تاسیسات هسته ای ایران چگونه بازرسی می شود؟

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، جمهوری اسلامی ایران در تمام طول دوران مذاکرات هسته ای همواره براین نکته تاکید داشته که نحوه بازرسی های آژانس بین المللی از تاسیسات هسته ای ایران یکی از موارد مهم خواهد بود.

بنابراین گزارش، ایران همواره معتقد بوده که داوطلبانه بازرسی ها را می پذیرد اما روش هایی که استثنا از دیگر کشورهای عضو NPT نباشد.

اما روش های بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران یا همان راستی آزمایی که طرف مقابل اعلام کرده در طول دوران اجرای برجام چگونه خواهد بود؟

طبق اظهارات مذاکره کنندگان کشورمان، طرفهای مقابل می‌خواستند جلوی انحراف ایران از مسیر صلح آمیز را بگیرند خب این کار را انجام دهند، آنها به دنبال این بودند که ایران به دنبال فلز اورانیوم نرود اما ما اساسا فلز اورانیوم نداریم و تا افق 10 الی 15 سال آینده نخواهیم داشت. یا در زمینه‌ فراوری می‌خواستند ما این کار را انجام ندهیم و ما سوخت‌های راکتور تهران یا بوشهر را الان در اختیار نداریم که بخواهیم به سمت فرآوری نرویم.

براساس برجام، سوخت نیروگاه بوشهر طبق قرارداد پس از خنک شدن به روسیه می‌رود. همچنین در رابطه با اراک تا 5 -6 سال آینده ساخت این راکتور به طول می‌انجامد و وقتی هم که شروع به کار کند 12 سال طول می‌کشد که سوختش در اختیار قرار گیرد.

به عنوان عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب‌ فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای‌مان طبق پادمان جامع بازرسی‌ها باید صورت گیرد. بیش از 30 سال است که ایران بازرسی‌های آژانس را پذیرفته است چرا که عضو این نهاد بین‌المللی تخصصی هسته‌ای است و تا وقتی نظم جهانی این گونه باشد و قراردادها و معاهدات بین‌المللی برقرار باشد بازرسی‌ها هم انجام خواهد شد و ادامه دارد.

علاوه براین با عملیاتی شدن برجام ایران باید اقداماتی را در راستای اجرای برنامه جامع اقدام مشترک انجام دهد که آژانس مسئولیت راستی آزمایی از این اقدامات را بر عهده دارد و حضور بازرسان در این خصوص در ایران لازم است و آنها یک چک لیست دارند که ارزیابی شخصی‌شان نیست بلکه در آن لیست اقدامات و کارهایی که ایران باید انجام دهد تا رسیدن به روز اجرای توافق قید شده است.

همچنین در رابطه با خرید یک سری تجهیزات محدودیت‌هایی را جمهوری اسلامی ایران به ظاهر پذیرفته که در چارچوب ان‌اس‌جی یک لیستی از تجهیزات وجود دارد که در آن تجهیزاتی با کاربرد دو گانه قید شده است و فقط هم برای ایران نیست.

ایران این محدودیت‌ها را پذیرفته‌ که اگر قرار شد تجهیزاتی را بخرد و در کمیته‌ای که کالاهای دو منظوره را لیست کرده است قید شده بود آنها را به بررسی می‌گذارد.

در حال حاضر و پیش از اجرای برجام کشورمان برای خرید همین تجهیزات مشکلی ندارد اما با هزار درد سر این تجهیزات را تهیه می کند. اولا این تجهیزات بسیار گران برای ما تمام می شود و دوما مشکلات زیادی برای خرید داریم و سوم این که احتمال خرابکاری صنعتی در آنها بسیار وجود دارد.

با توجه به همین خرابکاری‌های صنعتی بوده است که سازمان انرژی اتمی آزمایشگاهی را برای تشخیص این خرابکاری‌ها ایجاد کرد و نمایشگاهی را نیز در این خصوص ترتیب داد و این مساله علم مردان هسته ای ما را بالا برد و ضریب خطا و خرابکاری را پایین آورد.

اکنون اگر ایران بخواهد این کالاها را بخرد در کمیته مذکور به بحث گذاشته می‌شود و از شرکت مذکور خریداری می‌شود و چنانچه خرابکاری یا اشکالی در آن باشد اعاده دعوی می‌ کند و این یک حسن برای ما است.

ضمن این که کشور ما امروز برای تجهیزات تولید رادیو ایزوتوپ پایدار و یا طراحی راکتور اراک، راستی آزمایی آژانس و مشارکت کشورهای دیگر را پذیرفته‌ و این هم بسیار برای ما به لحاظ علمی و تکنولوژیک حائز اهمیت است.

به گزارش شبستان، در جدیدترین توضیحات از سوی مسئولین سازمان انرژی اتمی در این خصوص، علی اکبرصالحی گفت: بازرسی ها هم در چارچوب قرارداد پادمانی ما و بعد هم اگر پروتکل الحاقی عملیاتی شود، در آن چارچوب خواهد بود و هیچ نگرانی نداریم.

علاوه براین، اصغر زارعان معاون سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی درباره سخنان مقامات آمریکایی مبنی بر این که بازرسان آژانس توسط آمریکا دوره می بینند گفت: حضور اتباع آمریکایی و کانادایی در فرایند بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران ممنوع است. همین امروز تعدادی از بازرسان منتخب برای ورود به ایران در نیومکزیکو آمریکا مشغول به آموزش در حوزه پادمانی و امنیتی و حفاظتی هستند که اسامی آن ها را می دانیم و حتی به رویکردهای شان آشنا هستیم.

وی گفت: ما دستورالعمل هایی از قبل برای تعیین بازرسان داشته ایم و غیرممکن است اطلاعاتی طبقه بندی شده توسط آن ها از ایران خارج شود. آن ها کاملا تحت نظر هستند و آنلاین نظارت می شوند و ما نیز به کار خود مثل گذشته ادامه می دهیم.