مسجد ریگ، مسجدی در دل شن های روان یزد

خبرگزاری شبستان - یزد:

رضوانشهر نام یکی از شهرهای استان یزد است که نام آن قبلاً مجومرد بوده و ریشه در زبان فارسی قدیم دارد  که این لغت به معنای مرد جویای محبت است.

این شهر دارای تاریخی دو هزار ساله است که  وسعت آن ۱۵۰ کیلومتر مربع و نزدیک به ده هزار نفر جمعیت دارد و در ۲۵ کیلو متری از شهر یزد واقع شده است

این شهر دارای مجموعه های تریخی متعددی است که از آنها می توان به مسجد ریگ اشاره کرد که یکی از آثار قرن هشت هجری است و در چندین سال قبل بر اثر اتفاقات ایجاد شده از زیر ریگزارهای موجود در این بخش از زیر خاک بیرون کشیده شده است ولی همچنان در اطراف آن ریگزارهای فراوانی است.

این مسجد تاریخی نمادی از معماری سنتی و اسلامی است که چندین قبر با کاشی های زمان خود  در آن وجود دارد و دارای شبستان و بخش های مختلف است.

بناي مسجد نيز بر سبك معماري شيعي بنا شده كه در جاي خود سندي معتبر بر بالندگي مذهب شيعه در اين سرزمين قبل از رسمي شدن تشيع به عنوان مذهب رسمي كشور محسوب مي شود.

این مسجد تاریخی در دهه 70 شمسی با یک سری اقدامات از خاک بیرون کشیده شده است و این حفاری ها و آثار نشان می دهد که این مسجد تاریخی بر اثر شن های فراوانی که منتقل شده در زیر آنها مدفون شده بود.

ساختار معماری مسجد و ستونهای ستبر آن و وسعت بنای مسجد حکایت از بزرگی و عظمت رضوانشهر در گذشته های دور دارد.

چنانکه می دانیم در سال ۹۰۷ هجری با تاجگذاری شاه اسماعیل صفوی در تبریز مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور معرفی شد و فتح یزد بدست قزلباشان صفوی در سال ۹۰۹ هجری اتفاق می افتد حال آنکه بنای مسجد به یک قرن قبل از این واقعه باز می گردد.

در ابتدا بخشی از این مسجد از دل خاک بیرون کشیده شده بود اما پس از اینکه عده ای از مردم که به منظور تمیز کردن گنبد اقدام کرده بودند با قسمت دیگری که زیر خاک مدفون بود مواجه شدند و مشخص شد که دیوارهای عظیم و بدون سقف دیگری نیز در این بنا وجود دارد که قسمت اعظم ان از دل خاک بیرون کشیده شده است.

در این راستان آنچه چشم و گوش مورخان و تاریخ نگاران را به خود جذب می کند وجود علائم شیعی در بخش های مختلف این بنا است که پیش از حکومت شیعی وجود داشته است و قدمت زیادی دارد.

کاشی کاری های قبور موجود در این مسجد به نحوی است که به خط نسخ خوش بر کاشی معرق ابیاتی وجود دارد.

یکی از این قبور، قبرحاجی جمال الدین محمود بن حاجی کمال الدین حسین بن جلال الدین محمود در سمت چپ و جنب دیواره شرقی به اندازه ۶۸ در ۲۲۰ سانتی متر و به ارتفاع ۵۵ سانتی متر  است که بر دوره آن به کاشی معرق و به خط نسخ اسامی مبارک دوازده امام و بر حاشیه سطوح آن آیه الکرسی و در وسط گل و بته لا اله الا الله محمد رسول الله کتابت شده و اضافه برآن دربالای سر این قبر کتیبه مستطیل شکلی نصب بوده که توسط غارتگران آثار تاریخی از جا کنده شده و بیرون برده شده است.

رفیعی، خادم افتخاری این مسجد نیز با اشاره به اهمیت توجه به آثاری همچون مسجد ریگ رضوان شهر گفت: این اماکن مذهبی نوعی از میراث فرهنگی و تاریخی برای ما است که می تواند تاریخ را برای ما یادآوری کند.

وی افزود: نشان دادن تاریخ تشیع در ایران و یزد نمونه دیگری از اهمیت این مسجد است که به خوبی می توان آن را مشاهده کرد.

این خادم افتخاری تصریح کرد: مسئولان باید بیشتر به این بناها اهمیت دهند تا بتوانیم ای میراث فرهنگی و تاریخی را به جهانیان عرضه کنیم.

لازم به ذکر است مسجد ریگ رضوانشهر به شماره 2402 مورخ  مرداد 87 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.