حجت الاسلام و المسلمین محسن ادیب بهروز، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره اهمیت و جایگاه روز عرفه و اعمال سفارش شده در این روز و تفاوت آن با سایر اوقات و روزها به خبرنگار معارف خبرگزاری شبستان گفت: در رابطه با جایگاه و اهمیت عرفه ابتدا می بایست به یک نکته توجه کنیم و آن نکته این است که قانونی در بین قوانین الهی وجود دارد مبنی بر این که «زمان» و«مکان» به عنوان دو عنصر مهم درعالم هستی، برای رسیدن انسان به خواسته هایش جایگاه خاصی دارند.
یعنی در رسیدن به خواسته ها وآرزوها که در قالب دعا مطرح می شود و یا در تغییر حالت هایی که انسان می خواهد برای رسیدن به قرب و کمال طی کند، «زمان» و «مکان» موثر است تا جایی که حتی می تواند نقش چشمگیری در جلوگیری از بروز بلایا داشته باشد.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: یکی از زمان هایی که در این میان بسیار مورد توجه قرار گرفته و خداوند متعال مردم را نسبت به آن توجه داده است، «ماه ذی الحجه» است. در ماه ذی الحجه 10 روز اول یک اهمیت ویژه پیدا کرده و در میان 10 روز نیز دو روز به شکل برجسته تری مورد توجه است یعنی روز 9 و 10 ذی الحجه که به عنوان روز عرفه و عید قربان شناخته می شود.
عرفه مهمتر است یا عید قربان؟
گرچه در برخی مستندات منسوب به امام معصوم علیه السلام از روز عرفه نیز به عنوان «عید » یاد شده است. حال این که بین این دو روز کدام یک جایگاه خاص تری دارند؟ شاید بر اساس بعضی مستندات می توان گفت که روز عرفه از برجستگی بیشتری برخوردار باشد.
وی در بیان اهمیت خاص روز عرفه تصریح کرد: خداوند متعال برای این روز یک جایگاه خاص در نظر گرفته است این روز به شکل ویژه می تواند در ارتباط برقرار کردن انسان با خدا چه در قالب ارتباط کلامی، چه ذهنی، چه قلبی و یا بالاتر از همه اینها ارتباط وجودی ، نقش چشمگیری داشته باشد.
یعنی اگر کسی این تلاش و این چند نوع ارتباط را در روز دیگری انجام دهد، قطعا به آن دستاوردی که در عرفه ممکن است برسد، در روز دیگر نمی رسد. و این نشان می دهد که ما باید به تبع امام معصوم ازعنصر «زمان» و «مکان» استفاده بهینه داشته باشیم تا بتوانیم در کمترین زمان به بیشترین دستاورد برسیم.
کسی که می خواهد مسیری طولانی را در کمترین زمان طی کند یک راه آن است که از عنصر«زمان» و «مکان» های خاص استفاده شایسته داشته باشد. لذا روز عرفه این ویژگی را دارد که تلاش انسان را برای برقراری ارتباط با خالق و طرح خواسته ها، به نتیجه ای خاص و نه عادی برساند.
دعا در عرفه ضرب در بی نهایت می شود
حجت الاسلام ادیب خاطرنشان کرد: به عبارت دیگر اگر بتوانیم در این زمان خاص به شکل درست قرار بگیریم آن تلاش با نتایج معمول و عادی ظاهر نمی شود بلکه نتایج بسیار بیشتری به همراه دارد.
یکی از مستندات ما در این رابطه فرمایش امام سجاد علیه السلام در دعای 47 صحیفه سجادیه ی مشهور و رایج بین شیعیان است که به دعای عرفه معروف است. حضرت در فراز 66 این دعا اینگونه این روز را معرفی می کند؛ « اَللّهُمَّ هذا يَوْمُ عَرَفَةَ، يَوْمٌ شَرَّفْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ، نَشَرْتَ فِيهِ رَحْمَتَکَ، وَ مَنَنْتَ فِيهِ بِعَفْوِکَ، وَ أَجْزَلْتَ فِيهِ عَطِيَّتَکَ، وَ تَفَضَّلْتَ بِهِ عَلي عِبادِکَ ؛ خدایا، امروز روز عرفه است. روزى است كه آن را شریف و گرامى داشتهاى و تعظیم و تجلیل كرده اى. در این روز رحمت خود پراكنده اى و بر مردمان به عفو خود منّت نهادهاى و عطاى خود در حق ایشان افزودهاى و بر بندگانت تفضّل فرموده اى...»
معرفی امام از این روز می تواند ما را با منبع وحیانی نسبت به جایگاه این مکان و زمان آشنا کند. حضرت چند تعبیر کوتاه و مختصر دارند و بعد خطاب شان ناگاه تغییر می کند و می فرمایند: خدایا این روز عرفه روزی است که تو به آن بسیاراهمیت داده ای!! تعبیر به کار رفته در دعا این است؛ «شَرَّفْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ » یعنی بسیار مورد توجه قرار گرفته.
سپس می فرماید: تو دراین روز رحمت خود را به طور ویژه بین مردم منتشر می کنی؛ - یعنی در بعضی مکان ها و زمان ها بیشتر از رحمت الهی می توان استفاده کرد - و خود برای مخلوقت (انسان) حالتی ایجاد میکنی تا بتواند با کمترین تلاش به زدایش آثار گناهان خود بپردازد؛
« وَ مَنَنْتَ فِيهِ بِعَفْوِکَ » یعنی از خدا می خواهم برای من آثار زدایی کند- واژه «عفو» به معنای اثر زدایی از عمل است که این اثرزدایی را خدا در این روز چند برابر می کند.
سپس حضرت می فرمایند: (وَ أَجْزَلْتَ فِيهِ عَطِيَّتَکَ، وَ تَفَضَّلْتَ بِهِ عَلي عِبادِکَ ) آنچه در این روز به بندگانت در پاسخ به درخواست آنها عطا میکنی چند برابر است. بنابراین با این مستند ساده و مختصر می توان به اهمیت این روز پی برد.
این محقق و پژوهشگر دینی در ادامه و در بیان دیگر ویژگی های روزعرفه گفت: قانونی در عالم هستی وجود دارد مبنی بر این که خداوند جایگاهی برای پیامبر صل الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام قرار داده که نسبت به اعمال انسان آگاهی دارند. در رابطه با این که این فرایند به چه شکل اتفاق می افتد؟ و این آگاهی و نوع آن چگونه است؟ پاسخ های مختلف و متعددی ارایه شده که محل بحث ما نیست.
اما نکته این است که از فرمایشی منتسب به امام معصوم چنین استفاده می شود که خداوند در رابطه با روز عرفه قانون ویژه ای برای برخی افراد و در مورد برخی اعمال دارد (مانند موضوع حبط اعمال).
بر اساس کلامی نورانی از حضرت صادق آل محمد صل الله علیه وآله در این روز طبق اراده خداوند، اعمال کسانی که نسبت به رسول الله، اهل بیت علیهم صلوات الله و حتی شیعیان آنها کینه و بغض دارند کاملا بی نتیجه می ماند. یعنی عمل آنها در این روز هیچ اثری به دنبال ندارد.
عملی که در عرفه استثناء می شود و نتیجه نمی دهد
وی در تشریح و تبیین این مسئله گفت: ما قانون عمل وعکس العمل داریم. قانونی که می گوید انسان ها دارای اراده هستند و براساس آن اراده با قدرتی که منتسب به قدرت الهی است می توانند کاری انجام دهند و حوادثی ایجاد کنند که پیامد آن حوادث می تواند دیگران را گرفتار کند. به بیان دیگر فرض کنید برنامه ای علیه شیعیان به کار گرفته می شود تمام مقدمات کارنیز فراهم می شود و تمام تلاش ها صورت می گیرد، طبعا نتایج این تلاش ها و مقدمه چینی ها نیز باید ظاهر شود و وقتی ظاهر می شود ممکن است شیعیان را دچار مشکل نموده و آسیب های جدی به آنها وارد کند. اما این قانون در روز عرفه استثنا می شود.
یعنی در روز عرفه اهل بیت و شیعیان آنها از آسیب پذیری نسبت به برنامه ها واقدامات دشمنان واکسینه می شوند.
آثار مخصوص عرفه برای زایران امام حسین علیه السلام
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در ادامه به اعمال سفارش شده برای عرفه اشاره کرد و ضمن توضیح مختصری در این زمینه یادآور شد: سفارش شده است که اگر می توانید در این روز خود را به عرفات برسانید چرا که این سرزمین به خودی خود، آثار ویژه و مستقلی دارد برای کسانی که در سرزمن عرفات هستند.
روزی فردی از محضرامام صادق علیه السلام سوال کرد من نتوانستم امسال در روز عرفه به عرفات و حج مشرف شوم چه کنم؟ حضرت فرمودند: در چنین زمانی خود را به کربلا برسان.
از جمله آثاری که برای زایرامام حسین علیه السلام در روز عرفه بیان شده این است که با هر قدمی که برمی دارد خداوند متعال آثار حج یا عمره را به او می دهد. حال این که این آثار چقدر و چگونه است؟ بستگی به قابلیت افرا دارد. حتی در روایات نقل شده که زایران امام حسین علیه السلام در این روز مورد غفران الهی قرار گرفته و تا 70 روز میل به گناه در آنها کشته می شود. بنابراین دومین عمل در این روز، زیارت امام حسین علیه السلام است.
محور اصلی اعمال درعرفه صرفا دعا کردن است
در کلامی منتسب به امام صادق علیه السلام آمده است که اگر نتوانستید خود را به کربلا برسانید، لباس بپوشید و در مسجدی پیوسته تا غروب آفتاب مشغول دعا باشید. یعنی در یک مکان عبادی قرار بگیرد و دعا کنید.
حجت الاسلام ادیب موضوع روزه گرفتن در روز عرفه را نیز مورد اشاره قرار داد و افزود: روزه عرفه به شرطی اهمیت دارد که مرا از کار اصلی بازندارد. یعنی کار اصلی روزه نیست بلکه دعا کردن پیوسته در یک مکان مقدس است.
اگر کسی پس از نماز ظهر و عصر، اعمالی را که در مفاتیح الجنان ذکر شده انجام دهد وقتی این اعمال را به اتمام می رساند دقیقا نزدیک به غروب آفتاب است.
برخی چنین استنباط می کنند که در همین بازه زمانی (ظهر تا غروب عرفه) به سایر کارها و مسایل هم می توان رسیدگی کرد در حالی که به ما سفارش شده است در این بازه زمانی تنها مشغول دعا باشید.
بنابراین محور اصلی در این زمان ارتباط کلامی، ذهنی قلبی یا وجودی با خالق و در قالب دعا است.
نظر شما