خبرگزاری شبستان: یکی از ارکان مهم هر مسجد و شاید مهم‌ترین آنها، امام جماعت است. امام جماعتی فقیه، عالم و البته خوش برخورد می‌تواند از کلامی نافذ برخوردار باشد و نبض محله را به دست بگیرد. اما چنین شخصیتی چگونه شکل می‌گیرد؟ قطعاً تهجد در کنار تهذیب، ویژگی‌هایی است که هر طلبه باید با تلاش شخصی به آن دست پیدا کند.. در کنار این موضوع، تربیت و آموزش به ویژه شیوه تعامل اجتماعی موضوعی است که باید از سوی حوزه علمیه به طلاب آموزش داده شود. در همین زمینه با حجت الاسلام شاه جعفری، معاون تهذیب حوزه های علمیه استان تهران گفتگویی ترتیب دادیم که حاصل آن از نظرتان می گذرد.
-در صدر اسلام مساجد يكي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي مردمی به شمار می آمد و تقريبا تمام امورات مهم در مساجد صورت مي‌گرفت با اين فرض اكنون جايگاه مسجد كجاست؟
در صدر اسلام مسجدجایگاهی برای تجمع مردم به شمار می آمد و امورات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مردم از مسجد پیگیری می شد. با شروع انقلاب اسلامی در ایران فضای مساجد به فضای صدر اسلام بازگشت. همان گونه که شاهد بودیم در زمان جنگ مساجد، مرکز تجمع و اعزام نیروها به جبهه ها از مساجد بودند. هیچ دینی به اندازه دین مبین اسلام این قدر به اماکن دینی شان بها نمی دهند. امروز مساجد به عنوان پادگان های فرهنگی محسوب می شوند و اثرشان از پادگان های نظامی هم بیشتر است.
حتی در کوچک ترین مساجد هم انسجام و وحدت ملی دیده می شود و کودکان و خردسالان فروع و اصول دین خودشان را از مسجد می آموزند. اهمیت مسجد به قدری بالا است که اقامه نماز در مسجد که کارکرد عبادی و سیاسی دارد و خواندن نماز جماعت در مسجد برابر چهل سال عبادت فرادا است. در اهمیت جایگاه مسجد همین بس که شخص نابینایی وقتی به پیامبر اکرم (ص) فرمود که من نابینا هستم و نمی توانم در مسجد حضور یابم، پیامبر به وی فرمودند از منزل تا مسجد طنابی را ببند و از طناب بگیر و به مسجد بیا، همچنین در روایات آمده است:«کسی که به سمت مسجد حرکت می کند، خداوند گناهان او را می بخشد.»
باید در کشور ما کارکرد فرهنگی مساجد مورد توجه باشد و فعالیت های فرهنگی در مساجد دنبال شود. علت آنکه پایگاه های بسیج در مساجد دایر شده، این است که جوانان و نوجوانان امور فرهنگی خود را از مسجد پیگیری کنند. زیرا که اگر مساجد خلوت شوند، دین آسیب می بیند.
- با توضیحاتی که شما از جایگاه مسجد فرمودید،به نظرتان امام جماعتی که بتواند پاسخ نیازهای جوان امروز را بدهد باید چه ویژگی‌هایی را دارا باشد؟
امام جماعت نقش بسیار مهمی در مسجد دارد، امام مسجد باید فردی باشد که ضمن اینکه شاداب است، روابط اجتماعی قوی با طیف جوان دارد و حضورش در مسجد تنها برای اقامه نماز جماعت نباشد، بلکه برای جوانان فعالیت های فرهنگی و ورزشی مسجد برنامه ریزی داشته باشد.
از دیگر عوامل مهم در این زمینه هیئت امنای مساجد هستند که عموما باید طیفی باشند که برنامه ریزی صحیحی برای مسجد از جهات مختلف انجام دهند. باید این امکانات را در مسجد فراهم کنیم که بسیاری از امورات مردم در مسجد صورت گیرد. در ابتدای انقلاب بسیاری از ازدواج ها از مسجد صورت می گرفت، الان هم هیئت امنای مساجد باید طوری برنامه ریزی کنند که مساجد چنین کارکردی هایی را داشته باشند.
امروز می بینیم که بسیاری از مدیران، کارشناسان و پزشکان که در مساجد فعالیت دارند، تخصصشان را در اختیار نمازگزاران می گذراند، به عنوان مثال برخی از پزشکان یک روز را به صورت مجانی در مسجد طبابت انجام می دهند و یا برخی از مساجد مکان ورزشی برای نمازگزاران فراهم می کنند، این گونه موارد تاثیر بسیاری در جذب به مسجد دارد.
مساجد موفق را به طلاب معرفی کنیم، تا با علت موفقیت مساجد آشنا شوند
-حوزه علمیه تربیت طلاب را بر عهده دارند و تعداد اندکی از این طلاب به مدارج بالا می‌رسند یا سمت‌های اجرایی می‌گیرند،اکثر آنها مبلغ علوم دین یا امام جماعت مسجد می‌شوند،آیا آموزش های خاصی در زمینه امامت جماعت به طلاب از سوی حوزه های علمیه بیان می شود؟
در حال حاضر در حوزه های علمیه جوانان مومن و افرادی که دغدغه دین دارند مشغول به تحصیل هستند، ما در حوزه های علمیه ضمن اینکه از حضور اساتید اخلاق برای بهره مندی طلاب استفاده می کنیم، تلاش می کنیم، مساجد موفق را به طلاب معرفی کنیم، تا با علت موفقیت مساجد آشنا شوند، اما، امام جماعت مسجد شدن روحیه خاصی می خواهد.
برخی از افراد روحیه ویژه ای در این زمینه دارند و با روابط عمومی قوی و نشاط و شادابی، می توانند در جذب به مسجد موفق باشند، ما آنها را برای امامت جماعت معرفی می کنیم، اما برخی از افراد چنین روحیه ای ندارند. اینکه از سوی حوزه علمیه اجباری برای طلاب برای امامت جماعت باشد، وجود ندارد و خودشان داوطلبانه امام جماعت بودن را برای مسجد انتخاب می کنند.
-کسی که قصد دارد در حوزه درس بخواند قطعاً یک اعلام آمادگی در خود حاصل کرده است و با علاقه وارد می‌شود، ولی این قضیه درباره مسجد صادق نیست. یعنی افراد ممکن است توجیه برای خود بیاورند و به مسجد نیایند. چه عواملی باعث جذب افراد به مسجد می‌شود؟ نقش امام جماعت در این میان چیست؟
امام جماعت مدیر و بزرگ یک محله و در واقع نقش هدایتی برای افراد محل دارد. ما معمولا طلبه های که روحیه ویژه و خاصی دارند و توان و حوصله برخورد با مردم را دارند برای این کار معرفی می کنیم. برخی از طلبه ها در این زمینه آمادگی ندارند زیرا یک امام جماعت باید حضور بیشتری در مسجد محل داشته باشد. ضمن اینکه باید پایبند به مسجد شود و برای اقامه نماز در سه وعده در مسجد حضور داشته باشد. این شرایط را خیلی ها نمی توانند، بپذیرند، اما برخی این شرایط را قبول می کنند و روحیه امامت جماعت را دادند. ما این افراد را برای امامت جماعت معرفی می کنیم.
البته مردم محله هم در انتخاب امام جماعت مسجدشان نقش مهمی دارند و کسی که خصوصیات ویژه داشته باشد را می توانند برای امامت مسجدشان انتخاب کنند. مشکلی که ما در این زمینه با آن مواجه هستیم این است که امروز امام جماعت لازم برای مساجد وجود ندارد و حوزه هم در این زمینه در تنگنا قرار دارد.امروز برای بسیاری از مساجد تهران با سختی می توانیم امام جماعت فراهم کنیم. تاکنون با مسئولان مرکز رسیدگی به امور مساجد جلساتی در راستای گسترش تعاملات برگزار کرده ایم .
- تدابیر مرکز حوزه های علمیه برای جبران کمبود امام جماعت برای مساجد چیست؟
هر سال حوزه های علمیه، تعداد محدودی طلبه می تواند پذیرش کند زیرا فضای آموزشی حوزه فضای محدود است و با کمبود فضا مواجه هستیم به طوری که به دلیل کافی نبودن فضای آموزشی، امسال 3 هزار نفر داوطلب ورود به حوزه داشتیم که از این تعداد یک هزار نفر را می توانیم جذب کنیم. اگر فضای آموزشی گسترش یابد با افزایش پذیریش در حوزه می توانیم، این کمبود را جبران کنیم.
نظر شما