کودکی بهترین سن آموزش و تغییر رفتار محیط زیستی

به گزارش خبرگزاری شبستان، مهناز مظاهری معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست در نشست مدیران سازمان حفاظت محیط زیست و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پیرامون اجرای نخستین کارگاه آموزشی آموزش مبانی محیط زیستی برای دانشجویان رشته پیش دبستانی، با اشاره به وضعیت جهانی محیط زیست، گفت: بحران های محیط زیست در سراسر جهان نگرانی های بسیاری را برای متخصصان ایجاد کرده است.

مظاهری افزود: طبق مطالعات مرکز جهانی تاب آوری در شهر استکهلم کشور سوئد در خصوص مسائل زیست محیطی، ایران از 19 اصل مورد بررسی، در چهار مورد از مرز خطر هم گذشته و در شرایط کاملا بحرانی قرار دارد.

وی اظهار کرد: به طور نمونه در حال حاضر میانگین غلظت اتمسفری در جهان 350ppm است اما این میزان در ایران به 400ppm رسیده است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: هندوستان چندین برابر ایران جمعیت دارد ولی تنها 0.6 ظرفیت زیستی زمین را استفاده می کند.

مظاهری ضمن تاکید بر فرامرزی و فرابخشی بودن محیط زیست و پیوستگی مستقیم و غیر مستقیم تمامی حوزه ها با محیط زیست، تصریح کرد: بحران های متعدد و پیچیده محیط زیست ایران هیچ تناسبی با پیشینه فرهنگی و دینی کشور دارد و این در حالی است که اصل 50 قانون اساسی ایران به عنوان یکی اصل مترقی، حفاظت محیط زیست را وظیفه همگانی و عمومی می داند.

وی افزود: به طور نمونه حوزه سلامت در پیوند کامل با محیط زیست قرار دارد به گونه ای که غالب بیماری ها با محیط زیست مرتبط است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با ابراز خرسندی از اجرای طرح آموزش مبانی محیط زیستی برای دانشجویان رشته پیش دبستانی و آموزش مبانی زیست محیطی به کودکان، خاطرنشان کرد: این موضوع از جمله تاکیدات مقام معظم رهبری است.

مظاهری گفت: این طرح برای کودکان اجرا می شود تا بتوانند حفاظت از محیط زیست را به عنوان ارزش تلقی کنند و فرهنگ آن در این نسل نهادینه شود، تا بتوان به آینده کشور به لحاظ توجه به حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی و جایگاه حیاتی آن در تحقق اهداف توسعه پایدار، امیدوار بود.

وی افزود: اجرای این طرح در راستای تحقق مفاد دستور کار اجلاس جهانی توسعه پایدار و تعهدات ج.ا.ایران به معاهدات بین المللی است، چرا که تربیت آموزشگران و تسهیلگران برای حفاظت محیط زیست و آموزش جوانان و زنان برای مشارکت در برنامه های محیط زیستی، همواره مورد تأکید مجامع بین المللی است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اجرای طرح کشوری آموزش مبانی زیست محیطی به کودکان در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی را در راستای دستور کار اجلاس جهانی توسعه پایدار و تعهدات ایران به معاهدات بین المللی خواند.


محمدرضا خدایی معاون آموزش دانشگاه علوم بهزیستی با نقد از تسخیر و اشغال وحشتناک زمین توسط انسان ها، گفت: انسان ها آنچنان بر زمین غالب شدند که طبیعت و محیط زیست و حیات وحش را به نابودی کشاندند.

خدایی با اشاره به تاثیرات مثبت محیط زیست بر روح و جسم انسان ها، اظهار کرد: آیندگان ما را در مورد محیط زیستی که به آن ها تحویل خواهیم داد مورد سوال و مواخذه قرار می دهند و از این رو باید در حفظ این امانت کوشا باشیم.

وی ضمن تاکید بر ضرورت تغییر نگاه و رفتار ایرانیان نسبت به محیط زیست و طبیعت پیرامون خود، تصریح کرد: کودکی بهترین سن برای ایجاد این تغییر نگاه و رفتار است و از این رو آغاز آموزش های محیط زیستی از این سن می تواند کمک بسیار بزرگی برای محیط زیست باشد.

این مقام مسئول افزود: محیط زیست توجه و انگیزه درونی و قلبی می خواهد و در همین راستا انجام برنامه های عملیاتی بر سخنرانی و صحبت ارجحیت دارد.


مهرداد فرخی عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز با اشاره به برخی آمار از میزان ارتباط بیماری ها و محیط زیست، گفت: طبق آمار جهانی از هر 102 بیماری 83 مورد ناشی از عوامل بیرونی و زیست محیطی است.

وی ضمن اشاره به اینکه 24 درصد معلولان دنیا قربانی عوامل مخرب زیست محیطی هستند، اظهار کرد: برای حفظ سلامت انسان ها لازم است، سلامت محیط زیست را حفظ کنیم زیرا بدون توجه به حفظ محیط زیست نمی توان از سلامت و رفاه اجتماعی انسان ها سخن گفت.

فرخی ادامه داد: لازم است بی عدالتی و نابرابری در زمینه برخورداری از محیط زیست بررسی و حتی رشته ای با این موضوع در دانشگاه ایجاد شود.


حجت الاسلام سید وحید معتمدی نماینده نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه نیز در این نشست با برشمردن برخی از دیدگاه ها و تاکیدات دین اسلام بر حفظ محیط زیست، گفت: تمام عالم هستی جلوه تجلی خداوند است و این به معنای آموزش حفظ احترام طبیعت به مردم از سوی دین است.

معتمدی افزود: خداوند، انسان را جانشین خود در زمین قرار داده است و زمین را مهد آرامش و گهواره بشر قرار داده است و همه این ها تاکید بر اهمیت حفظ محیط زیست و طبیعت کره مسکون است.

وی اشاره ای به تاکیدات مقام معظم رهبری برای حفظ محیط زیست داشت و گفت: تاکیدات ایشان باید مورد پیگیری جدی مسئولان قرار گیرد.
نماینده نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست خواست با الگو گرفتن از طرح همیاران پلیس برای تربیت کودکان و نوجوانان به عنوان همیاران محیط زیست بکوشند.


همچنین، نجم السادات موسوی عضو هیات علمی گروه علوم پایه دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که یکی از سه گروه مجری این برنامه کشوری است، گفت: اساتید این دانشگاه با توجه به احساس نیاز جامعه ایران و بین الملل به حفاظت از محیط زیست، منابع طبیعی و حفظ و بقای آن برای آیندگان و اثربخشی آموزش های مربوط به این مباحث در میان کودکان، بویژه کودکان در مهدهای کودک و دوره پیش دبستان که بتازگی آموزش و پرورش به رسمیت شناخته است و همچنین پتانسیل آموزشی موجود در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به لحاظ فعالیت گروه آموزشی رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان که مسئولیت تربیت نیروی متخصص و مربیان آموزش کودکان پیش از دبستان را دارد، برنامه ای در قالب کارگاه آموزشی برای دانشجویان در مقاطع مختلف این رشته تدوین شد.

وی افزود: از طریق این کارگاه آموزشی که می تواند از سوی سازمان ها و مراکز آموزش مربیان مهدهای کودک و معلمان پیش از دبستان ، نیز اجرا شود، مربیان و معلمان آموزش های لازم را کسب می کنند و از سوی آنان، این آموزش ها به مربیان دیگر و در نهایت، به کودکان مهدهای کودک و مقطع پیش دبستان منتقل می شود.

وی اظهار کرد: این طرح کشوری برخوردار از ویژگی های تداوم و استمرار یعنی عدم قائم به شخص، سازمان یا دانشگاهی نیست، بلکه اطلاعات زیست محیطی از طریق دانشجویان و فارغ التحصیلان آموزش دیده به مربیان دیگر و کودکان پیش از دبستان منتقل می شود، همچنین اجرای این طرح کشوری، بنیادی است چرا که برای کودکان سنین چهار تا شش ساله اجرا می شود تا این کودکان بتوانند حفاظت از محیط زیست را به عنوان ارزش تلقی کرده و فرهنگ آن در این نسل نهادینه شود، تا بتوان به آینده جامعه بلحاظ توجه به منابع طبیعی و جایگاه حیاتی آن در توسعه پایدار ، امیدوار بود.

موسوی تاکید کرد که قصد اضافه کردن کتاب درسی یا  مطالبی به مباحث درسی کودکان ، جهت اجرای این برنامه را نداریم بلکه می خواهیم کودکان ما از سنین پائین ، با مواهب طبیعی و خدادادی آشنا شوند و از طریق رفتارهای درست در جهت حفاظت از محیط زیست ، وجود تمامی جانداران در طبیعت ، آب ، خاک و منابع طبیعی ، در کنار دیگر ارزشها به نسل جدید آموزش داده شود و بتدریج این فرهنگ در جامعه نهادینه گردد.

شریفیان مدیرگروه آموزشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز در این نشست ، تصریح کرد: امروزه، بحث محیط زیست ، یکی از قلمروهای سیاست های اجتماعی است که بر سلامت ، برابری ، عدالت ، و کیفیت زندگی تاثیرگذار است ، ضمن آنکه ، یکی از گروه های هدف در ایجاد و گسترش رفاه اجتماعی ، کودکان هستند که آموزش آنان از دوره ابتدایی و حتی قبل از آن ، بسیار حائز اهمیت است.

وی افزود: با توجه به اینکه پیامدهای رشد و کنترل رفتار اجتماعی ، از سنین پائین نهادینه می شود، این برنامه برای آموزش و رشد فکری و نگرش کودکان پیش از دبستان تدوین شده است.


محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد که دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی  به عنوان دانشگاهی مهم و استراتژیک ، با اجرای این طرح و برنامه آموزشی ، اشاعه نگرش و فهم اکولوژیک و سواد محیط زیست را از طریق تربیت معلمان و تسهیل گران مباحث زیست محیطی طبق استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست  پیگیری می کند و دانشگاه های دیگر می توانند ، این دانشگاه را الگو قرار بدهند.

مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین اظهار کرد: تربیت آموزش گران و تسهیل گران برای حفاظت محیط زیست و  آموزش جوانان و زنان برای مشارکت در برنامه های زیست محیطی مورد تاکید مجامع بین المللی است.

درویش هدف از اجرای چنین طرح هایی را تربیت و آموزش نسلی دانست که منابع طبیعی و ارزش های اکولوژیک خود را با هیچ جایگزینی معاوضه و معامله نمی کند.

وی اجرای این طرح را در راستای اجرای طرح مدارس جم و آموزش لذت حفظ محیط زیست و طبیعت به کودکان و نوجوانان برشمرد  و افزود: باید سیمای دلپذیری از طبیعت در نگاه کودکان ترسیم کنیم.

مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به افزایش نشست زمین در نقاط مختلف کشور، گفت: نشست زمین آخرین مرحله بیابان زایی است و این یک تهدید بزرگ برای ایران است.

درویش ضمن ارائه آماری از فارغ التحصیلان رشته های مرتبط با محیط زیست در کشور، اظهار کرد: چه اتفاقی رخ داده که به رغم این همه تربیت دانشجو در رشته های محیط زیستی، حال محیط زیست کشور خوب نیست.

منصوره کریم زاده مدیر گروه آموزشی رشته رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به اینکه تاکنون در واحدهای درسی دانشجویان این رشته ، واحد آموزش مسایل زیست محیطی را بصورت اختیاری داشتیم، افزود: امیدواریم با اجرای طرح کشوری مربوطه به عنوان یک برنامه جامع و کامل، در صورت تصویب مراجع بالاتر، بصورت گسترده تر در واحدهای درسی این دانشجویان بگنجانیم و بتوانیم مربیان آینده این مقطع را آموزش بدهیم.

وی سن پیش از دبستان در دوران کودکی را سن طلایی جهت آموزش و نهادینه شدن فرهنگ ، رشد هوش اجتماعی و فرا اجتماعی معرفی کرد و اظهارداشت: کودکان در کشور ما، جمعیت بزرگی را تشکیل می دهند و لذا ، فرصت خوبی برای انتقال آموزه های لازم جهت زندگی شهروندی ، احترام به محیط زیست ، منابع طبیعی و احترام به منافع آیندگان است، که باید سرلوحه سیاستهای تمامی مراکز پیش از دبستان قرار گیرد.

وی به عدم وجود مدیریت یکپارچه و طرح مباحثی همچون مسایل زیست محیطی در مراکز آموزشی پیش از دبستان اشاره کرد و افزود: بخشی از مراکز آموزشی مربوط به گروه سنی چهار تا شش سال، زیر نظر آموزش و پرورش و گروهی تحت پوشش سازمان بهزیستی و مراکز متعدد هستند که اگر همگی،  آماده کردن کودکان برای زندگی شهروندی را رسالت خود بدانند، باید سیاست های فرهنگی و اجتماعی همچون حفظ و حراست از منابع طبیعی، استفاده از آنها با توجه به توسعه پایدار، جلوگیری از تخریب و  احترام به منافع آیندگان  را در  برنامه های خود قرار بدهند.

 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با 21 گروه آموزشی تخصصی و هشت مرکز تحقیقات، به تعلیم و تربیت بیش از یک هزار و 700 نیروی متخصص در رشته های خاص حوزه های " رفاه اجتماعی، سلامت اجتماعی (وتعیین کننده های آن)، سلامت روانی و توانبخشی" مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی، ارتوپدی فنی، ارگونومی، فیزیوتراپی، مددکاری اجتماعی ، مشاوره خانواده، سالمند شناسی، روانپزشکی ، روانشناسی و " رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان " می پردازد، و در برخی از  این رشته ها به عنوان تنها برگزارکننده دوره های تحصیلات تکمیلی و phd ،  و در تعدادی از آنها، همچون " رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان " ، نخستین مجری دوره های تحصیلات تکمیلی در کشور و حتی کشورهای منطقه شناخته شده است.