عمارت «خسروآباد» سنندج بازجوید روزگار وصل خویش

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از سنندج، عمارت خسروآباد بنای بسیار زیبا از هنر معماری ایران زمین در سنندج است که شکوه و عظمتش در نگاه اول آنچنان مجذوبت می کند که هر لحظه بی تاب دیدن داخل عمارت و نوع معماری آن می شوی.

حوضی بزرگ جلوی درب ورودی عمارت خودنمایی می کند که آب آن از قنات های آبیدر سنندج تامین می شود و در میان درخت های بلند چنار به پایین دست کوچه سرریز می شود که مامنی برای خانواده ها و کودکان است.

از درب وردی که داخل عمارت می شوی حیاط بزرگ با حوض صلیبی شکل و ساختمان های اطراف حیاط به چشم می خورد که بعد از بیش از دو قرن و اندی از ساخت این بنا همچنان شکوه و جلالش خیره کننده است.

در پیشینه تاریخی عمارت خسروآباد آمده است که بنایی تاریخی مربوط به سال 1223 هجری قمری در بلوار شبلی سنندج واقع و در نوع خود بی نظیر و مرکز حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده است که توسط امان‌الله خان اردلان والی، حاکم کردستان در مساحت 6 هزار مترمربع ایجاد شده است.

باغ عمارت خسروآباد افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام گردش‌ها و ایوان ستون‌دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپچیان یا قاپوچی یعنی حاجب و دربان و خدمتکاران است.

بعضی صاحب‌نظران قسمت شرقی بنا را که قصر نامیده شده مربوط به دوران زندیه و توسعه و تکمیل آن را مربوط به امان‌الله خان اردلان می‌دانند.

در دوره قاجار سردر ورودی عمارت خسروآباد که غلام‌گردش گفته می‌شود به عمارت اضافه شده است که کاربری آن معمولا برگزاری جلسات حکومتی بوده و محلی برای مهمانی‌ها بوده است.

کلاه‌فرنگ عمارت نیز برای پذیرایی از مهمانان خارجی مورد استفاده قرار گرفته به گونه‌ای که هر زمان مهمانی از کشورهای مختلف به عمارت وارد می‌شده در این مکان مورد پذیرایی قرار می‌گرفت.

براساس مطالعات انجام شده ساخت حیاط اندرونی، مطبخ و اسطبل عمارت نیز مربوط به دوره قاجار بوده است و تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.

از پله‌های عمارت بالا که می‌روی در طبقه سوم عمارت حوض زیبایی در وسط اتاق‌ها جلوه‌نمایی می‌کند، حوضی که به گفته راهنمای حاضر در عمارت، شبیه چشم در حال ریختن اشک است.

کف حوض با یک تخته سنگ ساخته شده و آب این مجموعه جاری و شرب آن از مجموعه قنات‌های تعبیه شده در کوه آبیدر بدون استفاده از دستگاه پمپاژ نشات می‌گیرد و فواره آن نیز تا دو متر یعنی نزدیک سقف فوران می‌کند که با گچ بری ها طاق های ان در طول تابستان برای خنک شدن عمارت کاربرد داشته است.

کشیده شدن گچ‌بری دایره‌ای شکل بر روی دیوار عمارت در کنار درب دوم نظرمان را به خود جلب می‌کند در مورد این دایره‌ از راهنما که می‌پرسیم می‌گوید: این دایره محل نصب آئینه است.

نصب آئینه در این مکان در زمان تابش نور خورشید نور را به آب حوض و نور منعکس شده به اتاق‌‌ها انعکاس داده می‌شود...

اروسی‌های زیبا و شومینه کوچک از دیگر قسمت‌های این عمارت است که هر چند الان گرد تاریخ بر سیمای آن سنگینی می‌کند اما زیبایی و اقتدار خود را همچنان حفظ کرده است.

حوض بزرگ صلیبی شکل

حوض بسیار بزرگ صلیبی شکلی نیز در وسط این مجموعه بر زیبایی آن افزوده است که در نوع خود بی‌نظیر است.

مهم‌ترین سند این بنای تاریخی کتیبه سنگی است که اسم فتحعلی شاه قاجار و والی کردستان امان‌الله خان در تاریخ 1223 ه.ق بر روی آن حک شده و در قالب یک شعر متعلق به خرم‌کردستانی تمام تاریخچه بنا بر روی آن نگاشته شده است.

عمارت خسروآباد سنندج هموز احیا نشده است

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان به خبرنگار شبستان گفت: عمارت خسرو آباد که بعد از مسجد دار الاحسان شاخص ترین بنای تاریخی استان کردستان و شهر سنندج است مربوط به دوره زندیه و قاجاریه می باشدکه دارای ویژ گی های معماری خاصی است که با شماره 1491 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

علیرضا آذر شب، با بیان اینکه با توجه به اهمیت این بنا، بازسازی و مرمت آن از چند دهه گذشته آغاز شده است، اظهار داشت: عملیات مرمت عمارت خسروآباد از سال 1373 آغاز شده اما بیشترین مرمت و بازسازی بنا مربوط به سال 1379 است.

وی ادامه داد: متاسفانه تا کنون این بنای تاریخی احیا نشده است، و با توجه به اینکه عمارت خسروآباد و حومه آن 11 هزار متر مربع مساحت دارد، اعتبارات ناچیز هر ساله فقط جوابگوی مرمت بنا است و صرف نگهداری ساختمان می شود.

معاون میراث فرهنگی کردستان احیای این بنا را نیازمند اعتبارات ملی دانست و بیان کرد: امسال احیای عمارت خسروآباد را از محل اعتبارات ملی در فاز سه ساله با اعتباری بالغ بر 35 میلیارد ریال برآورد کردیم که بنا بر تعهد سازمان قرار شده هر سال 10 میلیارد ریال برای احیای این عمارت اختصاص داده شود.

آذرشب، همچنین از ارائه طرح احیای عمارت خسروآباد به هیئت دولت  در سفر هفته گذشته رئیس جمهور به این استان خبر داد و افزود: در این طرح که اعتبار 80 میلیارد ریالی برای آن پیش بینی شده است، مرمت، احیا و تملک زمین های اطراف عمارت در نظر گرفته شده است.

این مقام مسئول در خصوص بازدید گردشگران از این عمارت تاریخی نیز اذعان کرد: از نوروز 93 عمارت خسروآباد پذیرایی بازدید گردشگران و بازدیدکننده گان بود که در حال حاضر نیز روزهای 5 شنبه و جمعه علاقه مندان می توانند از این عمارت تاریخی بازدید کنند.

پایان پیام/