه تبلیغ منفی و ایجاد اختلاف داخلی میان گروه های مختلف مصری را سلب نمودند و از ایجاد تنش با جوانان مصری نیز خودداری نمودند و در شروع انقلاب علناً اعلام داشتند ضمن همراهی و همگامی با مردم مصر از مطالبات آن ها مبنی بر کناره گیری مبارک از قدرت و برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه حمایت می کنند پس از سرنگونی فرعون مصر اخوان المسلمین بعنوان فراگیرترین جنبش اجتماعی – سیاسی با تشکیل حزب اخوان المسلمین نیات خود را برای رسیدن به کرسی های پارلمان و حتی معرفی نامزد مستقل برای انتخابات ریاست جمهوری آشکار ساختند. اخوان المسلمین از پتانسیل بالای برای بسیج نیروهای سیاسی – اجتماعی و رسیدن به هرم بالای قدرت برخوردار است . از آن جا که اخوانی ها حامی حماس و نیروهای جهادی در مقابل رژیم صهیونیستی هستند قدرت یابی اخوانی در مصر می تواند ضمن تقویت مواضع جریانات ضد سازش در منطقه، موازانه قوا را به نفع ایران تغییر دهد. این امر خواب آشفته مقامات تل آویو آشفته تر ساخته و بعید نیست که رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از قدرت یابی بیشتر اخوانی ها در آینده مصر تهدیدات خود را علیه این کشور و جریانات اسلام گرا در منطقه دوچندان سازند.

6- باید به این نکته اساسی هم اشاره نمود، پس از عقد قرارداد کمپ دیوید مصر بعنوان هم پیمان استراتژیک آمریکا سالیانه دو میلیارد دلار کمک بلاعوض در قالب نظامی و اقتصادی از واشنگتن دریافت می کند. پس از تحولات اخیر و کناره گیری مبارک از قدرت امریکایی ها تلاش دارند با اهرم فشار اقتصادی و تهدید به قطع این کمک ها، مصری ها را از نزدیکی بیشتر با ایران منع سازند بنابراین آمریکا بعنوان یک بازیگر جهانی و مداخله گر در روابط تهران – قاهره نفع خویش در ایجاد تنش و عدم برقراری روابط نزدیک میان آن دو جستجو می کند بعید نیست در ماه های آینده نیز از طریق گسترش واژه ایران هراسی به تلاش های خویش برای ایجاد مانع در همسویی مصر و ایران شدت بخشد.

 پایان پیام/