سيد محمدرضا فاضل هاشمي ، رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، به خبرنگار خبرگزاري شبستان در مشهد گفت: در ميان مجموعه‌اي از غني‌ترين آثار مکتوب و هنر تذهيب و جلدسازي دورة سلجوقي موجود در کتابخانة مرکزي آستان قدس رضوي، قرآن‌هاي خطي نفيسي به چشم مي‌خورد که برخي در عصر سلجوقيان در سده‌هاي پنجم و ششم کتابت ، تذهيب و وقف روضه رضويه شده و خط بعضي از اين آثار، به زبان فارسي کهن بوده و از نظر رسم‌الخط و شناخت گونه‌هاي زبان فارسي، از اهميت زيادي برخوردار است.
وی دامه داد: دو صفحة اول و دوم اين اثر داراي دو لوح زرپوش پيوسته به نشان، ميان صفحه، صفحه‌هاي سوم و چهارم هريک داراي يک لوح زرين و يک کتيبه با نقوش گياهي و مشخصات سوره به کوفي، داراي جدول به لاجورد و زر مرصّع، نام سوره به کوفي زرين تحريردار همراه با نقوش گياهي، داراي دو لوح جدولي با نقوش هندسي گره‌بندي متصل به نشان و فواصل آيات گوي زرين اخترنماست.
فاضل هاشمي با اشاره به قرآني به تاريخ وقف 584 قمري که خط متن آن، ريحان 5 سطري و خط ترجمه، نسخ خفي است، گفت: اين اثر، با کاغذ حنايي و جلد تيماج ضربي است و سرسوره‌ها، به زر ، فواصل آيات گوي زرين منقّش اخترنما، اول جزء و سرسوره داراي کتيبة زرپوش پهن پيوسته به ترنج، با حاشية گره‌بندي‌شده است.
وي به ديگر ويژگي‌هاي اين نسخة نفيس اشاره کرد و گفت: نام جزء و سوره به خط کوفي با تحرير مشکي و اطراف نام جزء و سوره نقش پيچ و خم، نشانه‌ها در حاشيه، ميان قرص‌هاي زرّين شمسه مانند و حاشية بعضي از صفحات مزيّن به شکل قنديل‌مانند است.
رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با بيان اينکه قرآني ديگر به کتابت 557 قمري در گنجينة کتب خطي موجود است که خط متن آن، کوفي دورة تکامل و خط ترجمه، نسخ تحريري 17 سطري، کاغذ سمرقندي حنايي و جلد تيماج است، خاطرنشان کرد: تزيين برون جلد، تيماج سبز ساده و درون، تيماج مشکي ضربي، داراي جدول گره‌بندي با حاشية پهن در بالا و پايين است.
فاضل هاشمي سرسوره‌های این اثر نفیس را، داراي کتيبة مستطيلي پيوسته به نشان، به خط کوفي و با تحرير بر زمينة کاغذ دانست و افزود: نقوش اسليمي زعفراني و ارغواني، فواصل آيات دايره‌هاي زعفراني، سوره‌هاي مياني به زعفران تحريردار، از دیگر تزیینات آن است.
وي از قرآني ديگر به تاريخ کتابت 535 قمري و تاريخ وقف 626 قمري ياد کرد که به خط کوفي دورة تکامل10 سطري، کاغذ دولت‌آبادي شکري و جلد تيماجِ ساخته‌شده در قرن 14 قمري است و تصريح کرد: دو لوح رنگين زمينه زعفراني با دو کتيبه و دو ستون با نقوش گره‌بندي و جدول پهن رنگين با پيچ و اسليمي، متن شمسه، زمينة رنگين با گره‌بندي ارغواني، فواصل آيات ختايي چهارپَر رنگين، سجاوندي‌ها به شنگرف، سرسوره‌ها به خط کوفي با رنگ زرد و تحرير قهوه‌اي ، از ويژگي‌هاي اين اثر ارزشمند است.
يادآور مي شود دورة سلجوقي به دليل اينکه اوج اعتلاي هنر کتاب‌سازي، خوش‌نويسي، نقاشي، تذهيب، معماري، صنعت، هنر کاشي‌کاري و گچ‌بري، سفال‌سازي و نساجي بوده، پيوسته از اهميت خاصي برخوردار است و غني‌ترين آثار مکتوب و هنر تذهيب و جلدسازي اين دوره، در کتابخانة آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود.
پايان پيام/
نظر شما