خبرگزاری شبستان: یکی از مشخصه های بارزی که از مساجد انتظار می رود تاثیرگذاری حداکثری بر مخاطبان خویش است چرا که مسجد همچون سایر مکان ها و نهادها محدود به یک هدف نیست بلکه غایت و آرمان خویش را در ایجاد بستری مناسب جهت ورود به همه عرصه های زندگی دانسته و می خواهد تا برای همه اقشار و سنین جامعه برنامه داشته باشد. این مهم جز در سایه مدیریت و و داشتن یه برنامه ریزی مناسب و کامل ممکن نمی شود، همچنان که امام علی(ع) می فرمایند: دقت و ظرافت در برنامه ریزی از مهم ترین و جدی ترین وسایل و امکانات است. وجود یک مدیر داخلی که بتواند اهداف و برنامه های مسجد را به بوته اجرا بگذارد و تا رسیدن به نتیجه مطلوب همراه و همقدم مخاطبان مسجد باشد از مهمترین شاخصه های یک مسجد طراز اسلامی است.
اولین مسئله اینکه بی برنامه‌گی در اجرای برنامه‌ها، وجود چند مدیر همزمان در هیئت‌ها ناشی از فقدان یک مدیریت واحد و موفق است. دوم، عدم حضور مدیر داخلی در مسجد. طبیعی است که یک سری اتفاقات در زمان اجرای برنامه ها رخ می دهد که باید یک مدیر بالاسر برنامه ها حاضر باشد و آن ها را ساماندهی کند. مدیریت برنامه‌های داخلی مسجد در طول روز و بیشتر باز بودن درب مسجد و… مستلزم وجود یک مدیر داخلی است که باید در مسجد حضور مستمر و فعال داشته باشد و امور مسجد را طبق مقررات و مصوبات مسجد مدیریت کند.
منظم و مدون گشتن برنامه‌های مسجد، برنامه ریزی برنامه‌های آتی مسجد، بالاتر رفتن کیفیت برنامه‌ها راهکار مهم و تاثیرگذار در این زمینه است.
تلقی اهمیت مدیریت و وجود یک مدیر مدبر برای یک مکان مخصوصا مسجد ضرورت دیگری است که باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد. شمایل و رفتار مدیر نباید شبیه یک رئیس باشد و لحن او لحن آمرانه نباشد و خود را خادم مسجد و اهالی مسجد بداند. نباید به گونه‌ای رفتار شود که انتصاب مدیر داخلی، لطمه‌ای به نقش امام جماعت بزند. بهتر است دفتر ثبت گزارش روزانه برای مدیر در نظر گرفته شود. همچنین مدیریت فرآیندهای در حال جریان مسجد به گونه‌ای باشد که مخاطبان به طور مستقیم حضور فردی را در اجرای همگون و منظم برنامه احساس کنند.
این طرح در مسجد جامع نارمک توسط امام جماعت این مسجد اجرا شده است و باید گفت یکی از عوامل موفقیت مسجد جامع نارمک به همین دلیل است که یک نفر در مسجد به عنوان مدیر داخلی استخدام شده است و مردم برای هماهنگی برنامه ها نزد او مراجعه می‌کند. مسجد جامع نارمک علاوه بر اینکه کارکنان خوبی در مدیریت و امور فرهنگی دارد، همیشه از صبح تا شب بر رروی مردم باز است و هر شب برنامه دارد.
علاوه بر اینها مسجد جامع نارمک هر روز از نیم ساعت قبل از نماز صبح تا چند ساعت بعد از نماز مغرب و عشا باز است.
علت شلوغ بودن مسجد جامع نارمک داشتن کارکنان خوب در مسجد است و هر شب مسجد برنامه دارد. جمعیت نمازگزاران که تمام فضای مسجد را پر کرده‌اند، برای گوش دادن به تفسیر می‌نشینند. چند سالی است که جلسات تفسیر در مسجد برگزار می شود و اینجانب برای هر جلسه‌اش، ساعت‌ها مطالعه می‌کنم و حاضران در مجلس هم همچنان حضور پیدا می‌کنند. جمعه شب‌ها زیارت آل یاسین، شب‌های جمعه دعای کمیل، سه‌شنبه‌ها دعای توسل و دو شنبه‌ها جامعه کبیره در مسجد برگزار می شود.
عوامل موفقیت یک امام جماعت
نظم
امام جماعت باید بسیار منظم باشد. اینجانب در این سیزده سالی که در این مسجد امام جماعت بوده‌ام، یک‌بار نشده که سر نماز حاضر نشوم. اگر نتوانستم بیایم از قبل به مسئول امور فرهنگی مسجد خبر داده‌ام تا روحانی دیگری نماز را اقامه کند. هیچ وقت نشده که نمازگزار بیاید و امام در مسجد نباشد و برگردد یا مجبور شود نماز را فرادا بخواند یا یک فرد غیر روحانی پیش نماز شود.
دوم اینکه در این سیزده سال برای مسجد و مردم وقت می‌گذارم هر روز یک ساعت و نیم الی دو ساعت پیش از نماز به مسجد می‌آیم و مطالعه می‌کنم. هر کس کاری با امام جماعت داشته باشد پاسخگو هستم. دو ساعت هم بعد از نماز در مسجد حضور دارم و سؤالات و درخواست‌های مردم را پاسخ می‌دهم.
سوم اینکه سعی کرده ام در مسجد برای مخاطبان برنامه هایی شامل تفسیر قرآن و حدیث برگزار کنم زیرا مردمی که دنبال آموختن هستند از همه‌جا خود را به مسجد می‌رسانند. علاوه بر اینها از علما و سخنرانان قوی و فاضل برای سخنرانی در مسجد دعوت می شود.
برنامه‌ریزی دقیق برای نماز
زمان نماز باید دقیقاً مشخص باشد؛ نه اینکه یک شب ده دقیقه باشد و یک شب بیست دقیقه. شخصاً دیده‌ام که در مسجد‌ها برنامه و زمانبندی مشخصی برای نماز وجود ندارد. مدتی طول می‌کشد نماز شروع شود و مدتی که دقیقاً معلوم نیست چقدر است طول می‌کشد تا نماز دوم شروع شود. گاهی نماز غفیله خوانده می‌شود و یا اینکه بین نماز سخنرانی می‌کنند. باید زمان شروع نماز و همین‌طور زمانی که هر نمازی طول می‌کشد، مشخص باشد. باید این زمان همیشگی باشد و تغییر نکند تا نمازگزار از کار و برنامه‌های دیگرش بازنماند و از مسجد فراری نشود.
عالم بودن
موضوع دیگر ارتقای علمی است. امروز نمی‌توان بدون علم و مطالعه امام جماعت خوبی بود. اگر امام جماعت از فضل تهی باشد، نمی تواند در مخاطب تاثیرگذار باشد. امام جماعت باید بتواند به مخاطب مطلب خوب و با ارزش ارایه دهد، باید بتواند یک آیه و حدیث تفسیر کند و به سوالات و شبهات پاسخ دهد و آیه و حدیث بداند و به سؤالات و شبهات مردم پاسخ صحیح ارایه دهد.
قرائت
امام جماعت باید صوت و قرائت خوب و درستی داشته باشد.
ارتباط‌گیری و مخاطب‌شناسی
ارتباط خوب با مردم برقرار کردن خیلی مهم است. باید در شادی‌ها، غم‌ها و مشکلات مردم شرکت کرد. ما در عروسی‌ها و مجالس جشن و شادی مردم شرکت می‌کنیم و در سوگ آنها تخفیف ویژه به خانواده عزادار برای برگزاری مجلس ختم می‌دهیم. عیادت کردن از بیماران محل یکی از برنامه های من در طول چند سال گذشته است این کار باعث دلگرمی بیمار و احیای سنت عیادت از بیماران و باعث جذب بیشتر مردم به مسجد می‌شود.
زمان‌شناسی
امام جماعتی که دغدغه مردم و مسئولیتی که بر عهده دارد را داشته باشد، همیشه متوجه مقتضیات زمانی که در آن قرار دارد، است و بر اساس نیاز زمان و مردم مسجدش برنامه‌ریزی می‌کند.
حجت الاسلام صادق زاده، رئیس مرکز فعالیت های دینی شهرداری تهران و امام جماعت مسجد جامع نارمک
نظر شما