قطب فرهنگی یک ملت عقل آن ملت است نه علم آن ملت

به گزارش گروه قران و معارف خبرگزاری شبستان، آیت الله جوادی آملی از مراجع عظام تقلید در درس اخلاق هفتگی خود در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با اشاره به وظیفه انسان در قبال علم و علم آموزی گفت: در تعبیرات دینی به ما فرمودند نه تنها در هر زمانی ما موظفیم عالم شویم و به هیچ وجه دوران فراغت از تحصیل برای انسان مطرح نیست، بلکه موظفیم در هر مکانی عالمانه به سر ببریم، عالمانه سخن بگوییم، سخن عالمانه را بشنویم و عالمانه گفتگو کنیم!

ایشان ادامه داد: آن‌گاه به ما فرمودند وقتی در جایی حضور پیدا کردید مطالبی از قرآن و عترت ائمه اطهارسلام الله علیهم شنیدید آن‌ را به دیگران منتقل کنید تا فضای جامعه فضای فرهنگی شود.

آیت الله جوادی آملی در فرازی از سخنان خود به تشریح آیاتی از قرآن کریم پرداخت و اظهار کرد: در همین زمینه گاهی می‌فرماید: (فَبَشِّرْ عِبادِی الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ)؛ بعد در سوره فصلت فرمود: (وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَی اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی‏ مِنَ الْمُسْلِمینَ) فرمود: اینکه من می‌گویم «احسن الاقوال»، قول تنها به معنای سخن نیست, به معنای مجموعه سیره و سنّت است؛ به معنای مجموعه عقیده و خُلق و رفتار و منش و کرنش و گویش است؛ منظور این نیست که چه کسی خوب حرف می‌زند یا حرفِ خوب می‌زند، کسی که خوب حرف می‌زند یا حرف خوب می‌زند قدم اول است، عمل خوب انجام می‌دهد و خوب عمل می‌کند و مانند آن این‌ها مراحل بعدی است که اهمیت بسیار دارد.

وی توجه به پرورش عقلانیت را در راستای آموزه های وحیانی انبیاء دانست و خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم به گونه ای زندگی کنیم که تا آخرین لحظه عقل وعلم ما با ما باشد این راه برای انسان باز است، این «أحسن الأقوال» طوری است که شما را به «أحسن الحال» منتهی می‌کند و به آن‌جاها می‌رساند و در کمال عقل و علم زندگی می‌کنید، در کمال عقل و علم هم رحلت می‌کنید این راه رفتنی است.

این مفسر قرآن کریم خطر نفس مسوله را در به گمراهی کشاندن انسان متذکر شد و اذعان داشت: نفس امّاره قبل از اینکه امّاره بالسوء بشود مسوّله است اما ما می‌توانیم آن را طرزی هنرمند بار بیاوریم که خوبی‌ها را به ما نشان دهد نه بدی‌ها را، طرزی آن را تربیت کنیم که به جای امّاره بالسوء ، امّاره بالحُسن شود. خیلی‌ها کارهای خیر را به آسانی انجام می‌دهند چون یک فرمانروایی در درون آن‌هاست، چطور بعضی‌ها کارهای بد را به آسانی انجام می‌دهند؟ به آسانی دروغ می‌گویند, به آسانی غیبت می‌کنند, این‌چنین نیست که ما فقط نفس امّاره بالسوء داشته باشیم، خیر امّاره بالحسن هم داریم, کار نفس مسوّله این است که آن حرام‌ها را, آن زشتی‌ها را, آن سمومات را جمع می‌کند یک زرورق زیبا رویش می‌گذارد که این خدمت است, این فرهنگ است این عمل صالح است؛ این زرورق را روی آن سموم می‌کشد به صورت یک تابلوی زرّین در می‌آورد و انسان را از این طریق ترغیب به انجام آن کار می کند.

آیت الله جوادی آملی  در فراز دیگری از سخنان خود با بیان این مطلب که « قطب فرهنگی یک ملت عقل آن ملت است» اظهار داشت: مرحوم کلینی مقدمه ای در ابتدای کافی دارد که این مقدمه را مرحوم میرداماد جداگانه شرح کرده است آخرین خطّی که مرحوم کلینی در این مقدمه دارد این است که قطب فرهنگی یک ملت عقل آن ملت است نه علم آن ملت، علم گوشه‌ای از فرهنگ را تأمین می‌کند اما عقل آن است که جهل علمی و جهالت عملی را عقال می‌کند و جلوی هر تجاوزی را می‌گیرد؛ فرمایش مرحوم کلینی این است که انسان می‌تواند با داشتن این قطب فرهنگی پشت سر پیغمبرصل الله علیه وآله حرکت کند، در دنیا و آخرت راحت باشد و این راه برای همه مخصوصاً وارثان علوم نبوی هست حوزویان و دانشگاهیان و علاقمندان به قرآن و عترت و کسانی که در نهادهای علمی و عملی نظام اسلامی کار می‌کنند  مشمول این دعای خیر نبوی خواهند بود.