مرتضویان: جشنواره فجر پس از گذشت سال‌ها هنوز مهمترین نهاد مورد اعتماد سینماگران است

به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، نشست «سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر؛ چالش ها و راهکارها» شامگاه گذشته ۲۱ تیرماه با حضور «حجت الله ایوبی» رئیس سازمان سینمایی، «محمد بهشتی» و «علیرضا رضاداد» از روسای سابق بنیاد فارابی و دبیران جشنواره فیلم فجر و جمعی از اهالی رسانه و کارشناسان سینما برگزار شد.

در ابتدای این نشست، گزارش پژوهشی درباره ارزیابی و آسیب شناسی جشنواره فیلم فجر از آغاز تا امروز توسط «سیدعلی مرتضویان» استاد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز ارائه شد که همین پژوهش دستمایه محتوای دو پنل تخصصی دیگر در ادامه این مراسم شد. این گزارش با یک سوال اصلی مبنی بر نهادی شدن جشنواره فیلم فجر و با تاکید بر نظریات بودریار فیلسوف و جامعه شناس بزرگ معاصر تهیه شده بود.

اولین سخنران چهارمین نشست تخصصی مدرسه ملی سینما سخنان خود را با اشاره به مقالات زیاد نوشته شده در مورد جشنواره فیلم فجر آغاز کرد و گفت: من در تحقیقاتم توانستم ۲۰۰ مقاله پیدا کنم که از این بین، ۱۰۶ مقاله با جشنواره فجر مرتبط بود که وزن علمی داشت و مبنای کار خودم قرار دادم.

وی با اشاره به نتایج این تحقیقات و مقالات که همگی به عوامل موفقیت جشنواره فیلم فجر اشاره کرده بودند، بیان کرد: در این مقالات، عوامل بسیار زیادی را برای موفقیت جشنواره بیان کرده اند. البته کارشناسان عوامل عدم موفقیت این جشنواره را هم در مقالات خود ذکر کرده اند که وقتی این دو موضوع را در کنار یکدیگر می گذاریم پی به صداقت نویسندگان این مقالات می بریم و می توان به این حجم از پرداخت مکتوب به عنوان پشتوانه ای برای نهادینه شدن این جشنواره تکیه کرد.

این استاد دانشگاه در ادامه به قدیمی ترین نهاد بعد از انقلاب یعنی جشنواره فیلم فجر اشاره کرد و گفت: از میان نهادهایی که بعد از انقلاب اسلامی تشکیل شده و بیش از ۳۰ سال دوام آورده اند می توان به جشنواره فیلم فجر اشاره کرد که این جشنواره یکی از قدیمی‌ترین آنها است. در قالب پژوهش هایی که انجام داده ایم مشخص شده است که عواملی از قبیل نفی تمرکز گرایی دولت، برنامه ریزی صحیح و پذیرش سیاست‌ها توصیه هایی بوده است که می تواند موجب رشد جشنواره فیلم فجر شود.

وی ادامه داد: همچنین در این پژوهش ها مشخص شد که مدیران سینمایی، برگزار کنندگان جشنواره، تدوینگران، نقش سینمای جهان، فیلم سازی و فضای فرهنگی جامعه از جمله عواملی است که می تواند نسبت به اصلاج جشنواره فیلم فجر کمک کند.

مرتضویان در ادامه با اشاره به مهمترین مشکلات در ره برگزاری جشنواره، اظهار کرد: در این پژوهش همچنین مهمترین عوامل مشکل ساز در راه برگزاری جشنواره فیلم فجر شامل دولتی بودن، فاصله نسل ها، نداشتن درک از نقد و جوزدگی منتقدان مشخص شده است.

وی با بیان اینکه گفتمان جشنواره فیلم فجر از ابتدا تا امروز به چهار دوره تقسیم می شود، در مورد این تقسیم بندی گفت: نخستین دوره از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۶۷ با عنوان گفتمان دفاع مقدس است. دومین دوره از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۶ با عنوان گفتمان سازندگی است. سومین دوره از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۸۴ با عنوان گفتمان اصلاحات است و چهارمین دوره از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۳ با عنوان گفتمان بعد از اصلاحات است.

این محقق در بخش دیگری از سخنانش گفت: ما در این تحقیق به دستاوردهای این جشنواره هم پرداخته ایم و آنها ذیل سه عنوان سودآوری،‌شورآوری و افتخار آوری دسته بندی کرده ایم. بر این ساس به این نتیجه رسیده ایم که در دوره های ابتدایی جنبه های ایدئولوژیک و سپس در دورهای بعد اقتصادی و سیاسی بیشتر مد نظر قرا رگرفته اند و در دوران فعلی هم که کار پیچیده اتر شده است و به پارامترهای ایدئولوژیک فرهنگی و سیاسی توجه می شود. در همین راستا عمدتا مناقشاتی بر سر حیثیت و افتخار صورت می گیرد که باید توجه داشت در صورت برخورد خشن این نهاد قطبی شده که اصلا نتیجه خوبی نخواهد داشت.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در بخش دیگری از این تحقیق این سوال برای ما پیش آمد که جشنواره به معنای چیست:‌آیا جشنواره یعنی کارناوال یا تشریفات یا میدان جنگ و ...

مرتضویان در پایان، جشنواره فیلم فجر را بعد از گذشت سال ها هنوز مهمترین نهاد مورد اعتماد سینماگران دانست و تاکید کرد: جشنواره فیلم فجر همانند یک فرصتی است که سالی یک بار صرفه نظر از مناقشات موجود در آن در جهت ارتقاء و بالندگی سینمای کشور گام برمی دارد.