«حسادت از منظر نهج البلاغه »/ شیطان به ارتباط بندگان صالح با خدا، حسادت می کند

خبرگزاری شبستان - محمد عزیزیان

حسادت شیطان:

قوم لوط در ابتدا در زمره ی بهترین و شایسته ترین بندگان خداوند بودند و آداب و سنن الهی را به خوبی انجام می دادند ؛ تا اینکه شیطان به آنها حسادت ورزید و بارها و بارها برسر راه آنها سبز شد. سرزمین آنها در مسیر عبور کاروان های مختلف بود و همیشه تعدادی مسافر از آنجا عبور می کرد و از نعمت های فراوان آن سرزمین استفاده می کردند و حتی به گونه ای شد که مسافری راهش را به آن دیار کج می کرد و از میوه و سایه ی درختان بهره می جست .

تا اینکه مردم آن قوم بارها از این وضعیت به لوط شکایت کردند و ابلیس که منتظر چنین فرصتی بود ، به آنها یاد داد هر مسافری را که ار آن شهر می گذرد بگیرند و خلع لباس کنند و بعد به او تجاوز کنند.

روزی ابلیس خودش را بصورت جوانی زیبا در آورد و به طرف آنها رفت . قوم لوط به گفته ی ابلیس عمل کردند و به او تجاوز کردند و به این ترتیب فساد در بین آنها زیاد شد.(داستان پیامبران ، ص 78و79)

از ابتدای خلقت انسان تا روز حساب ، حسادت شیطان در مورد انسان پایان نخواهد پذیرفت.

« استأدى الله سبحانه الملائكة وديعته لديهم و عهد وصيته إليهم في الإذعان بالسجود له و الخنوع لتكرمته فقال سبحانه [لهم‏] اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس‏- [و قبيله اعترتهم‏] اعترته الحمية و غلبت [عليهم‏] عليه الشقوة و [تعززوا] تعزز بخلقة النار و [استوهنوا] استوهن خلق الصلصال فأعطاه الله النظرة استحقاقا للسخطة و استتماما للبلية و إنجازا للعدة فقال‏ فإنك من المنظرين إلى يوم الوقت المعلوم

خداوند از فرشتگان خواست تا آن چه در عهده دارند انجام دهند، و عهدى را كه پذيرفته‏اند وفا كنند، اينگونه كه بر آدم سجده كنند، و او را بزرگ بشمارند ، و فرمود: «بر آدم سجده كنيد پس فرشتگان همه سجده كردند جز شيطان» غرور و خود بزرگ بينى او را گرفت و شقاوت و بدى بر او غلبه كرد، و به آفرينش خود از آتش افتخار نمود، و آفرينش انسان از خاك را پست شمرد. خداوند براى سزاوار بودن شيطان به خشم الهى، و براى كامل شدن آزمايش، و تحقق وعده‏ها، به او مهلت داد و فرمود: (تا روز رستاخيز مهلت داده شدى.) » (فرازی از خطبه یک)

حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) در این فراز گرانقدر به این موضوع که شیطان نمی تواند ارتباط انسان با خداوند را مشاهده نماید ، اشاره می فرماید و حسادت را مایع اصلی این موضوع می داند.

شیطان در قالب انسان های کوته نظر و شیاد در صدد است ارتباط انسان های نیک را با خداوند قطع نماید و هیچگاه در مورد ارتباط بندگان صالح با خداوند بزرگ سکوت نمی کند .

در زمان ، ولایت حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام)  بر مردمان آن دوران نیز ، انسان های شیطان صفتی بودند که در قالب فرمایشات ابلیس توان دیدن ارتباط حضرت را با پروردگار راستین نداشتند. بنابراین در صدد بد نام کردن حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) بر آمدند که متاسفانه بدلیل عدم درک صحیح بسیاری از مردم آن روزگار و حتی دوستان حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) به این امر موفق شدند و در انتها خواندیم و شنیدیم که چه برسر حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) آوردند آن شیاطین حسود.

حسادت شیطان ، حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) را حتی بعد از شهادتش رها نکرد و دوستان شیطان بر منبرها می رفتند و حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) را با سخنانی سخیف ،( مگر علی نماز می خواند و ....) در صدد تخریب آن شخصیت الهی بر آمدند .

ارتباطات معنوی حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) با خداوند در دعای کمیل کاملاً مشهود است که از آن می توان بعنوان الگویی مناسب در جهت برقراری ارتباط مؤثر با خداوند یاد کرد .

شیطان از همین ارتباط مؤثر انسان با خداوند می ترسد و درواقع به این ارتباط حسادت می ورزد . بنابراین تمامی تلاش خود و فرزندانش را در از بین بردن این ارتباط مصروف می دارد.

شیطان می داند که اگر مومنی به ائمه (علیهم السلام) متصل گردد . از آن طریق به منبع اصلی فیض متصل می گردد . به یقین کار او زار خواهد شد و دیگر نخواهد توانست بندگان راستین را از خداوند دور نماید.

برقراری ارتباط مؤثر با خداوند نزدیکی به دستورات ائمه (علیهم السلام) می باشد و همچنین طبق فرمایش گرانقدر حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام ) در خطبه فوق دوری از حسرت و حسادت انسان را به خدا نزدیک و ارتباطش را با حضرت حق قوی تر می سازد . در واقع

طبق فرمایشات حضرت امیر المومنین علی ( علیه السلام ) این حسد بود که شیطان را از درگاه خداوند راند.

انسان باید بداند که چنانچه حسد بر او مستولی گردد قطعاً ارتباطش با خداوند ضعیف و در نهایت قطع می گردد و قطع ارتباط با خدای متعال ، نهایت بدبختی و بیچارگی را شامل حال بنده می کند .

بنابراین طبق تذکر حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) به با لاترین خصوصیت شیطان که همان حسد است ، می بایست این عمل زشت و ناپاک را از زندگی خود ریشه کن کنیم تا بتوانیم ارتباطی مؤثر با حضرت حق داشته باشیم.

در انتهای این فراز حضرت امیرالمومنین علی ( علیه السلام) توجه انسان را به این موضوع مصروف می دارد که ای انسان تحت هیچ شرایطی ارتباط خود با خداوند را قطع نکن و چنانچه دچار انحرافی نیز شدی ، باز برگرد که خداوند درب توبه را برایت همیشه باز نگاه داشته.

* پژوهشگر و محقق نهج البلاغه و استاد دانشگاه استان البرز