خبرگزاری شبستان؛ محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن گفت: در راستای مأموریت شورای عالی قرآن در حوزه تخصصی تلاوت قرآن، ادعیه و اناشید دینی و سایر نغمه های آسمانی، مقدمات برگزاری نشست تخصصی این شورا در سال 95 با رویکردی علمی ـ آموزشی فراهم شده است.
وی ادامه داد: این نشست که 8 تا 10 اردیبهشت ماه سال آینده در تهران و با حضور استادان، قاریان، حافظان، مبتهلان و گروه های مدیحه سرایی ممتاز از سراسر کشور برگزار می شود، با موضوع "تواشیح و ابتهال ـ بایدها و نبایدها"، شامل دو بخش علمی ـ تحلیلی و کارگاهی خواهد بود.
رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن افزود: از همه مجریان نغمه های الهی، صاحب نظران و پژوهشگران این عرصه دعوت به عمل می‌آید مقالات خود را در محورها و موضوعات تعیین شده، حداکثر تا 15 فروردین ماه 95 به شورای عالی قرآن ارسال نمایند تا مورد داوری و ارزیابی قرار گیرد.
میرزاجانی گفت: در نشست پیش‌رو ضمن تقدیر از صاحبان مقالات برگزیده، فرصت ارائه تعدادی از این مقالات هم فراهم خواهد شد.
وی ادامه داد: شورای عالی قرآن نیز به تعدادی از صاحب نظران داخلی و خارجی، سفارش مقاله داده است تا بر غنای محتوایی این اجتماع سالانه اهالی قرآن بیفزاید.
رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن از علاقه مندان به شرکت در این فراخوان خواست، پیش از اقدام به نگارش مقاله در موضوعات اعلام شده، ضمن مطالعه دقیق آیین نامه و شیوه نامه نگارش و ارسال مقالات، از مشاوره کارشناس دبیرخانه نشست که شماره تماس مربوط در توضیحات فراخوان ذکر شده است، استفاده کنند.
محورهای پیش بینی شده جهت ارسال مقالات به این شرح زیر می باشد؛
1- بررسی خاستگاه و تبیین قواعد حاکم بر ابتهال و تواشیح
پژوهشگر باید به بررسی خاستگاه تاریخی، فلسفی و هنری قالب های ابتهال و تواشیح بپردازد و ضمن تعریف دقیق آن ها، اصول و قواعد هنری و ویژگی های فنی هر کدام را از نظر مضامین مورد استفاده، شکل اجرا، تکنیک های رایج و اجزای تشکیل دهنده هر قالب برشمارد.
به دلیل ورود اقسام نغمه های غیر مربوط به مقوله ابتهال و تواشیح، لازم است مختصات آن ها به طور دقیق روشن شود.
2- بررسی ویژگی های بایسته متن، لحن و اداء در ابتهال و تواشیح
در بخش متن، پژوهشگر باید به تبیین ویژگی ها و ساختار فنی متون در ابتهال و تواشیح و در بخش لحن، به شیوه تلحین و مکاتب تلحینی مورد استفاده در هرکدام بپردازد. مراد از مکتب تلحینی، نوع و چگونگی تلحین یا آهنگسازی، ناظر به متن می باشد. همچنین در بخش اداء، به فصاحت، نوع ادا و نَبر جملات و کلمات و حروف توجه داشته باشد.
3- بررسی امکان ورود ادعیه مأثوره و متون فارسی به تواشیح و ابتهال
پژوهشگر باید ضمن معرفی انواع مضامین مورد نیاز در تواشیح و ابتهال، به بررسی چگونگی استفاده از متون عالیه منسوب به اهل بیت (علیهم السلام) و ادعیه مأثوره در منابع معتبر بپردازد. همچنین در بخش امکان سنجی ورود متون فارسی به تواشیح، پژوهشگر باید ضمن ترسیم چارچوب و قالب های انشاد دینی، به بررسی امکان ورود متون و اشعار فارسی به تواشیح و شرایط حاکم برآن بپردازد.
دعاهای مأثوره به شیوه ابتهال یعنی آن چه مجریان مصری و سوری و بعضاً مغاربه به آن می پردازند مستلزم بازیابی فنون مخصوص است و هنوز هیچ مصری و ایرانی و غیر آن ها در این زمینه تجربه موفقی از خود نشان نداده است و لذا لازم است زمینه های نرم افزاری این موضوع مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.
برخی می گویند متون تواشیح به دلیل آن که مشتمل بر اشعار عربی است برای فارسی زبانان مفهوم نیست و لذا لازم است تواشیح لااقل با سرودهای فارسی ترکیب شود تا مورد استفاده قرار گیرد و البته در مقابل برخی قائل به دوگانگی جنس این دو هستند و لذا ترکیب آن ها را تجویز نمی کنند. علی الخصوص که در تغییر زبان، خواه ناخواه فضای نغمه ای هم تغییر می یابد. هم اینک گروه های تواشیح در این باره بلاتکلیف هستند و لازم است خط مشی آن ها تعریف و تعیین شود.
4- بررسی مکتب های ابتهال و تواشیح در مصر و سوریه و معرفی شخصیت هنری مشاهیر این مکتب ها
با وجود برخی وجوه مشترک در ابتهال و تواشیح مصر و سوریه اما چنان چه شخصی آشنا، به آثار خلق شده در مصر و سوریه گوش کند بلافاصله می تواند به هویت آن ها پی ببرد و این امر برای ما ایرانیان که خود قصد تقلید از کار اهل مصر و سوریه داریم بسیار ضروری است.
پژوهشگر باید ضمن تعریف و تشریح قالب های انشاد دینی در مصر و شام، به تفاوت ها و شباهت های آن ها پرداخته و مشاهیر این مکاتب را از نظر هنری مورد بررسی قرار دهد.
5- بررسی پیامدهای ورود سبک های جدید تواشیح و ابتهال
پژوهشگر باید ضمن بررسی اجمالی سیر تحولات تواشیح و ابتهال در سبک و اجرا، آثار و پیامدهای سبک های نوین موسیقایی بر این دو هنر (به ویژه در عصر حاضر) را بررسی کند و با بیان آسیب های احتمالی این سبک ها، راهکارهایی برای پیشگیری از این آسیب ها را ارائه نماید.
بررسی تحولات ناشی از درآمیختگی فرهنگ نغمه ای دیار فرنگ و سبک های خلیجی با بلاد اصیل در زمینه ابتهال و تواشیح و از موضوعات مهم این بحث می باشد.
6- بررسی پیشنه، سیر تطور و آسیب شناسی تواشیح و ابتهال در جمهوری اسلامی ایران
پژوهشگر باید ضمن مطالعه و بررسی پیشینه انشاد دینی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، عوامل رشد و آسیب-های متوجّه به این هنر ها را مورد مطالعه قرار دهد.
بررسی امکان استفاده از الحان و نغمات غیرعربی از جمله فارسی در تواشیح و ابتهال
پژوهشگر باید ضمن معرفی مکاتب تلحین در تواشیح و ابتهال، حدود و ضوابط استفاده از الحان غیرعربی از جمله فارسی را در این دو هنر تبیین کند.
۷- بررسی تأثیرمتقابل قرائت قرآن کریم، ابتهال و تواشیح بر یکدیگر
برخی را عقیده بر آن است که هیچ چیز با فن تلاوت نباید درآمیخته شود، زیرا اندازه ومعیارهای آن اختصاصی است و در مقابل برخی اعتقاد دارند بسنده کردن به کلیشه های متداول، قدرت خلق اثر جدید را سلب می کند. امّا به هرصورت برخی قاریان بزرگ هر دو فن را دارا بوده اند. پژوهشگر باید ضمن بررسی و تبیین تأثیرات متقابل هنر تلاوت و هنر انشاد دینی بر یکدیگر در طول تاریخ، آثار بهره مندی منشدان از مهارت در تلاوت قرآن و نیز نتایج فعالیت در حوزه انشاد دینی بر تلاوت قاریان را بررسی کند.
نظر شما