از تكرار فيلم هاي گذشته سینمای كودك حالم به هم مي خورد

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از ارتباطات و اطلاع رسانی بیست و نهمین جشنواره بین المللی فیلم های نوجوانان، این نشست با حضور مرضيه برومند، حميد جبلي، غلامرضا رمضاني، عليرضا شجاع نوري، عليرضا تابش، وحيد نيكخواه آزاد و امیر حسین موسوی بازيگر نوجوان فيلم «هورا»  و تعدادي از فيلمسازان جشنواره و المپيادي در  سالن كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان همدان  برگزار شد.
در ابتداي اين نشست مرضيه برومند كارگردان از موسوی پرسيد: به نظر تو وظيفه يك بازيگر نوجوان چيست؟ وي در پاسخ گفت: به نظرم او بايد خوب بازي كند.
اين فيلمساز با سابقه فيلم هاي كودك و نوجوان سوال ديگري مبني بر اينكه "تو فكر مي كني چرا سينما لازم است؟" از وي پرسيد و بازيگر نوجوان گفت: "براي اينكه بتواند مشكلات مردم رابيان كند."
در ادامه نيكخواه آزاد با طرح موضوعي مبني بر تصوير كلي فيلم هاي بلند سينمايي جشنواره نوجوانان امسال در بخش مسابقه  از برومند كه به عنوان داور در اين دوره جشنواره حضور دارد، خواست تا به طور كلي درباره اين اثار توضيحاتي را ارائه دهد.
برومند بيان كرد: در  شب قبل از اعلام آرا صحبت درباره نمره دادن به اين فيلم ها دشوار است اما سربسته مي گويم از ميان ١٤ فيلم سينمايي ،  ١٢ فيلم از آنها درباره كودكان يتيم بود كه تقريبا داستان همگي در مناطق دور افتاده شكل مي گرفت. ٩٠ درصد آنها با لانگ شات هايي بود كه نماهاي طولاني و خسته كننده به مخاطب مي داد. تقريبا همه آنها پسر محور و دختران و زنان در حاشيه بودند.
وي ادامه داد: در شرايطي كه مجبور به ديدن همه اين فيلم ها در كنار هم شدم، حال بدي پيدا كردم و دچار يأس شدم. سينما بايد جنسش جور و متنوع باشد.
جبلي به عنوان ديگر داور اين بخش ضمن تاييد نظر برومند تصريح كرد: اين در حالي بود كه  ٣ فيلم در يك روستا و با پرسوناژهاي  ثابت روايت مي شد. بيشتر اين فيلم ها در روستا و با محوريت فقر و فلاكت و تنگدستي بود.
برومند درباره  آينده سينماي كودك ابراز نگراني كرد و گفت: با اين وضعيت من نگران آينده سينما هستم چرا كه ما موظفيم با  انجام دادن كار فرهنگي بارقه هاي اميد را در دل مردم  بتابانيم اما در عمل اين اتفاق در سينماي كودك نمي افتد البته بخشي از ان هم به روحيه خسته و نااميدي و سياهي خود جامعه  بر مي گردد. در اين ميان براي اقتصاد سينما هم بايد كاري انجام دهيم.
كارگردان شهر موش ها ادامه داد: اين روحيه حاكم بر فيلم ها متاسفانه و خداي نكرده شايد ناشي از ميل به حضور در جشنواره هاي بين المللي باشد كه صرفا به آنجا راه پيدا كنند.
در ادامه نيكخواه آزاد مطرح كرد: امسال شاهد آن هستیم كه قریب به اتفاق اين فيلم ها ساخته فيلم كارگردانان تازه كار است هستند و كارگردانان با سابقه ای كه در حوزه سینمای كودك تجربیات بسیاری داشته اند، آثاری ارائه نداده اند و اثري در اين ميان ندارند.
جبلي در پاسخ به این مساله گفت: نكته اي كه مي گويم شايد حدي تكنيكي و مربوط به كارگردانان باشد. وجه مشترك اين آثار از لحاظ تكنيكي است. در فیلم های اكشن با پلان های طولانی می توان بیننده را با لانگ شات در صحنه شریك كرد. تاثير حسي يعني خود را جاي آنها قرار نده و انديشمندانه به فیلم فكر كند. در  سينمای روشن فكرانه اروپا يا فیلم های كيارستمي هر اتفاقي كه در لانگ شات ها مي گذرد، به نوجوان می گوید كه از  فكر واندیشه ات استفاده كن.
وی ادامه داد: هنگامی كه فیلمی برای نوجوان مي سازيم منظورمان یا اين است كه نوجوان به فیلم فكر كند يا اینكه خود را جاي آرتيست بگذارد و با او همذات پنداری كند. در فیلم هایی كه برای داوری دیدیم، تمام تئوری كارگردان نیز همین بود اما با ریتمی بسیار كند، نوجوان را به جای به فكر واداشتن، خسته می كرد. در این صورت این فیلم ها برای بزرگترها می تواند جذاب باشد. بس سهم نوجوان در این میان چیست؟
جبلي افزود: در يك جامعه با فرستادن بچه ها به مدرسه قصد داريم همه آنها را به يك شكل تربيت كنيم و به فرمول ازپيش تعيين شده و همسان سازي پرسوناژها دست يابيم اما آيا چنين امري در هنر هم به درد مي خورد؟ اتفاقا در هنر بر عكس است و بايد چنين همسان سازي از بين برود. همه ما انسان هاي متفاوتي هستيم و قرار نيست يك شكل شويم بيشتر فيلم هايي كه ما براي داوري مشاهده كرديم، گويي از روي هم ساخته و كليشه كلي بر ذهن فيلمسازان حاكم شده است.
برومند نيز بيان كرد: امسال تنها سالي بود كه فيلم ها بدون سفارش فارابي و با حمايت بخش خصوصي ساخته شده و تهيه كننده دارند. به نظرم سطح فيلم ها امسال بالاتر از سال گذشته است اما نگاه هايشان مشكل دارد.
وي با انتقاد به برخي از فيلم هاي حاضر در بخش مسابقه، افزود: شخصيت  در بيشتر آنها يك فرد است. فيلمنامه كشش لازم را براي تبديل شدن به فيلم بلند ندارد و به درد فيلم كوتاه مي خورد. سوژه بي دليل كش مي آيد و بزرگسالان را هم خسته مي كند چه رسد به نوجوان. چرا بايد او محكوم به ديدن چنين فيلم هايي شود و در نهايت انتظار داشته باشيم كه از سينما هم خسته و دلزده نشود.

مهرداد غفارزاده كارگردان فيلم "دريا و ماهي پرنده" كه در بين حاضران نشسته بود در واكنش به انتقاد از اين فيلم ها گفت: ايراد به كساني وارد است كه اين فيلمنامه ها را از بالا تصويب و حمايت مي كنند. بايد از جايي كه فيلمنامه تصويب مي شود، چاره جويي شود تا چشم انداز فيلم هاي سينماي كودك و جشنواره در سال هاي آينده نيز تعيين و در جايي مشخص كدورت ها برطرف شود.  
تابش در  ادامه صحبت هاي غفارزاده بيان كرد: شوراي راهبري سينماي كودك و نوجوان تشكيل شده است و با دعوت از آقاي ايل بيگي همين دغدغه ها مطرح  و قرار بر اين شد كه بر روي تكراري بودن سوژه ها سخت گيري و اولويت ها تعيين شود.
رئيس بنیاد سينمايي فارابي افزود: فارابي همه امور حوزه سينماي كودك  و نوجوان را به اين شورا سپرده و بايد راي آن را سازمان سينمايي بپذيرد. اگر در اين ميان موازي كاري پيش آمد، بايد با تعامل حل شود.
در ادامه این نشست رمضانی گفت: هيج چيز دردناك تر از اين نيست كه فيلمي خوب شروع شود و مخاطب را اميدوار كند اما بعد در ورطه تكرار بيفتد و  بيننده عاجزانه بخواهد به پلان  آخر برسد. روايت ها بايد به گونه اي باشد كه با پايان  اصلي همه پايان ها صورت گيرد.
وی افزود: سينماي كودك بي پدر مادر نيست. در واقع اين فيلمسازان هستند كه بي پدر و مادر و بدون متولي هستند. به اين معنا كه فيلمساز يك سال تلاش مي كند فيلمي بسازد تا به جشنواره اي برود و بعد خروجي جشنواره اين است كه تصميم گرفته  شود يك سري از فيلم ها مورد توجه قرار نگيرد.
رمضانی انتقاد كرد: اكثر مديران هر ساله بعد از جشنواره گفته اند، تماشاگران از بیشتر این فیلم ها خوششان  نیامده است و سال آينده بايد به سمتي ديگر برويم. تا يك ماه بعد كمیته ای تشكیل می شود و به دلایل و معضلات این موضوع تا حد ی رسیدگی می كند اما پس از مدتی كوتاه بي خيال  می شوند و قضیه به دست فراموشی سپرده می شود و ديگر خبري از اتوپيای صحبت شده از آن نیست. پس شوراي سياست گذاري این وسط  چه سهمی دارد كه مدير توضيحی نمی دهد و  خود را پاسخگوي عملكرد سال گذشته اش نمی دهد.
وی افزود: اگر من به عنوان یك كارگردان بخواهم فیلم كودك بسازم ، باید فیلمی را ارائه دهم كه رنگ و لعاب داشته باشد  و اين يعني نیاز به هزينه بسیار. كل فيلم هاي جشنواره امسال روی هم رفته  با ٣ میليارد تومان هزينه، ساخته شده است.  فيلمسازان جوان تصور مي كنند راه ورود به سينما، ساخت فيلم كودك است و می توانند با یك  بازيگر كودك  و بودجه ای فیلمسازی موفق و مطرح در این سینما باشند.
این كارگردان ادامه داد: اما آيا در این میان كارشناسي وجود دارد كه تشخیص دهد او قادر است فيلم كودك بسازد؟ چند در صد این فیلم ها راوي كودك دارند و یا درباره يا براي كودك یا  مرتبط به  خانواده اوست.  بالعكس بيشتر این فيلم ها مي خواهند همه امور را تحليل كنند به جای  این كه به كودك و با نگاه او به زندگی نگاه كنند. كودك و نوجوان  فقط ناظر هستند. اعتراف می كنم كه  فيلم هايي هم كه من مي سازم نیز بر همين منوال است و  بايد این معضلات ريشه يابي شود. در این میان  مسئولان به تنهايي قادر نیستند  كاري از پبش برند و مردم و فيلمسازان هم به اندازه آنان  وظيفه دارند.
غلامرضا ساغرچيان كارگردان فیلم «هورا» كه در میان حاضران نشسته بود،  بیان كرد: بايد افقي نيمه بلند براي سينماي كودك تصور كنيم و هر ساله حداقل  شاهد  ۳ فیلم استاندارد در سینمای كودك  لازم باشیم. به نظرم شما  اساتيد موظفید كه برای ما فیلمسازان تازه كار سرفصل ها رامشخص كنید.
نيكخواه در ادامه صحبت های او گفت : بيشنهاد شما بد نيست اما باید به گونه اي ديكر مطرح شود. فيلمسازان مي خواهند سهم خود را به هر نحوي طلب كنند و  تقصير به گردن آنان نيست. این نهاد آموزش و پرورش سينماي كودك است كه بايد چاره انديشی كند برای این مشكلات كند كه اين فيلم ها نه اكران مفصل مي شود نه كودكان و نوجوانان  آنها را مي بييند.
وی افزود: همه اين فيلم هاي شبيه به هم كه مخاطبي هم ندارند در عین حال  به حيات طبيعي خود دست پيدا كرده و ادامه مسیر می‌دهند.  یكی از علل این است كه فراهم كردن ١٥٠ ميليون تومان براي هركسی راحت است و می تواند به آسانی هر داستانی را با این میزان سرمایه بسازد. شوراي راهبردي بايد روح بهاري بدمد منظورمان اين نيست كه اين ها در نطفه خفه كرد   
در ادامه این نشست جبلي بیان كرد: اگر قرار بر این است كه به سينما به عنوان یك كالاي فرهنكي نگاه می كنيم، ان را باید از نظر چرخه اقتصادی مشابه ديگر كالاها ببينيم. تهيه كننده سرمايه خود را به خطر مي اندازد و سرمايه گذاري مي كند. پس او انتظار  دارد سرمایه اش با سود برگردد. در نتیجه او در این میان است كه  به كارگردان خط مي دهد.
عضو هیات داوران بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره بین المللی فیلم های نوجوانان با اشاره به نبود تهیه كننده حرفه ای در سینمای كودك  امروز افزود: در سینمای كودك امروز تهيه‌كننده حرفه اي نداريم و  فیلمسازان خود با سرمايه شان فيلم می سازند. با این امر موافق نيستم كه از ابتدا می دانیم قرار بر  این است كه فیلم نفروش بسازیم و ورشكست شویم اما باز به سراغ فارابي برويم و بخواهيم از ما حمايت كند. در این صورت سينما بدبخت مي شود.
جبلی ادامه داد: بسیاری از اين فيلم ها فاقد استاندارد اوليه است و استاندارد سينمايي ندارد. تقصير تماشاگر و سينمادار و یا سازمانی مانند فارابي چيست؟ پس باید به  اين چرخه دوباره نگريست.
نيكخواه نیز ضمن تلقی كردن سینمای كودك و نوجوان به عنوان یكی ژانر گفت: در سینما با وجود ژانرهاي متعدد و دسته بندي فیلم ها بر اساس موضوع،  تنها ژانر سينمايي كه بر اساس مخاطب دسته بندي مي شود، سينماي كودك و نوجوان است كه بسيار اهميت دارد.
وی افزود: علت مهم شدن جشنواره امروز اين است كه سایر اجزاي سينماي كودك تعطيل شده و اين حيات طبيعي سينماي كودك نيست.اگر همه حلقه ها سرجاي خودش قرار گيرد، جشنواره جايگاه خود را پيدا مي كند. فيلمسازان معتقدند به دلیل نبود اكران،  براي جشنواره فيلم بسازند.
در بخش دیگر این نشست برومند بر لزوم تجربه برای فیلمسازی كودك تاكید و بیان كرد:  به نظر مي رسد سينماي كودك امروز برای فیلمساز تبدیل به اتود زدن و دستگرمي شده است. ابتدا فیلمساز بايد به این حوزه احاطه  و تجربه پیدا  كند و بعد براي كودكان فيلم بسازد چراكه فيلمسازي براي آنان كار بسیار  دشواری است. انها باید در این حوزه  استمرار پيدا كنند.
وی خطاب به فیلمسازان جوان گفت: شماها  نخبگان مملكت هستيد، اما باید مراقب روح و روان مردم باشید و به آنها اميد دهید. حتي فيلم هایی با موضوعات  تلخ را در پايان اميدوارانه بسازيد و  به كودكان و نوجوانان رحم كنيد.
جبلی  سوالی از دبیر جشنواره فیلم های نوجوانان پرسید  مبنی بر اینكه «اگر فرض كنيم جشنواره را حذف كنيم، وضعیت سینمای كودك و نوجوان چه مي شود؟»  
شجاع نوري هم در پاسخ گفت: از زماني كه المپیاد فیلمسازی را راه اندازی كردیم، فكر كردم كه با  ایجاد آن كم كم جشنواره حذف مي شود و  درست است. توقع از جشنواره اين است كه صادقانه باشد و براي سينما چرتكه بياندازد اما  آنچه كه در سال هاي گذشته اتفاق مي افتاد اين بود كه افراد همه توقع بيدا مي كردند فيلم كودك بسازند. مشكل اصلي اين است كه فیلمسازان  بي هدف  فيلم مي سازند و صرفا دنبال كار مي گردند.
نيكخواه هم در پاسخ به جبلی تصریح كرد:  فيلمساز حرفي دارد و مي خواهد فيلمي بسازد. اگر جشنواره تعطيل شود معتقدم هيج اتفاقي نمي افتد و فرقي به حال و روز سینمای كودك ندارد.  جشنواره تنها ويتريني از محصولات سال گذشته ماست وبه  اين امر خيلي پرداخته نمی شود  كه سال اينده قرار است فیلمسازان چه كنند.
برومند در بخش دیگری از این نشست خاطر نشان كرد: بي رودربايستي باید گفت ما امروز  فيلم خوبی در  سینمای كودك و نوجوان نداريم البته اكنون  در مقام داور جشنواره  هستم و خيلي نمي توان چيزي گفت اما بعدا بايد درباره تك تك فيلم ها حرف زد و فضاي نقد را به وجود اورد. ممتقدم حتی ما فيلمسازان نسل گذشته هم همچنان درباره این سینما دچار  توهم هستیم.
جبلي هم گفت: كم بودن بودجه دليلي براي بد بودن فيلم نيست اما چرا همه اين فيلم ها بايد سينمايي باشد . مي توان با این سرمایه  فيلم هايي كوتاهي ساخت اما همه می خواهند  با قصه كوتاه و بودجه كم فيلم بلند بسازند. كيارستمي و تقوايي هم فيلم‌هاي كوتاه بسيار ارزشمندي در سینمای كودك ساخته اند.
شجاع نوری هم با اشاره به  افت كلي سينمای كودك بیان كرد: اگر دئر این حوزه توجه به نقش تهيه كننده مولف داشته باشیم، بسیاری از قضايا حل مي شود. متاسفانه تهيه كنندگان حرفه اي رفتند و انهايي امده اند كه صرف بول دراودرن كار می كنند و فكر  فروش هستند.
در ادامه غفارزاده در واكنش به داوران بخش مسابقه سینمای ایران و اظهاراتشان درباره فیلمسازان این دوره گفت: باید جاي دفاع به كساني كه فيلم ساخته اند هم داده شود نه اينكه مبحث يك طرفه باشد. پيشنهادی دارم كه البته مي دانم غيرمتعارف است . نظرم بر این است كه بعد از جشنواره قراري با فيلمسازان در فارابي گذاشته شود و داوران و فیلمسازان درباره فیلم‌هایشان بحث كنند و اينكه آنها جه معيارهايي برای انتخاب فیلم ها در نظر داشته اند و نقاط ضعف و قوت این فیلم ها چيست ؟
نيكخواه در پاسخ به او گفت: این پیشنهاد را قبول ندارم چرا كه دليلي ندارد داور به فیلمسازان شركت كننده بگويد نظرش چيست فیلمسازان مي توانند بعدا این فيلم ها را به نمايش بگذارند و كارشناسان راجع به فيلمشان نظر دهند.  
غفارزاده گفت: اما به نظر من در آن جلسه این مبحث هم می تواند مطرح شود كه چرا سينماي كودك و نوجوان به شكل و شمابل امروزی رسيده است. همه اين معضلات ريشه در سینمای كودك دهه ٦٠ و ٧٠ دارد كه در آن دوره به فيلم هايي ویژه بها داده مي شد. توقع داريم كه افرادي مثل بيضايي، تقوايي و كيارستمي الگوی فیلمسازان این حوزه باشند اما در عمل انتظار داريم كه با سوژه دیگری فیلم بسازند.
وی ادامه داد: چرا همچنان باید افرادی مانند جبلي يا برومند تكرار مكررات كنند. اميدي نیست كه با تغییر دبیر جشنواره المپیاد فیلمسازی همچنان بر سر جایش باقی بماند، این سيستم همچنان ادامه پيدا كند و توقف نداشته باشد و نهال آن به بار بنشيند.
برومند در پاسخ تصریح كرد: اما اشكالی كه من گرفتم در مورد مشابهت فیلم های حاضر در جشنواره امسال است و اينكه همه يك شكل هستند. معتقدم این امر سبب از دست دادن مخاطب مي شود.
وی ادامه داد: بييندگان سینمای كودك مخاطبانی عام هستند و باید آنها را دریابیم. اگر آنها را رها كنیم مجبورند به تماشای هر فيلمي تن دهند. ما درباره بينندگان مسئوليم. خودم به شخصه سال هاست كه خجالت مي كشم و خودم از تكرار فيلم هاي گذشته مان حالم به هم مي خورد و مي گويم ديگر نوبت شما فیلمسازان جوان است اما در واقعیت همچنان تقاضا براي فيام هاي گذشته ما وجود دارد و مخاطبان ما را مثل سابق مي خواهد و درباره كارهاي جديد ما هم ريسك نمي كنند. من سال ها به ساخت شهر موش ها با وجود داشتن تهيه كنندگانی كه حاضر بودند این كار را بسازند، تن ندادم.
برومند افزود: ابتدا بايد ثابت شود كه شما فيلمسازان جوان قابليت ساخت فيلم را داريد. متاسفانه چندی پیش از يك نويسنده و كارگردان با سابقه سينماي كودك فيلمنامه ای ديده شد كه بسيار تكراري بود و عين آن را در گذشته ديده بوديم. هر كس هر چه  دوست دارد بسازد، اما بداند كه نمي توان فرهنگ سينما را از اقتصاد آن جدا دانست. اين ها توام هستند و بايد به آن توجه داشت. سينما با اقتصاد مي چرخد، مشكل ما اين است كه امثال كامبوزيا پرتوی ديگر فيلم نساختند.
در ادامه صحبت های برومند، نيكخواه آزاد  تاكید كرد: باید نظامي و پويا و در ارتباط با هم داشته باشيم كه بتواند نتيجه بخش باشد. تصور اشتباه اين است كه اگر نوجوان زيادي قهرمان شود، اين فيلم وجوه رئاليستي خود را از دست مي دهد. پس رد نتیجه به چارچوب هاي رئاليستي گذشته خود مي چسبيم. نبايد شخصيت نوجوان دچرا ذلت در فيلم باشد.
وی افزود: بزرگترين مشكل فيلمسازان اين حوزه اين است كه اصلا به انباشتگی قصه و كشش داستان توجه نمي كنند و فكر مي كنند فقط بايد زندگي واقعي يكي نوجوان را نشان دهند.
در پایان این نشست برومند براي فيلمسازان جوان حوزه سینمای كودك و نوجوان آرزوي موفقيت كرد.
شجاع نوری نیز با معرفی شقایق ورشوچی از همدان و رضا سلیمانی فر از لرستان به عنوان جوان‌ترین فیلمسازان المپیاد فيلمسازي امسال گفت: فیلم شقایق و رضا فردا شب برای شما به نمایش در می آید. من معتقدم فیلم های اولین دوره المپیاد فیلمسازی موج جدیدي از فیلمسازی را به راه انداخته اند كه تازه و بكر است.
گفتني است در اين مراسم كامبوزيا پرتوي ، امير اسفندياري و مهدي پاكدل نيز حضور داشتند.