به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکتر مهدی دهباشی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، در دومین روز از کارگاه آموزشی ـ پژوهشی «حکمت اسلامی و عالم معاصر» که در سالن اجتماعات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، درباره موضوع «رابطه صور مادی و صور علمی در نظریه شناخت ملاصدرا و کانت» به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با طرح این مسئله که یکی از پیچیده ترین مسایل شناخت شناسی، بحث تقابل صور علمی در ذهن ما با آنچه در عالم واقع است، می باشد، اظهار داشت: قدمت این بحث را می توان به قدمت تفکر بشر بازگرداند.
دکتر دهباشی در همین باره افزود: در میان فلاسفه گذشته، مخصوصا افلاطون ملاحظه می شود در راستای این بحث تلاش بسیاری شده است. بنابراین، بحث اول، در رابطه صورت مادی و علمی، مسئله ذهن و عین و همبستگی بین این دوست.
وی بر این باور است که فلاسفه ای چون کانت که بحث خود را در معرفت شناسی محدود کرده اند، تا حدودی پیوند این مسئله برایشان مشکل خواهد بود. وی در همین باره افزود: چرا که با نگاه ایشان، شکافی در واقعیت پدید آمده که شی فی نفسیه دست نیافتنی می شود. کسانیکه تقابل بین ذهن و عین را شدت بخشیده اند، در همبستگی بین این دو به مشکل بر خورده اند.
این استاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه کانت برای فاصله گرفتن از عقل گرایان و تجربه گرایان و پیمودن راه میانه، نظریات بکر و بدیعی را ارائه کرده است، گفت: افلاطون هم تا حدودی در این مسئله با تاکید بر معقول و کمرنگ کردن محسوس در ارتباط بین معقول و محسوس توضیحاتی متفاوت داده است.
وی مدعی شد که در این میان هگل، سعی می کند که با طرح اتحاد علم و عین، از این مشکل رهایی یابد و تا حدودی هم موفق شده تا خود را درگیر بین ذهن و عین نکند.
دکتر دهباشی با اشاره به اینکه هر گونه دوئالیته ای که در شناخت شناسی مطرح کنیم، پیوند آن دو را بسیار مشکل خواهد کرد، ادامه داد: کانت خود را کاملا از صحنه واقعیت، به فامه و پدیدار سوق داد تا بتواند مسیری میانه را میان عقل گرایان و تجربه گرایان بپیماند.
وی با رد این ادعا که فلسفه اسلامی محدود به متافیزیک است، اظهار داشت: زاویه دیدهای بسیار قوی ای در فلسفه اسلامی مطرح شده است، اما تحلیل نشده و توسعه نیافته است.
عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه اصفهان به نظریه صدرا در پیوند بین واقعیت و ذهن اشاره کرد و گفت: ما نمی توانیم از وجود در این پیوند استفاده کنیم؛ زیرا اگر وجود عامل پیوند باشد، این وجود یا ذهنی است یا عینی، و اگر عینی باشد، نمی تواند ذهنی باشد و اگر ذهنی بود، باز نمی تواند مقلوب شود. بنابراین در هر دو حالت قلب ماهیت صورت می گیرد.
وی با این نتیجه گیری که باید عامل پیوند را ماهیت اشیاء در نظر گرفت، گفت: بنابراین ماهیت شیء عامل پیوند بین ذهن و عین و سوژه و ابژه است.
پایان پیام/
نظر شما