اگر عیب خلق را بپوشانی، خدا عیب تو را می پوشاند

خبرگزاری شبستان -  گروه قرآن و معارف: "رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:  "لا یستر عبد عیب عبد الا ستره الله یوم القیامه / هیچ بنده‏ای عیب بنده دیگر را نمی‏پوشاند مگر این که خداوند در روز قیامت عیب او را می‏پوشاند. کسی از رسول خدا پرسید و گفت: دوست دارم خداوند عیب‏های مرا بپوشاند؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخش فرمودند:  استر عیوب اخوانک یستر الله علیک عیوبک / عیوب برادران خودت را بپوشان، خداوند عیوب تو را می‏پوشاند. "
از جمله چشمه های مهم آرامش در وجود انسان این است که آدمی بتواند با پرهیز از رذایل اخلاقی یعنی تاریکی های رفتار در درون  و بیرون بتواند از سرمایه و اندوخته های آرامش خود محافظت کند. غیبت اما از مهم ترین رذایل اخلاقی است که اندوخته های معنوی ما را به باد می دهد و از وجود ما سلب آرامش می کند. اگر ما به دنبال علاج این حفره سیاه رفتاری باشیم، می توانیم از آرامش خود پاسداری کنیم. کتاب "غیبت و عواقب آن" تألیف ارزشمند اسماعیل صدیقی به این مبحث می پردازد. چکیده ای از مباحث این کتاب در ادامه ارائه می شود

دیوصفت ها خال زیبای دیگران را هم بدقواره می بینند

نقل شده در دروازه یکی از شهرهای هند دو مجسمه بوده، یکی در نهایت حسن که تمام محسنات در آن محسنات در آن جمع بوده‏اند، از جمله محسنات این صورت زیبا، مجسمه هیولایی زشت قرار داشته و آنچه را که در زشتی و هیولایی اثر داشته، از رنگ و شکل، در این مجسمه درست کرده بودند.
برای اینکه خیلی زشت‏تر هم بشود، دو شاخ دراز مثل کرگردن روی سر این مجسمه کشیده بودند. آنگاه آن مجسمه هیولا انگشتش را دراز کرده رو به آن صورت زیبا و به لسان حال به آن صورت زیبا می‏گوید تو خیلی زشت هستی، نگاه به خالت بکن.
آنگاه مقاله‏ای نوشته بودند که این است وضع بشر - دو تا شاخ دراز خودش را نمی‏بیند و حسن های آن صورت را نمی‏بیند، فقط یک خال سیاه را می‏بیند، در حالی که خود این خال هم حسن آن است، تو داری آن را بد می‏بینی.
 

پاسخ رسول الله (ص) به مرد عیب جو چه بود؟

در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله مردی از جمع چند نفر گذر می‏کرد، همین که رد شد یکی از حاضرین گفت من این مرد را به خاطر خدا دشمن می‏دارم، این سخن را که گفت همه به او اعتراض کردند و گفتند بد حرفی زدی، ما به او اطلاع می‏دهیم. او را از گفته آن مرد مطلع کردند. خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و جریان را به عرض آن گرامی رساند.  مرد عیب جو را خواستند و از آنچه گفته بود پرسیدند.  عرض کرد بلی چنین است من این حرف را گفته‏ام!  رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: به چه سبب این مرد را دشمن می‏داری؟  گفت: من همسایه او هستم و اطلاع کامل از وضعش دارم، هیچ گاه ندیده‏ام غیر از نمازهای واجب شبانه روزی نماز دیگری بخواند  عرض کرد: ای رسول خدا بپرسید از این شخص آیا نمازهای واجب را از وقتش تأخیر می‏اندازم یا در رکوع و سجودش و یا در وضو نقصی ایجاد می‏نمایم؟ آن مرد گفت: نه، ولی اضافه کرد، هیچگاه ندیده‏ام غیر از روزهای ماه رمضان که هر شخص خوب و بد روزه می‏گیرد او روزه دیگری بگیرد.
او در جواب عرض کرد، یا رسول الله! سوال کنید، آیا در ماه رمضان روزه‏ام را خورده‏ام یا از حدود و شرایطش خارج شده‏ام؟  آن مرد گفت: نه، ولی من هیچ وقت ندیده‏ام به فقیر و تنگدستی چیزی از راه کمک بدهد مگر همین زکات واجب که اشخاص خوب و بد هم آن را می‏دهند.  او در جواب عرض کرد: یا رسول الله از او بپرسید، آیا هیچگاه شده که از مقدار لازم کمتر بدهم، یا به آن کسی که طلب زکات می‏نمایم، گفته باشم کمتر بگیرد؟
جواب داد: نه.
حضرت رسول صلی الله علیه و آله رو به مرد عیب جو نموده و فرمودند:  از جا حرکت کن. "فلعله خیر منک / شاید او از تو بهتر باشد."
 

اگر عیب بندگان را بپوشانی خداوند هم عیب تو را می پوشاند

لذا هیچ کس نباید، خودش را بهتر از دیگران ببیند و درصدد غیبت کردن و بدگویی از آنها برآید، چرا که شاید آنها از او بهتر باشند و اگر اتفاقاً خودش هیچ عیبی نداشته باشد، باید خداوند را شکر کند و وجود پاکیزه و بی عیب خویش را با ذکر عیب دیگران ملوث نگرداند.  مومن علاوه بر این که نباید در جست و جوی عیب‏های دیگران باشد، بلکه باید اگر عیبی هم در برادران دینی اش ببیند، پرده پوشی کند و نگذارد دیگران از این عیب آگاه شوند و یا اگر دیگران درباره مومنی سخن گفتند ولیکن خودش انکار کرد باید حرفش را بپذیرد و او را تصدیق کند.   عیب پوشی از خصلت‏های ارزشمندی است که اگر کسی از عیب دیگران چشم پوشی کند، خداوند نیز روز قیامت عیب‏های او را خواهد پوشاند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:  "لا یستر عبد عیب عبد الا ستره الله یوم القیامه / هیچ بنده‏ای عیب بنده دیگر را نمی‏پوشاند مگر این که خداوند در روز قیامت عیب او را می‏پوشاند. "
کسی از رسول خدا پرسید و گفت: دوست دارم خداوند عیب‏های مرا بپوشاند؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخش فرمودند:  "استر عیوب اخوانک یستر الله علیک عیوبک / عیوب برادران خودت را بپوشان، خداوند عیوب تو را می‏پوشاند. "
 

تذکر آری اما آبروریزی نه

البته معنای این مطالب این نیست که انسان به برادران دینی تذکر ندهد نه، بلکه انسان موظف است به طور خصوصی و پنهانی به آنها تذکر دهد تا در صدد اصلاح خویش برآیند.
امام صادق علیه السلام فرمودند:  "احب اخوانی الی من اهدی الی عیوبی / محبوب‏ترین برادرانم کسی است که عیب هایم را به من بگوید." حتی می‏توان گفت همان گونه که عیب جویی زشت و حرام است، کتمان عیب نیز خیانت است.  "من رای اخاه علی امر یکرهه فلم یرده عنه و هو یقدر علیه فقد خانه / کسی که برادر دینی خود را گرفتار عمل ناپسندی می‏بیند و می‏تواند او را از این کار باز دارد، اگر چنین نکند به او خیانت ورزیده است."