مناطق عملیاتی خوزستان یادآور رشادت های رزمندگان در دفاع مقدس

خبرگزاری شبستان- اهواز

خوزستان یکی از استان های مهم و استراتژی در کشور است که علاوه بر دارا بودن جنبه های اقتصادی و آثار تاریخی و گردشگری بسیار زیاد، قطب و پایتخت دفاع مقدس نیز به شمار می رود و به خاطر این ویژگی ارزشمند همه ساله شاهد حضور تعداد بی شماری از مردم کشور و حتی گردشگران خارجی برای بازدید از مناطق عملیاتی دفاع مقدس هستیم.

از جمله مناطق عملیاتی خوزستان می توان به شلمچه، چذابه، دوکوهه، فکه، فتح المبین، دهلاویه، طلائیه، اروند و... اشاره کرد که در هر کدام از آنها چندین عملیات انجام شد و حتی چندین شهر نیز همچون دزفول، آبادان، خرمشهر، هویزه، بستان، شوش، سوسنگرد به طور مستقیم در تیررس حملات دشمن قرار داشت و تعداد زیادی شهید، جانباز و اسیر شدند.

بر اساس آمار اعلام شده در دوران دفاع مقدس در جبهه های جنگ و همچنین بر اثر بمباران و حملات دشمن بعثی به شهرها و مناطق مسکونی کشور بالغ بر 190 هزار نفر شهید و 672 هزار نفر مجروح شدند و 42 هزار نفر نیز آزاده هستند. از این میان تعداد شهدای خوزستان 23 هزار نفر است.

دو كوهه، نام منطقه و پادگاني است كه در چهار كيلومتري شمال غربي شهر انديمشك قرار دارد. این پادگان قبل از انقلاب براي پشتيباني لشگر 92 زرهي اهواز و مقرهاي نظامي جنوب غربي كشور در نظر گرفته شده بود كه در بهمن 1360 در اختيار تيپ تازه تأسيس محمد رسول الله(ص) به فرماندهي جاويد الاثر حاج احمد متوسليان قرار گرفت. اين پادگان عقبه يگان هاي عمل كننده در عمليات فتح المبين بود. لشگر 10 سيد الشهدا(ع) نيز در همين پادگان تشكيل و راه اندازي شد.

فتح المبین، در شمال غربی شوش و در غرب رودخانه کرخه قرار دارد که یادآور حماسه و عملیات پیروزمندانه فتح المبین و شهدای والامقام این منطقه است، این عملیات در تاریخ 2 فروردین 61 با رمز یا زهرا(س) و فرماندهی مشترک ارتش و سپاه در این منطقه انجام شد.

دشمن بعثی در روزهای اولین جنگ تا پشت رودخانه کرخه پیشروی کرد و بر شهر شوش و جاده اندیمشک – اهواز مسلط شد. رزمندگان اسلام در این جبهه یک خط دفاعی شکل داده و عملیات امام مهدی(عج) را در روزهای پایانی سال 1360 طرح ریزی و با فرماندهی شهید مجید بقایی به اجرا در آورند. این رزمندگان که قصد رخنه به سنگرهای دشمن در منطقه را داشتند در این شیارها با سنگرهای کمین دشمن درگیر شده و تعداد زیادی در این شیارها به شهادت رسیدند.

فکه، منطقه ای است با تپه ماهورهای فراوان، خوزستان که یکی از محورهای اصلی تجاوز و حمله ارتش بعث عراق به شمال خوزستان بوده است. دشمن پس از اشغال فکه میادین مین و موانع فراوانی در این منطقه ایجاد کرد. عملیات والفجر مقدماتی در تاریخ 18 بهمن 61 آغاز شد و به علت لو رفتن عملیات و تجهیزات فراوان دشمن و مسلح بودن زمین منجر به پیروزی و پیشروی نشد.

شهیدان حسن باقری و مجید بقایی که از فرماندهان بزرگ سپاه بودند قبل از عملیات والفجر مقدماتی در حین شناسایی منطقه فکه شمالی به شهادت رسیدند. محل فعلی زیارتگاه فکه، در عملیات والفجر مقدماتی محل نگه داشتن شهدا و مجروحین لشگر 27 محمد رسول الله(ص) و لشگر 31 عاشورا بوده که در سال 1371 پیکر مطهر 120 تن از ایشان توسط گروهی از همرزمان شهدا کشف شد.

چذابه، منطقه ای است در شمال غربی شهر بستان و یکی از پنج محور اصلی هجوم ارتش بعثی به خوزستان بود. در هجوم 31 شهریور 61 به چذابه، با وجود مقاومت مدافعان اندک آن، ارتش عراق نتوانست موقعیت خود را تا 2 مهر 59 در چذابه تثبیت کند. دشمن سرانجام در روز 3 مهر 59 با عبور از چذابه به طرف تپه های الله اکبر و بستان پیشروی کرد.

از آن زمان چذابه در اشغال بود تا اینکه در 8 آذر 60 در جریان عملیات طریق القدس آزاد شد. این منطقه همچنین شاهد رشادت و شهادت رزمندگان تیپ 57 حضرت ابوالفضل(ع) در عملیات والفجر 6 در اسفند سال 62 نیز بوده است.

دهلاویه، روستایی است در شمال غربی سوسنگرد که در روزهای اول جنگ مورد تهاجم رژیم بعث قرار گرفت. مدافعان دهلاویه 10 روز سرسختانه در برابر دشمن مقاومت کردند تا اینکه در 24 آبان 59 توان مقاومت بر آنها نماند و دشمن با اشغال دهلاویه خود را به سوسنگرد رساند. در 26 خرداد 60 نیروهای شهید چمران طی عملیاتی دهلاویه را آزاد کردند اما دشمن مجددا این روستا را اشغال کرد.

در این عملیات ایرج رستمی فرمانده نیروهای خودی به شهادت رسید و هنگامی که دکتر مصطفی چمران برای معرفی فرمانده جدید عازم دهلاویه شده بود، در این منطقه بر اثر اصابت گلوله خمپاره به شدت مجروح شد و هنگام انتقال به اهواز به شهادت رسید. دهلاویه در 27 شهریور 60 طی عملیات «شهید آیت الله مدنی» آزاد شد.

طلاییه، در منتهی الیه جنوب غربی دشت آزادگان واقع شده و یکی از محورهای اصلی حمله عراق در روزهای اول جنگ بود. ارتش عراق برای پیشروی به سوی حمیدیه و اهواز از این معبر نظامی وارد خاک ایران شد و پس از شکست مقاومت نیروهای مرزی ایران به سوی جاده اهواز – خرمشهر و جفیر و کرخه کور پیشروی کرد.

طلاییه یکی از محورهای مهم عملیات های خیبر و بدر و کلید حفظ جزایر مجنون در طول جنگ بود. چرا که تصرف طلاییه به معنی تثبیت پیشروی ایران در هور بود. عملیات خیبر در تاریخ 3 اسفند 62 با رمز یا رسول الله(ص) در این منطقه انجام شد و رزمندگان به جزایر مجنون شمالی و جنوبی یورش بردند و حماسه های به یاد ماندنی خلق کردند. این منطقه شاهد شهادت مردان بزرگی همچون شهیدان حمید باکری و حاج همت بوده است.

شلمچه، منطقه ای مرزی در غرب خرمشهر و نزدیکترین نقطه مرزی به شهر بصره است. شلمچه یکی از مهمترین محورهای هجوم اولیه ارتش بعث عراق به ایران بود. ارتش عراق با گذر از این منطقه به سوی خرمشهر تاخت. پس از عملیات بیت المقدس که به باز پس گیری خرمشهر به دست ارتش ایران انجامید، این منطقه همچنان در دست ارتش عراق بود.

دشمن در سال 1364به دنبال مشاهده پیشروی های رزمندگان اسلام، به فکر ایجاد مانعی غیر قابل عبور برای نیروهای اسلام افتاد و پیرو تدابیر پدافندی خود، بر شمال جزیره بوارین، آب زیادی را در زمینی به وسعت 75 کیلومتر مربع، رها ساخت. در طول جنگ تحمیلی منطقه شلمچه صحنه عملیات های بیت المقدس، رمضان، کربلای 4، کربلای 5، کربلای 8 و بیت المقدس 7 بوده است.

نبرد کربلای 5 از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این عملیات را می توان سخت ترین عملیات دوران مقدس نام برد و طی آن مردان بزرگی از این منطقه آسمانی شدند که در بین آنها سرداران شهیدی چون حسین خرازی، یدالله کلهر، اسماعیل دقیقی، عبدالله میثمی و... به چشم می خورند.

اروندرود، از بزرگترین رودهای جهان است که از به هم پیوستن دجله و فرات در القرنه عراق و اتصال کارون در خرمشهر به آن تشکیل می شود. این رودخانه دائم مورد مناقشه ایران و عراق بوده و یکی از اهداف رژیم بعثی عراق در هجوم سراسری به ایران، حاکمیت مطلق بر اروند و انتقال مرزهایش به ساحل شرقی این رودخانه بود.

اروند در دوران دفاع مقدس، شاهد عملیات والفجر 8، یکی از بزرگترین نبردهای دوران جنگ بود. در این عملیات در روز 20 بهمن 64 با رمز «یا فاطمه الزهرا(س)» با عبور از اروندرود حد فاصل خسرو آباد تا رأس البیشه آغاز شد و پس از 78 روز جنگ تمام عیار شهر فاو به تصرف رزمندگان درآمد.

هورالهویزه، یکی از بزرگترین هورهای جهان است که از چذابه تا طلائیه تا جاده العماره – بصره عراق امتداد دارد. در جریان جنگ تحمیلی هورالهویزه مانع بزرگی برای عبور نیروهای نظامی بود. بعثی ها هرگز به عنوان یک معبر نظامی به هور نگاه نکردند. فرماندهان سپاه اسلام بر پایه همین آسیب پذیری دشمن در جنوب این منطقه عملیاتی طراحی کردند که خیبر نام گرفت.

پس از آن نیز عملیات بزرگ بدر در این منطقه به اجرا در آمد. عملیات بدر در روز 20 اسفند 63 با رمز یا فاطمه الزهرا(س) آغاز شد و تا 26 اسفند 63 به طول انجامید که علاوه بر وارد کردن تلفات سنگین به دشمن، بیش از 500 کیلومتر مربع از منطقه هور و روستاهای این منطقه به تصرف نیروهای خودی در آمد.

در جریان عملیات بدر سرداران بزرگی چون شهید مهدی باکری، عباس کریمی، برونسی، تجلایی، رستگار و... به شهادت رسیدند. شهید علی هاشمی فرمانده سپاه ششم امام صادق(ع) و قرارگاه سری نصرت در طی هجوم سراسری مجدد دشمن پس از پذیرش قطعنامه 598، به همراه چهار نفر از یارانش در عملیات شهادت طلبانه، با برخورد به بالگرد دشمن به شهادت رسید و پیکرش مفقود شد و در سال 1389 پس از 21 سال پیکر مطهر شهید به آغوش امت بازگشت.

زید، نام پاسگاهی است در شمال منطقه عمومی شلمچه در غرب جاده اهواز – خرمشهر که از محورهای هجوم اولیه عراق و از راه های دستیابی به جاده اهواز – خرمشهر همچنین یکی از محورهای عملیات بیت المقدس بوده است. یادمان پاسگاه زید به یاد شهدای عملیات رمضان بنا شده است. عملیات رمضان در 23 تیر61 در منطقه عمومی شمال شلمچه تا منطقه کوشک انجام شده و پاسگاه زید یکی از محورهای عملیات بوده است.

بیمارستان صحرای امام حسین(ع)، در کیلومتر 7 جاده شهید شرکت (جاده انشعابی از شرق جاده اهواز- خرمشهر و بین ایستگاه حسینیه و دارخوین) قرار دارد. این بیمارستان صحرایی در سال 1361 ابتدا به صورت سوله هایی با آهن و پلیت ساخته شد که بعدها و همزمان با عملیات کربلای 4، بیمارستانی بتنی و با مساحت سه هزار و 551 متر مربع با امکانات کامل برای ارائه خدمات درمانی به مجروحین در کنار آن احداث و به بهره برداری رسید.

مزار شهدای هویزه، در 25 کیلومتری شهر هویزه واقع شده است. در این منطقه سید حسین علم الهدی و یارانش در حالی که نیروهای پیاده از عقب نشنی مطلع نبودند، عقب نشینی واحدهای زرهی ارتش آغاز شد و به همین دلیل 68 نفر از پاسداران و نیروهای داوطلب از جمله تعدادی از دانشجویان پیرو خط امام در تاریخ 16 دی 59 در عملیات نصر در یک عملیات عاشورایی پس از درگیری با یک ستون تانک عراقی مظلومانه به شهادت رسیدند و پیکرهای مطهرشان 16 ماه بعد و پس از آزادسازی منطقه در عملیات بیت المقدس کشف و در همان محل دفن شد.

بستان، در 30 کیلومتری شمال غربی سوسنگرد و در جنوب رودخانه کرخه قرار دارد و با شروع جنگ نیروهای بعثی پس از تصرف پاسگاه سوبله و عبور از تنگه چذابه، در 4 مهر 59 این شهر را اشغال کردند. اما پس از عملیات غیور اصل و پیشروی نیروهای خودی به سوی مرز، در 10 مهر 1359 بستان آزاد شد. یک هفته بعد هجوم مجدد دشمن برای تصرف بستان آغاز و پس از چهار روز برای بار دوم اشغال شد تا اینکه در عملیات طریق القدس در 10 آذر 60 بستان برای همیشه به دست رزمندگان اسلام آزاد شد.

خرمشهر، شهری در جنوب غربی استان خوزستان است. خرمشهر در آغاز جنگ تحمیلی از اولین نقاطی بود که مورد حمله ارتش بعثی عراق قرار گرفت. بعثی ها خیال اشغال یک روزه خرمشهر را داشتند اما مدافعان شهر به فرماندهی شهید جهان آرا توانستند با حداقل امکانات، 35 روز در مقابل ارتش عراق مقاومت کنند و همین مسئله شهر خرمشهر را نماد مقاومت مردمی کرد.

دشمن پس از عدم موفقیت در اشغال خوزستان، تجهیزات دفاعی فراوانی را در خرمشهر مستقر و اطراف آن را مین گذاری کرد و خرمشهر را به عنوان نماد پیروزی خود در جنگ مطرح کرد. اما با همت جوانان ایرانی، خرمشهر پس از 578 روز اشغال، در تاریخ 3 خرداد 61 در عملیات بیت المقدس با رمز یا «علی بن ابیطالب (ع)» آزاد شد.

مسجد جامع خرمشهر در طول 35 روز مقاومت، مرکز فرماندهی و ستاد نیروهای مردمی بود و با پیروزی عملیات بیت المقدس، رزمندگان پس از آزادی خرمشهر خود را به مسجد جامع رساندند و نماز شکر به جای آوردند.

دزفول، در شمالی ترین استان خوزستان واقع شده و در دوران دفاع مقدس 169 مرتبه مورد حمله موشکی قرار گرفت به طوری که در میان کشورهای حوزه خلیج فارس به «بلد الصواریخ» یعنی «شهر موشک ها» مشهور شد، اما مردم دلیر و خون گرم دزفول شهر را ترک نکرده و در راه دفاع از میهن اسلامی و اهداف والای خود 2 هزار و 600 شهید تقدیم اسلام کردند.

پایگاه چهارم شکاری(پایگاه وحدتی) نیز با انجام یک هزار و 515 سورتی پرواز برون مرزی در زمان دفاع مقدس و تقدیم 45 شهید، جانباز و آزاده خلبان و بیش از 534 شهید، جانباز و آزاده غیرخلبان در دوران دفاع مقدس درخشیده و شاهد حضور مردان بزرگی چون شهیدان عباس بابایی و حسین لشگری بوده است.

اندیمشک، شمالی ترین شهر استان خوزستان است و از نظر نظامی اهمیت خاصی دارد. طولانی ترین بمباران تاریخ ایران نیز در 4 آذر 65 در این منطقه صورت گرفت و شهر اندیمشک، ایستگاه راه آهن و حومه آن توسط 54 فروند از هواپیماهای دشمن بمباران شد و بیش از 300 نفر شهید و حدود 700 نفر مجروح شدند.

سوسنگرد، در شمال غرب اهواز قرار دارد و با حمله عراق در 31 شهریور، عراقی ها با پیشروی در محور بستان – سوسنگرد این شهر را از سمت غرب مورد تهدید قرار دادند و در 6 مهر، بعد از شکستن مقاومت مردمی آن را اشغال کرده و اداره شهر را به گروه ضد انقلاب «جبهه التحریر» می سپارد. چند روز بعد رزمندگانی از سپاه اهواز به فرماندهی «علی غیور اصل» شهر را آزاد کردند. ارتش عراق مجددا در 24 آبان 59 سوسنگرد را محاصره کرده و وارد آن شدند، اما مقاومت تعدادی از مدافعان مانع از سقوط شهر شد تا آنکه 2 روز بعد رزمندگان ارتش، سپاه و... به کمک محاصره شدگان آمدند و شهر را حفظ کردند.

مناطق عملیاتی خوزستان در اسفندماه و ایام نوروز، شاهد حضور میلیون ها نفر از جوانان، خانواده های شهدا و رزمندگان دوران دفاع مقدس در قالب کاروان های راهیان نور به این خطه از خاک کشور که آغشته به خون شهیدان و یادآور رشادت های ایثارگران هشت سال جنگ تحمیلی است، هستیم.

به گفته سردار حسن شاهوارپور، فرمانده سپاه حضرت ولی عصر(عج) خوزستان، گردشگرانی از کشورهای آمریکا کانادا، آفریقا، کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله عراق، لبنان، هند، پاکستان، گرجستان، ترکیه، کویت، سوریه، فلسطین و اردن در مناطق عملیاتی خوزستان دیده شدند.

وی با بیان اینکه این گردشگران از 17 کشور جهان در سفر به خوزستان از یادمان‌های دفاع مقدس دیدن کردند، گفت: این گردشگران از یادمان‌های شلمچه، طلائیه، دهلاویه، هویزه، فتح‌المبین فکه، چذابه، اروند کنار، پاسگاه زید، پادگان دو کوهه و مسجد جامع خرمشهر دیدن کردند.

فرمانده سپاه حضرت ولی عصر خوزستان(عج)، افزود: این گردشگران خارجی که تعداد آنها 760 نفر است از اواخر اسفند 94 تا دوم فروردین 95 در سفر به خوزستان از مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس بازدید کردند.