به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در همایش «اسلام و جوان غربی؛ چالش ها و چشم اندازها (بررسی و بازخوانی دو نامه رهبر انقلاب به جوانان غربی)» با بیان اینکه می توان از ابعاد مختلف این نامه و پدیده را مورد بررسی قرار داد و در خصوص آن سخن گفت، اظهار کرد: یکی از جهاتی که درباره این نامه قابل طرح است بحث سبک شناسی رهبری است که این نامه با شیوه تخاطب به مخاطب یعنی شیوه رایج تمام انبیاء مرقوم شده است.
وی با بیان اینکه شیوه تخاطب با مخاطب و خطاب قرار دادن وجدان او، مبتنی بر مجموعه ای از مبانی معرفت شناسی است، ادامه داد: ما انسان را دارای ذات می دانیم برخلاف افرادی که انسان را فاقد ذات و ماهیت دانسته و معتقد اند وجوب مقدم بر ماهیت است، اما ما اعتقاد داریم انسان دارای سرشت الهی و فطرت ملکوتی است و در این وجوه و عنصر چیزی به نام فطرت الهی نهفته است.
وی تصریح کرد: همچنین اعتقاد داریم نحوه وجود انسان به گونه ای است که هم در ساحت معرفت و شناخت و هم در ساحت گرایش و نیز ساحت کنش و رفتار، این فطرت ظهور و بروز دارد.
حجت الاسلام رشاد فطرت را غیر از عقل دانست و گفت: آیات و روایات بسیاری این ادعا را به اثبات می رسانند که انسان فطرت داشته و فطرت او الهی است. در حقیقت فطرت به آفرینشِ بدون الگو و پیشینه گفته می شود و انسان دارای خلقتی خاص و بدون پیشینه است.
وی در ادامه سخنان خود ابراز کرد: گاهی در برخی آیات به این مسئله اشاره شده است که اگر به روش تخاطب به وجدان حتی با انسان ها سخن بگویید و حتی با کافر مواجه شوید می توانید از او اعتراف به وجود خداوند بگیرید که در این باره روایات بسیاری نیز وجود دارد.
وی تصریح کرد: این معرفت و جنبه آگاهی از وجود خدا که فطری است، کاملا حضوری بوده و کسی از بیرون این نکته را به انسان القاء نمی کند، همچنان که وقتی فرد در معرض مرگ قرار می گیرد (مانند اینکه کشتی او دچار طوفان شده و روی تخت پاره ای بر آب شناور است و خود را در حال غرق شدن می بیند اما همچنان نقطه امیدی در وجود او می تابد) اینگونه می اندیشد.
حجت الاسلام رشاد با اظهار تاسف از اینکه ما از شیوه تخاطبِ مخاطب غافل هستیم، اذعان کرد: البته من در مقام تخطئه شیوه های دیگر از جمله روش فلسفی و عقلی نیستم چرا که در برخی اوقات با این شیوه ها باید با مخاطب سخن گفت اما از اینکه از شیوه تخاطب غافل مانده ایم، گله دارم ضمن آنکه ممکن است برای ورود به بحث با مخاطب روش عقلی مناسب باشد به ویژه اگر این روش به شیوه سقراطی در مقام بحث های عقلی با مخاطب صورت بگیرد ضمن آنکه در پاره ای از موارد گفت و گو جز با شیوه عقلی پیش نمی رود اما شیوه مواجهه فطرت با مخاطب روش دیگری است که اگر کسانی نیز به بلوغ عقلی نرسیده باشند با این شیوه می توان با آنها صحبت کرد.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه با بیان اینکه البته برخی از بزرگان و اهل منظر از شیوه تخاطب مخاطب که بسیار تاثیرگذار است استفاده می کنند، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم شیوه تخاطب رهبر را با مخاطب بررسی کنیم سبک ایشان با عامه مخاطبان غربی مواجه است، مخاطبانی که به رغم شعار عقلانیت، عقلانیتی که ما در مکتب و ادبیات دینی خود داریم را ندارند.
وی اضافه کرد: در این نامه رهبری به هیچ آیه و روایتی اشاره نکردند یا حتی شواهدی از اناجیل و تورات به میان نیاوردند در حالی که تمام این کتب مقدس به نفع اسلام شهادت می دهند، بنابراین ایشان نه از شیوه عقل برهانی استفاده کردند و نه از روش نقلی و تمسک به نصوص مقدس، بلکه بیشتر با وجدان و فطرت مخاطب، تخاطب کردند.
حجت الاسلام رشاد تاکید کرد: در این دو نامه رهبر معظم انقلاب دائما وجدان مخاطب را مورد توجه قرار داده و بیشتر از آنها سوال کرده و اعتراف می گیرند. همچنین رهبر انقلاب اسلام ناب را اسلام تمدن ساز معرفی کرده و جوانان غرب را اینگونه مخاطب قرار می دهند و سوال می کنند که با توجه به پیشینه ای که از اسلام سراغ دارند آیا تعریف آنها از اسلام این اسلامی است که تکفیری ها ارایه می کنند؟!
وی با بیان اینکه هر دو نامه رهبر معظم انقلاب از نظر سبک شناسی با یک رویه صادر شده و عمل می کنند و نگاه، توان و عمل مخاطب را به کار می گیرند، تاکید کرد: این شیوه مهم است و شاید گمشده ما اصحاب انقلاب و عناصر فعال در گفت و گوی انقلاب همین شیوه باشد که با این روش با جوانان و جامعه مواجه نمی شویم.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان سخنان خود یادآور شد: امروزه در لایه ای از فرهنگ بسیاری از خصوصیات و مسایل و دغدغه هایی که جوانان در غرب دارند در شرق و ایران نیز دیده می شود و جوانی که از صبح تا شب در تهران پای ماهواره نشسته همانند جوان غربی است که باید با او نیز ضمن بکارگیری روش های عقلی و نقلی از روش تخاطب استفاده کرد و سخن گفت.
گفتنی است، همایش «اسلام و جوان غربی؛ چالش ها و چشم اندازها (بررسی و بازخوانی دو نامه رهبر انقلاب به جوانان غربی)» امروز دوشنبه، ۱۷ اسفند با حضور علما، اندیشمندان و استادان حوزه و دانشگاه به میزبانی دانشگاه تهران در حال برگزاری است و تا عصر ادامه دارد.
نظر شما