خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: بطور كلي تا اواسط قرن گذشته، اهميت و ويژگي خاص درياي خزر منحصر به عمليات صيد، ماهيگيري و امور شيلاتي و نيز حمل و نقل دريايي و كشتيراني بود؛ اما رفته رفته با شناخت حوضه ها و چاه هاي نفتي در درياي خزر و در پي آن اكتشاف و استخراج نفت از آنها در سال 1947 و 1948 به بعد، اهميت اقتصادي و تجاري اين دريا ازل حاظ وجود ذخاير نفت و گاز و استخراج آنها افزايش يافت. تاريخچه دقيق فعاليت هاي اكتشاف و توليد اقتصادي نفت در كشورهاي همجوار درياي خزر مثل جمهوري آذربايجان به حدود قرن 13 ميلادي مي رسد.
بنابراین گزارش، این دریاچه بزرگ که به آن دریا نیز میگویند برای ایران از ضرورت بسیار بالایی برخوردار است. با وجود هزينه بالايي که فعاليت هاي بالادستي نظير اکتشاف و استخراج نفت در اين منطقه براي ايران در بردارد و همچنين وجود منابع عظيم نفت در جنوب کشور، اما نبايد نفت منطقه شمال کشور به حال خود واگذاشته شود. زيرا سرمايه گذاري در منابع نفتي منطقه، از نظر استراتژيک و حضور فعال ايران و جلوگيري از دست اندازي ديگر کشورها به منابع نفت ما در منطقه ضروري است. در همین راستا روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران به نقل از حمیدرضا شاهدوست، رئیس پایانه نفتی شمال در شرکت پایانه‌های نفتی با اشاره به آماده‌سازی پایانه نفتی شمال برای از سرگیری سوآپ نفت گفته است: "با تکمیل و بهره‌برداری از حوزچه فراگیری ظرفیت سوآپ نفت به حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز قابل افزایش است. در شرایط کنونی از مجموع ۹ مخزن ذخیره‌سازی نفت خام، سه مخزن در حال تعمیرات اساسی است. با به پایان رسیدن تعمیرات اساسی مخازن موجود نفت، ظرفیتی به منظور سوآپ روزانه ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار بشکه نفت خام از کشورهای حاشیه دریای خزر فراهم می‌شود. از سوی دیگر در صورت تکمیل و بهره‌برداری از پروژه حوضچه فراگیر، ظرفیت سوآپ نفت خام ایران از پایانه شمال در قالب یک طرح سه مرحله‌ای به ترتیب ۵۰۰ هزار، یک میلیون و سپس دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد."
این گزارش می افزاید: روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران به نقل از رئیس پایانه نفتی شمال در شرکت پایانه‌های نفتی در ادامه نوشته است: "پروژه راهبردی ساخت حوضچه فراگیر در پایانه نفتی شمال شامل طراحی و ساخت ۱۴ پست اسکله، خطوط لوله، مخازن ذخیره سازی نفت خام است. با تکمیل این طرح امکان پهلوگیری نفتکشهای بزرگ تر در پایانه نفتی شمال فراهم می‌شود. هم اکنون با امکانات موجود پایانه نفتی شمال، در هر اسکله در ۲ درگاه ۸۲۰ مترمکعب در ساعت نفت خام در ساعت تحویل بگیریم، اما ناوگان فعال در دریای خزر تنها می‌توانند از یک درگاه و با سرعت ۷۰۰ مترمکعب در ساعت نفت تخلیه کنند و این مسئله سرعت سوآپ را پایین آورده است. هم اکنون اجرای فاز نخست حوضچه فراگیر که شامل موج شکنهای غربی و شرقی بوده، تقریبا به پایان رسیده و در واقع بخش عملیات سنگی به صورت ۱۰۰ درصد انجام شده است. طول موج شکن غربی حدود دو هزار و ۴۰۰ متر و موج شکن شرقی حدود یکهزار و ۷۲۰ متر است. در شرایط کنونی انجام عملیات بتن کاری این موج شکنها در دستور کار قرار دارد که با تامین منابع مالی اجرایی خواهد شد. هم اکنون همه نفتکشهایی که در حوزه دریای خزر تردد می‌کنند از ظرفیت حمل نفت خام ۳۷ تا ۳۸ هزار بشکه (پنج تا هفت هزار تن) برخوردار هستند. در صورت تکمیل این طرح، حتی امکان ورود و پهلوگیری نفتکشهای ۱۲ هزار تنی در پایانه نفتی شمال فراهم می‌شود. هم اکنون آمادگی از سرگیری سوآپ نفت خام کشورهای حوزه دریای خزر هستیم. در صورت توافق نهایی با کشورها، هیچ گونه محدودیت عملیاتی در پایانه نفتی شمال برای از سرگیری سوآپ نفت خام وجود ندارد."
یادآور می شود: سوآپ عبارت است از واردات فرآورده در يك نقطه مرزی كشور و مصرف آن در داخل و در قبال آن صدور فرآورده با همان مشخصات از مرز خروجي ديگر. سوآپ فرآورده يكي از فعاليت هاي عمده شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران بوده كه در بردارنده منافع بسياري براي شركت است:
- تامين بخشي از نياز نیروگاه های كشور و مردم به فرآورده هاي نفتي در مناطق شمال، شمال شرق و غرب كشور
- صرفه جويي در هزينه هاي حمل و نقل فرآورده از مبادي توليد به مناطق اشاره شده
- آزاد شدن بخشي از ناوگان حمل و نقل فرآورده و امكان استفاده از آن در بخش هاي ديگر به منظور تسريع و تسهيل در امر سوخت رساني
- كسب درآمد براي شركت از طريق دريافت حق سوآپ (هزينه جابجايي)
- صادرات فرآورده هاي مازاد بر نياز داخل به عنوان معوض و جلوگيري از انباشت آن در مخازن شركت
از سال 1386 عمليات سوآپ شامل فرآورده هاي نفتكوره و بنزين بوده كه عمدتاً از كشورهاي آسياي ميانه (مرز شمالي) جهت مصرف نيروگاه نكا منطقه ساري يا از كشور عراق (مرزهاي غربي) جهت مصرف نيروگاه هاي سهند تبريز، بيستون كرمانشاه و مفتح همدان صورت پذيرفته و معوض آن از بنادر جنوبي كشور صادر شده است.
نظر شما