خبرگزاری شبستان: کمتر کسی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم یعنی زمانی که انقلاب صنعتی با اختراع ماشین بخار خود را به دنیا نشان داد تصور می کرد این انقلاب تا این حد بر ریزترین ابعاد زندگی بشر تأثیرگذار شود. این انقلاب به مرزهای انگلستان و اروپا محدود نشد و مناطق دیگر جهان با سودای پیشرفت شروع به تقلید و رهروی از غرب کردند.
بر اساس یک اصل کلی هر اقدامی فارغ از بدی یا خوبی اثراتی به همراه دارد. انقلاب صنعتی نیز از این اصل جدا نماند و آثار مخرب آن به دنبال اثرات مثبتش خود نمایی کرد. از دیدگاه جامعه شناسی یکی از آثار منفی صنعتی شدن زندگی انسان ها روزمرگی است.
کارشناسان از نشانه های روزمرگی را فردگرایی و تنهایی می شمرند، بلایی که امروزه گریبان گیر زندگی مردم غرب است. اتکای بیش از حد به نیروی فردی و از طرفی دیگر وجود رقابت شدید برای زنده ماندن و گرفتن فرصت های برتر از دلایل این پدیده دانسته شده است. فردی که در جامعه مدرن فعالیت می کند باید طبق شرایط خاص اجتماعی که عموما تحمیلی هستند برای بقا تلاش کند.
آفات روزمرگی
انسان گرفتار روزمرگی با مرگ خلاقیت مواجه است. تکرار مکررات و پیاده سازی کارهای هر روزه مانعی برای بروز ایده های نو خواهد شد و کسی که توانایی آفرینش را از دست بدهد به افسردگی و تنهایی دچار می شود. جهان برایش کوچک و زندگی معنی پوچی خواهد گرفت. این انسان مولود جامعه مدرن گاهی برای رهایی از وضعیت موجود به خشونت و تبهکاری روی می آورد.
*طلاق این پدیده شوم را می توان ازجهتی، نتیجه روزمرگی دانست. انسان گرفتار روزمرگی به صورتی شدید به دنبال تنوع طلبی است. یعنی برای معنی دهی به زندگی از بیرون دست به اقدام می زند. زندگی شخصی را به امید درمان مورد هجمه قرار می دهد غافل از اینکه این تغییر، موقتی بوده و ضربه های این تصمیم سنگین و سهمگین خواهد بود.
* نا امیدی و کسالت از دیگر نشانه های روزمرگی است. فرد دچار روزمرگی، برای آینده چندان برنامه ای ندارد چرا که معتقد است زندگی تکراری امروز اهمیت آینده نگری را ندارد. ارزش هایش بر این اساس تغییر کرده و ارزش های نوین جایگزین آن می شود. آسیب جدی که امروز دنیای مدرن را تهدید می کند خود کشی ناشی از بحران هویت است. بحران هویت در راستای تکرار مکرارات روزانه و تلقی بی ارزش بودن در انسان ایجاد می شود. جهان بینی به شکلی جدی تغییر یافته و انسان خود را میان انبوهی از امر و نهی های روزانه سرگردان می یابد. در نتیجه عدم را بر زندگی مرده وار ترجیح می دهد.
*گرایش به مصرف گرایی درد دیگر روزمرگی است. فرد، دیگر با رفع نیازهای سابق ارضا نشده و بر اساس اصل تنوع طلبی به خلق کالاهای جدید روی آورده و با تولید نیاز در پی رفع خلاء موجود زندگی خویش است. روشی که به شدت از سوی غرب دنبال می شود. پدیده فیلم، موسیقی های به شدت هیجان انگیز تولید بازی های متنوع با رویکرد های مختلف و گاه بسیار هدف دار از سیاست های فرهنگی غرب به شمار می آید.
رابطه تکنولوژی و روزمرگی
پیشرفت های علمی ازجهاتی سهم بزرگی در ابتلای انسان به روزمرگی دارد. کارشناسان معتقدند تولد رایانه در جهان خود انقلابی بزرگتر از انقلاب صنعتی است. هرچند ویژگی فن آوری کاستن سنگینی بار فعالیت های انسان است، اما مولود تنهایی انسان نیز هست. نقش اینترنت در این جا بسیار پررنگ است. شهروند صاحب این تکنولوژی با فشردن یک دکمه خرید چند روزه خود را انجام می دهد بی آنکه ساعت ها در فروشگاه وقت صرف کند. نه دیده می شود و نه می بیند. ارتباط انسانی ناپایدار و اندک می شود.
باید توجه داشت کمی این ارتباط موجب افزایش زمان فراغت انسان شده و بیکاری مخفی برای او حاصل می کند. فراغت کاذب زمان هجوم افکار به شدت منفی در ذهن انسان است. افکاری که انسان را به فرعیات زندگی سوق می دهد. ذهن ترتیبی ساعتی پیدا کرده و برنامه فردا از روز قبل مشخص و دست نخورده است.
فردگرایی و تنهایی از نشانه های بارز روزمرگی جوامع به حساب می آید. خصیصه ای که بخشی از آن را فن آوری ایجاد کرده است. رخوت و افسردگی ناشی از تکرار اعمال روزانه در شدیدترین حالت باعث بروز آسیب های اجتماعی خواهد شد.
مذمومیت روزمرگی درنگاه اسلام
دین مبین اسلام برای پیشگیری از آفت روزمرگی توصیه های جدی را ارائه داده است. اسلام علایم مومن را برنامه ریزی و تقسیم کار می داند. بر طبق این کلام گهر بار می توان نتیجه گرفت انسان باید آینده نگر و تلاش گر باشد. توجه به ارتباط با دیگران از طریق تقسیم کار، انسان را از تنهایی و افسردگی نجات خواهد داد.
اسلام توبه را، راهی برای فرار از روزمرگی می داند. بر طبق سخن امیرالمومنین علی (ع) توبه ای، واقعی است که فرد تصمیم بر جبران کامل اعمال خود داشته باشد. خاصیت توبه باز شدن دریچه های تازه به زندگی انسان است. امید به رحمت خدا و احساس حضور او خود مانعی بزرگ برابر روزمرگی است. تأمل و تأکید اسلام به غنیمت شمردن وقت، حساسیت انسان را به زندگی و استفاده بهینه آن بیشتر می کند.
در همین رابطه امام علی (ع) فرمودند: «از کسالت و دلتنگی بپرهیز، زیرا این دو کلید تمام بدی‌ها هستند و کسی که کسالت ورزد حقی را ادا نمی کند و کسی که دلتنگی به خود راه دهد بر هیچ حقی شکیبا نیست.»
امام صادق (ع) نیز فرد بیکار را محبوب خدا نمی شمارد و باز در سخن دیگر می فرمایند: «خداوند از خواب زیاد و بیکاری پیوسته نفرت دارد.»
همچنین امام علی (ع) در سخنی دیگر فرمودند: «سهل انگاری و تنبلی، به از بین رفتن حقوق دیگران می انجامد.»
نتیجه گیری
تلاش، هدفمندی و برنامه ریزی از موانع بزرگ ابتلا به روزمرگی است. عدم وابستگی بیش از حد به فن آوری های روز و اتکا به نیرو و خلاقیت خدادادی رضایت مندی از زندگی را به همراه می آورد. گمشده امروز زندگی بشر ایمان امید و کسب آگاهی است و فرهنگ جایگزین آن، در آمد حداکثری و تولید ثروت به هر قیمت است. انسان برای به دست آوردن آن تمام عمر تلاش می کند، غافل از آنکه از حقیقت زندگی فرسنگ ها فاصله دارد. انسان عصر مدرن برای درمان روزمرگی باید به زندگی خدایی بازگردد و بیش از آنکه به خود تکیه دارد به خالقش اعتماد کند.
پایان پیام/
نظر شما