به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، "جامعه عصر امام حسین (ع) نیاز به جراحی داشت و این جراحی بدین ترتیب بود که آن حضرت (ع) مقاومت کرده و زیر بار بیعت نروند و مقابل یزید بایستند هر چند این مقاومت به قیمت شهادت خود، نزدیکان و یاران تمام شود. بنابراین، باید این شوک به جامعه ای که دچار بیماری شده بود، وارد می شد تا جامعه به خود آید و بفهمد چه بر سر ارزش ها آمده و چه رفتاری با فرزند پیامبر (ص) می کنند و زنان را اسارت می برند و مردان را به شهادت می رسانند" این سخنان گوشه ای از صحبت های حجت الاسلام سیدمحمد غروی است که با شبستان در میان گذاشته است؛ مشروح گفت و گوی ما را با ... در ذیل می خوانید:
جناب غروی! آیا می توان یکی از درس های مهم ماجرای کربلا و قیام امام حسین (ع) را اهتمام به مساله مهم امر به معروف و نهی از منکر دانست و به عنوان یکی از آموزه های مهم عاشورا تلقی کرد؟
بله قطعا؛ یکی از مهم ترین بلکه هدف برجسته قیام امام حسین (ع) که خودِ ایشان نیز تصریح می کنند، آن است که من این حرکت را آغاز کردم و بیعت یزید را نپذیرفتم و دعوت کوفیان را پذیرفتم و از مدینه به مکه و از مکه به سمت کوفه حرکت کردم تا ارزش های اسلامی را که در حال از بین رفتن بود، زنده کنم. در حقیقت امام حسین (ع) این حرکت را انجام داد تا ارزش هایی که در حال رنگ باختن بود و به جای آن ضد ارزش ها، ارزش تلقی می شدند، و این اتفاق با جریان روی کار آمدن معاویه و به دنبال آن یزید در حال وقوع بود، دوباره احیا شوند. اگر این روند ادامه داشت و بیعت با یزید پذیرفته می شد، در پی آن حق بر همه افراد مشتبه می شد و ارزش ها و ضد ارزش ها مشتبه می شدند. لذا امام حسین (ع) دریافت که جامعه نیاز به اصلاح کلی دارد و ارزش ها با روی کار آمدن اُموی ها، مسیر خود را از دست داده و آن اموری که ارزش تلقی می شدند، مسائلی نبود که مورد پذیرش فرزند پیامبر (ص) قرار گیرد. بنابراین، به طور طبیعی باید جراحی در جامعه انجام می شد.
این جراحی به چه صورت انجام شد؟
این جراحی بدین ترتیب بود که آن حضرت (ع) مقاومت کرده و زیر بار بیعت نروند و مقابل یزید بایستند هر چند این مقاومت به قیمت شهادت خود، نزدیکان و یاران تمام شود. بنابراین باید این شوک به جامعه ای که دچار بیماری شده بود، وارد می شد تا جامعه به خود آید و بفهمد چه بر سر ارزش ها آمده و چه رفتاری با فرزند پیامبر (ص) می کنند و زنان را اسارت می برند و مردان را به شهادت می رسانند. این امور عمق فاجعه را نشان می دهد و اگر قیام حسین (ع) در برابر منکرات صورت نمی گرفت، اسلام اُموی مطرح می شد و چیزی از اسلام واقعی و ارزش های معنوی برای آیندگان باقی نمی ماند. در نتیجه حرکت امام حسین (ع) همان طور که خود فرمودند برای آن بود تا معروف را در جامعه حاکم کرد و منکر را از میان بردارد و به مسلمانان گوشزد کند چه چیزی بر جامعه تسلط پیدا کرده و چه انحرافی پدید آمده و چگونه دنیازدگی حاکمیت یافته به گونه ای که نزدیک ترین افراد به پیامبر (ص) اینچنین مورد تاخت و تاز قرار می گیرند.
این برخورد عملی با معروف و منکر است و در تمام حرکت های امام اعم از حرکت از مدینه تا زمان شهادت، وقتی صحبت های آن حضرت را بررسی می کنیم و اظهارات اصحاب ایشان را می خوانیم، متوجه می شویم سخن از ارزش ها و تعریض به این است که در جامعه منکرات حاکم شده و یک انسان مومن و مسلمان نمی تواند این مساله را تحمل کند و تاب بیاورد.
با توجه به این امر چگونه و به چه کیفیتی می توان با اقتداء و تاسی به خیزش و قیام امام حسین (ع) در برابر منکر و احیای معروف، در جامعه امروز منکر را از بین برد و معروف را جایگزین کرد؟
حقیقت این است که اولا باید ارزش ها را به طور کامل بشناسیم و خوب بفهمیم و این گونه نباشد که ارزش ها جای ضد ارزش ها را بگیرد و بر عکس ضد ارزش ها جای ارزش ها.
لذا پس از شناخت، باید متناسب با زمان و مکان و شرایط، با ارزش ها برخورد کنیم یعنی به گونه ای رفتار شود که منکر از جامعه رخت بربسته و خود را جمع کند. لذا با روش های صحیح اعم از تذکر دادن، عمل خوب انجام دادن و ... می توان موجب شکل گیری ارزش ها شد. از سوی دیگر باید افرادی با احساس مسوولیت و همراه با برخورد حساب شده با ضد ارزش ها و منکرات، زمینه پاکسازی جامعه را فراهم کنند و راه انتقال آنها را به صورت صحیح بیابند و این گونه نباشد افرادی که در پی معروف و ارزش ها هستند، مورد بی مهری و تحقیر قرار گیرند.
به نظر شما با توجه به شرایط امروز جامعه چه موانع و چالش هایی در مسیر احیای معروف و بازدارندگی از منکر وجود دارد و چگونه باید در این راستا عمل کرد تا نتیجه مثبت و مناسب عاید شود؟
یکی از مشکلاتی که در این مسیر وجود دارد این است متاسفانه بحث ارزش ها و ضد ارزش ها جدی گرفته نمی شود اگر این امر جدی گرفته شود و از سوی دیگر راه انتقال صحیح معروف به جامعه شناخته شود به طوری که بدانیم این راه افراد را اصلاح کرده و آسیب ها را از بین می برد، به طور طبیعی از منکرات فاصله خواهیم گرفت. این امر می طلبد منادیان ارزش ها، خود عامل به آنها باشند و با روش های حساب شده و درست برخورد کنند. روش های موجود در این زمینه نیز گاهی سلبی است، گاه زبانی آن هم به صورت شایسته و بایسته و گاه عملی که مراتب مختلف دارد و مربوط به دستگاه های اجرایی متناسب می شود و گاه به عهده همه مردم است.
خودِ افراد جامعه نیز در این زمینه مسوولند و نباید برخورد با ضد ارزش ها به گونه ای باشد که ارزش جایگاه خود را از دست بدهد.
افراد جامعه چگونه می توانند در این عرصه نقش داشته باشند با توجه به این که در صحبت های خود اشاره کردید گاه این امر بر عهده همه مردم است؟
به طور مثال گاه مشاهده می شود زنی که پوشش مناسب و برخورد شایسته ای دارد، مورد بی مهری افراد جامعه قرار می گیرد و مثلا وقتی به فروشگاهی برای خرید می رود، از سوی فروشنده تحویل گرفته نمی شود و با بی اعتنایی مواجه می شود و از طرف دیگر زنی که پوشش زننده یا کلام و برخورد ناشایست دارد، مورد اعتنا قرار می گیرد. در حقیقت این حرکت باعث می شود ضد ارزش ها و منکرات در جامعه تقویت شده و ارزش ها و معروف ها تضعیف شوند.
در واقع نباید به گونه ای رفتار کنیم که افراد گمان کنند ارزش ها و معروف ها اموری ذهنی یا قراردادی یا مخصوص به قشری خاص هستند که جایگاهی در جامعه و واقعیت ندارند بلکه باید در این زمینه سرمایه گذاری کرد و مسوولان تدابیر لازم را اتخاذ کنند تا ارزش ها بر جامعه حاکم شده و منکرات رخت بربندند و جایگاهی نداشته باشند. در حقیقت اگر جامعه پذیرای معروف باشد، به خودی خود به منکر پشت کرده و دیگر ضد ارزش پذیرشی در اجتماع نخواهد داشت.
نظر شما