خبرگزاری شبستان: در فرهنگ دینى، نام "مسجد" یادآور بندگى و کرنش در پیشگاه خداوند متعال است. "مسجد" یعنی جایگاه سجده، و سجده اوج عبادت و بندگى انسان براى خداست؛ "السجودُ منتهىَ العبادةِ مِن بَنی آدم"، در حقیقت، برترین و اصیل ترین محل براى عبادت و تقربّ جستن به خداوند متعال مسجد است. بنابراین، در قرآن کریم بر جنبه هاى عبادى مسجد بیش از هر بعد دیگرى تکیه شده است.
یکى از نقش هاى اساسى مسجد آن است که زمینه عبادت پر حضور و خالصانه را فراهم کند تا مؤمنان در آن جا با پرداختن به نماز و ذکر و دعا، زنگار غفلت از دل و جان بشویند و با خداوند متعال به معناى واقعى کلمه انس بگیرند.
ابعاد تربیتى مسجد به گونه اى با ابعاد عبادى آن مرتبط است؛ زیرا عبادت پرورش دهنده روح و روان آدمى بوده و پاسخ به آن در واقع، پاسخ به یک نیاز طبیعى و مهم او است. کسى که نیازهاى جسمى و روانى خود را به طور منطقى پاسخ گوید شخصیتى متعادل مى یابد.
توجه اسلام به ظرفیت های نوجوانی و جوانی
دوران نوجوانى و جوانى، هر کدام نسبت به دوره پیش از خود مرحله مستقلى از حیات به حساب مى آید؛ دوره اى که به علت وجود تمایلات متضاد، عده اى از دانشمندان آن را مبهم ترین دوران زندگى مى شمارند. با همه بررسى ها و تجزیه و تحلیل هایى که در این زمینه به عمل آمده است، باز هم نقاط مبهم و تاریک بسیارى در آن وجود دارد.
پیامبر اکرم (ص) از همان آغاز، توجهى فوق العاده به نسل جوان داشتند و با استفاده از زمینه فطرى آن ها کوشیدند آنان را به اصول اخلاقى و مذهبى آشنا کنند و به سوى خیر جهت دهند. در دوران پیش از هجرت، همین نوجوانان با نمایش برنامه مذهبى و نماز و دعایشان مشرکان را به تعجب و ستوه آوردند. سعدبن مالک هفده ساله از مبارزان سر سخت مشرکان، نمونه اى از این جوانان است.
رسول خدا (ص) با ملاحظه شرط صلاحیت و ایمان و عقل و هوش آنان و علم و اخلاق و تدبیرشان به برخى از آنان مسئولیت هایى مى دادند؛ مصعب بن عمیر نخستین مأمور اعزامى پیامبر (ص) به مدینه براى تبلیغ اسلام بود، در حالى که سن و سال کمى داشت، عتاب جوانى 21 ساله و نخستین فرماندار مکّه از سوى پیامبر گرامی اسلام (ص) پس از پیروزى اسلام بود، اسامه جوان هجده ساله، فرمانده سپاه اسلام در جنگ با روم بود.
هنر پیامبر(ص) استفاده از قدرت جوانان برای دفاع از حریم اسلام بود
این جوان و افراد مشابه دیگر از آغاز، خود را براى تحمل هرگونه آزار و شکنجه آماده کرده و براى دفاع از حریم اسلام صف بسته بودند. این هنر رسول گرامى (ص) بود که توانست از این قدرت ها و توانایى ها براى عزت و سعادت اسلام و جامعه شان استفاده کند و از هدر رفتن این نیروها جلوگیرى کند.
توصیه اسلامى در رابطه با طرز برخورد و طرز تلقى از نوجوانان و جوانان این است که آنان را باید چون وزیر و مشاورى براى خود برگزید و در کارها و حوادث، آن ها را هم راه خویش و هم قدم خود به حساب آورد و با مشاوره ها و هدایت ها، آن ها را به تدریج در رفع مسائل و مشکلات یارى داد.
مکتب آسمانى اسلام، که تربیت صحیح و سعادت بخش خود را بر اساس احیاى تمایلات عالى انسانى و تعدیل غرایز و خواهش هاى نفسانى استوار کرده، به وسیله برنامه هاى علمى و عملى و از راه مراقبت در انجام فرایض دینى و تمرین وظایف عبادى و اخلاقى، پیروان خود را در احراز عادات پسندیده تقوا و مالکیت نفس و نیل به ملکات فاضله عدالت و اخلاق تشویق کرده است.
والدین به عنوان اولین مربیان جوان در محیط خانواده، مربیان مدارس در محیط مدرسه و متولّیان و گردانندگان امور مساجد به عنوان سومین و عمومى ترین محیط و جامعه تربیتى نقشى مهم و اساسى ایفا مى کنند.
تکیه بر مساجد به دلیل نقش تاریخى این پایگاه در زمینه تربیت و تعلیم از یک سو و جنبه دینى و مذهبى آن، که مطابق با فطرت پاک دوران جوانى و نوجوانى است، از سوى دیگر است. بنابراین، یکى از اساسى ترین وظایف والدین و مربیان تشویق و ترغیب قولى و عملى جوانان و نوجوانان به شرکت در برنامه هاى مساجد است.
در مجموع راهکارهاى عملى ذیل به منظور جذب جوانان به مسجد پیشنهاد مى شود:
توسعه و ارتقاى فعالیت هاى فرهنگى و سیاسى؛
افزودن بر جاذبه هاى مسجد؛ مانند برگزارى کلاس هاى هنرى و علمى در رشته هاى گوناگون، تأسیس مکان هاى مناسب ورزشى و دعوت از مربیان با تجربه براى آموزش، برگزارى اردوهاى سیاحتى و زیارتى، نمایش فیلم و اجراى تئاتر و مانند آن با رعایت موازین اسلامى.
تقویت مساجد از نظر امکانات ظاهرى؛ مانند رسیدگى به ساختمان مسجد، نظافت و امکانات گرمازا و سرمازا از آن جا که در حال حاضر، بیش تر مساجد زیر نظر مرکز رسیدگى به امور مساجد اداره مى شوند، این مرکز مى تواند با همکارى نهادهاى مستقر در استان ها و شهرستان ها، مانند اداره کل ارشاد اسلامى، سازمان تبلیغات اسلامى و پایگاه هاى بسیج، به تقویت مادى و معنوى مساجد همت گمارد.
یکى از عوامل مهمى که بر اساس نتایج تحقیق، نقش تعیین کننده اى در جذب نسل جوان دارد، "امام جماعت مسجد" و ویژگى هاى اخلاقى و رفتارى وى در برخورد با نمازگزاران است. بنابراین، دقت در انتخاب امام جماعت با ویژگى هاى خاص (خوش رفتارى با جوانان، برخوردارى از تقواى کافى و مانند آن) از نکات مهمى است که مرجع اعزام کننده باید مورد نظر قرار دهد.
از عواملى که در جذب نسل جوان به مسجد نقش زیادى دارد، طولانى نشدن نمازهاى جماعت است. امام جماعت با در نظر گرفتن این نکته، که جذب و پس از آن حفظ جوانان در مسجد، به ظرافت هاى خاصى نیاز دارد، باید تلاش نماید تا رعایت حوصله و وقت نمازگزاران، به ویژه قشر جوان، را بنماید.
تشکیل و تقویت کتابخانه مناسب براى مسجد و در اختیار داشتن کتاب هاى مفید و متنوع یکى دیگر از راهکارهاى جذب جوانان به مسجد مى باشد. براى جذب و استفاده بیش تر از امکانات کتابخانه، مى توان به برگزارى مسابقات کتابخوانى، قصه نویسى و خلاصه نویسى کتاب و مانند آن اقدام کرد.
بیان لطافت ها و ظرافت هاى نمازهاى پیامبر (ص)، ائمّه اطهار (ع)، اصحاب والا تبارشان و علماى بزرگوار و
رعایت اختصار در نمازهاى جماعت؛ معرفى نماز به عنوان عالى ترین، زیباترین و رساترین سپاس ها از پروردگار در برابر نعمت هاى مادى که خداوند به ما عطا فرموده است.
بیان آثار معنوى نماز؛ مانند این که نماز موجب روشنى چشم رسول خدا (ص) است، نماز موجب دورى انسان از فحشا و منکر است و مانند آن؛
تشویق و تحسین جوانان و نوجوانان نمازگزار با اعطاى جایزه هاى متنوع؛
تبلیغات گسترده درمورد نماز و توجیه فواید و ارزشمندى آن.
مساجد هنگامی می تواند نقش تاریخى خود را در تربیت عبادى، اجتماعى، سیاسى و فرهنگى ایفا کنند که بتوانند مخاطبان خود، به خصوص نسل جوان را جذب و حفظ کنند.
پایان پیام/
نظر شما